از صیانت و حمایت تا تسهیل

رضا قربانی

هفته گذشته کلیات طرح تسهیل صدور برخی مجوزهای کسب‌و‌کار تصویب شد؛ هرچقدر طرح صیانت سابق و طرح حمایت فعلی دیدگاه‌های منفی زیادی را به خود جذب کرد، این طرح با حمایت قاطبه مردم و کسب‌وکارها روبه‌رو شد. تقریبا همه از این طرح دفاع کردند و این در حالی بود که لابی‌های سنگینی برای جلوگیری از این طرح انجام شده بود. مردم، کسب‌وکارها و رسانه‌ها حمایت خود را از این طرح اعلام کردند و به نظر می‌رسد که در صورت اجرای درست آن، بسیاری از انحصارهایی که در سال‌های گذشته به دلیل ضعف قانون شکل گرفته بود، بشکند.

از آن سو هفته گذشته وزیر آی‌سی‌تی از تعیین نماینده ویژه‌ای در حوزه کسب‌وکارهای دیجیتال و تشکیل کارگروهی در سطح دولت با استفاده از همه ظرفیت‌ها برای حمایت از اقتصاد دیجیتال خبر داد. دولت‌ها در ابتدای تشکیل خود تلاش می‌کنند با فعالیت‌های انقلابی نشان دهند به حوزه‌های جدید توجه می‌کنند. تنها کاری که دولت باید برای توسعه اقتصاد دیجیتال انجام دهد، بازنگری در قوانین موجود و تغییر شیوه رگولاتوری در حوزه دیجیتال برای همه کسب‌وکارهاست و نباید هیچ رانتی برای کسب‌وکارهای خاص ایجاد شود.

نکته مهم اینجاست که حوزه‌هایی مانند اقتصاد دیجیتال هنوز نتوانسته‌اند جایگاه واقعی خود را در اقتصاد پیدا کنند و مورد توجه قانون‌گذاران قرار گیرند. با اینکه حوزه‌هایی مانند سردفتری در طرح جدید مجلس دیده شده است اما حوزه‌های اقتصاد نوآوری و اقتصاد دیجیتال به‌کلی از دستگاه مختصات قانون‌گذاران دور است. همان‌طور که قانون‌گذاران ما درباره حوزه‌های سنتی بعد از سال‌ها به این نتیجه رسیده‌اند که باید فضای کسب‌وکار را تسهیل کنند، در حوزه‌های دیجیتال نیز برای توسعه ایران محتاج چنین رویکردی هستیم.

این در حالی است که متأسفانه طرح‌های روی میز، طرح‌هایی مانند طرح صیانت (حمایت) است؛ با اینکه نام طرح مجلس درباره فضای مجازی «حمایت» است، اما قاطبه مردم، کسب‌وکارها و فعالان صنفی گفته‌اند که این طرح هیچ حمایتی از آن‌ها نخواهد کرد.

امیدواریم همراهی‌ای که در زمینه طرح تسهیل شد، مجلسی‌ها را به این نتیجه برساند که مردم و کسب‌وکارها بخشی از این کشور هستند و با طرح‌هایی که نظرات آن‌ها در آن دیده نشده است، نمی‌توان کشور را اداره کرد.

برای توسعه اقتصاد ایران چاره‌ای نداریم جز اینکه فرصت‌های موجود در فناوری را درک کنیم و با رگولاتوری سفت و سخت و البته شفاف و روشن، زمینه توسعه کسب‌وکارها را فراهم آوریم. اگر تصور کنیم کسب‌وکارها تافته جدابافته‌ای هستند و آن‌ها را با چوب صیانت برانیم، مطمئن باشیم نه‌تنها از فرصت‌ها بهره نمی‌بریم، بلکه با سرکوب اقتصاد، زمینه رشد تهدیدها را فراهم می‌کنیم.