علی حسینی، مدیرعامل کانکت، میگوید مهاجرت گسترده نیروهای متخصص شاید به رشد ایران کمکی نکند، اما قطع ارتباط با آنها تبعات بیشتری دارد. پلتفرم کانکت با داشتن چهارده هزار کاربر فعال، رشتهای برای حفظ این ارتباط است؛ ایرانیانی که از کشور رفتهاند، اما برای حفظ احساس تعلق خاطر و اثرگذاری، با شرکتهای ایرانی و دانشگاههای کشور همکاری میکنند و نه فقط دانش و فناوری، بلکه فرهنگ سازمانی و شاخصهای ارزشهای پیشنهادی شرکتهای بزرگ دنیا را به ایران انتقال میدهند.
کارنگ: کانکت چگونه چهارده هزار متخصص ایرانی را گرد هم آورده است؟
علی حسینی، مدیرعامل کانکت: زمانی که از من درباره تمایل این شبکه چهاردههزارنفری میپرسند، میگویم مهمترین دلیل نگهداری این شبکه این است که ایرانیان دور از وطن حس میکنند در کشورشان اثرگذارند و این اثرگذاری آنها را از لحاظ روحی بالا نگه میدارد. اتفاقاً اکنون یکی از چالشهای سرمایههای انسانی در مکانهای متفاوت، دیده شدن است. آنها اعلام میکنند که در شرکت دیده نمیشوند و حس اثرگذاری ندارند.
چهبسا در شرکتهای بزرگ با فروش بسیار زیاد کارکنان از اینکه نمیتوانند بهراحتی با مدیرشان ارتباط داشته باشند ناراضیاند. براساس گفتوگوهایی که با افراد داریم بهجرئت میگویم هیچکس با دل خوش از ایران نمیرود؛ حتی آنهایی که در کشورهای توسعهیافته هستند چنین حسی ندارند و اگر حداقل امکانات برایشان فراهم بود راضی به رفتن نمیشدند.
حتی تحصیلکردههایی که در برترین دانشگاههای جهان درس خواندهاند و پیشنهادهای خوبی دارند، دوست دارند به ایران بیایند یا حداقل با ایران همکاری کنند.کانکت با هدف برقراری ارتباط میان متخصصان ایرانی خارج از کشور و مراکز علمی و پژوهشی داخلی طراحی شده و موضوع فعالیتش شبکهسازی و استفاده از ظرفیت متخصصانی است که میخواهند به توسعه حوزه فناوری و نوآوری ایران کمک کنند.
موج مهاجرت سالهاست که به راه افتاده، البته میتوان آن را به دو شیوه دید: اولی فرصت و دیگری تهدید. تهدید چون اغلب افرادی که میخواهند ایران را ترک کنند از قشر نخبه و متخصصاند، از دانشگاههای خوبی فارغالتحصیل شدهاند و در شرکتهای حوزه فناوری مشغول فعالیتاند. نبودن آنها در کشور در بسیاری از فرایندها اخلال ایجاد میکند. در کانتکت سعی کردهایم بعد مثبت ماجرا را ببینیم.
در مرحله اول از انجمنهای کاری ایرانیان خارج از کشور، آمریکای شمالی و کانادا، اروپا، آلمان، انگلیس و سوئیس که جامعه متخصص ایرانی وسیعی را در خود جای داده برای شبکهسازی کمک گرفتیم. در مرحله دوم هم این افراد را با کانکت به شرکتهای حوزه فناوری و نوآوری متصل کردیم.
هدف اصلی ما این بود که دانش و تخصص آنها را به ایران منتقل کنیم. در کانکت اصراری نداریم که افراد به ایران بازگردند. کانکت دارای یک شبکه چهاردههزار نفری از متخصصان، کارآفرینان و سرمایهگذاران است.
هشت سال قبل این پلتفرم را راهاندازی کردیم و در دورههایی اتفاقات مثبت بیشتری در آن رخ داد. گاهی روزانه حدود چهل درخواست همکاری داشتیم. مدلهای همکاری متفاوتی هم برای هر دسته از افراد داریم. یکی از چالشهای اصلی افراد مقیم کشورهای خارجی موضوع نظاموظیفه بود. ما تلاش کردیم به کمک کانکت رفتوآمد بیشتری به کشور داشته باشند؛ حتی اگر به سربازی نرفتهاند یا غیبت خوردهاند.
فضای حاکم بر ایران بر تصمیم افراد مقیم خارج از کشور تأثیر مستقیمی دارد. سال ۱۳۹۵ که اتفاقات مثبتی در زمینه بینالملل افتاد کانکت روزانه سی درخواست همکاری داشت. بسیاری از استارتاپهایی که امروز شکل گرفته و بزرگ شدهاند ثمره همان سالهایی هستند که افراد متخصص به ایران بازگشتند، ولی در سال ۱۳۹۷ نرخ ارز و موضوعات سیاسی به هم ریخت و بهتبع پلتفرم کانکت هم تحتتأثیر قرار گرفت.
اکنون هم بعد از انتخابات سال ۱۴۰۳ ایرانیان خارج از کشور دید مثبتی به وقایع پیدا کردهاند و بازخوردها نشان میدهد که میتوانیم کانکت را دوباره به اوج خود و ظرفیت قبلیاش بازگردانیم. در خارج از ایران هیچ شرکت بزرگی نیست که یک ایرانی در آن مشغول به کار نباشد.
مهاجرت افراد شاید به رشد ایران کمکی نکند، اما حضور آنها در این موقعیتها یک فرصت است و ازدسترفتن این ارتباط قطعاً پیامدهایی دارد. تمام تلاش ما هم این بود که اگر افراد برای کار یا تحصیل از ایران مهاجرت میکنند، هنوز رشتهای باشد که آنها را به ایران وصل کند.
کارنگ: میانگین سنی کاربران کانکت چقدر است و تخصص آنها چیست؟
زمانی که کانکت در سال ۱۳۹۴ فعالیتش را آغاز کرد، هدفش برقراری ارتباط با ایرانیان و میانسالان و بازنشستگان بود، اما در عمل دیدیم ۷۵ درصد از مخاطبان ما در بازه سنی ۳۵ تا ۴۰ قرار دارند. دلیلش هم این است که افراد جوانتر و آنهایی که تازه فارغالتحصیل شدهاند ریسکپذیری بیشتری دارند.
کارنگ: بزرگترین انتقادی که به فضای منابع انسانی کنونی دارید چیست؟
یکی از بزرگترین چالشها که اغلب کسبوکارها از آن شکایت دارند این است که تازهفارغالتحصیلان مهارت لازم برای ورود به بازار کار را ندارند. در دنیا اکنون دانشگاههای نسل چهار و پنج را داریم. این دانشگاهها کارآفرین تولید میکنند.
دانشگاههایی که فارغالتحصیلهای آنها یک ترم قبل از اینکه دانشگاه را تمام کنند کار خود را پیدا کردهاند و پیشنهادهای کاری دریافت کردهاند.مشکل در ایران این است که تخصص افراد با شغلی که قرار است داشته باشند منطبق نیست.