باید به هوش مصنوعی اعتـــماد کنیــــــم

بیراه نیست اگر ادعا کنیم که امروز نوآورانه‌ترین حوزه در سلامت، ساخت ابزارهای جدید بر بستر هوش مصنوعی است که با دقت و کارایی بالاتر سلامت افراد را پایش می‌کند و منجر به تشخیص و درمان بهتر از سوی پزشکان می‌شود. ابزارهایی که شاید یکی از کارکردهای بلندمدت آن‌ها تغییر شکل و ساختار درمان باشد. استارتاپ نبض در همین راستا چندین محصول جدید ثبت اختراع و با برند نبض‌آوا به جامعه درمان معرفی کرده است. آرمین کریمی، بنیان‌گذار نبض، از مسیر پرچالش نوآوری سلامت در ایران، آرمان‌های انسانی آن و بازار امروز و فردایش می‌گوید.

داستان نبض‌ و تیمش
کریمی می‌گوید در سال‌های 95 و 96 در زمینه تجهیزات توانبخشی فعال بوده‌اند. چهارنفر عضو گروه هر هفته جلسه ایده‌پردازی داشتند و به خیال درآمد خوب و به‌کارگیری چند تخصص، به فکر تجهیزات پزشکی افتاده‌اند. اما فقدان دانش کافی باعث شده ظرف هشت ماه شکست کوچکی را تجربه کند. خودش می‌گوید: «محصول در بازار موفق نشد و تیم از هم جدا شد. نبض کنونی از اواسط 97 شکل گرفت و سلامت دیجیتال را هدف‌گذاری کرد. بهمن منصوری و مهدی ختمی به من ملحق شدند. الان هسته اصلی هشت نفر و کل شرکت 44 نفره است.»

تیم امروز نبض شامل متخصصان مهندسی برق، مکانیک، مکاترونیک، کنترل، مهندسی پزشکی، کامپیوتر، طراحی صنعتی، گرافیک و نرم‌افزار می‌شود و یک تیم هوش مصنوعی «به‌روز و پویا» هم دارند. کریمی می‌گوید: «تیمی از بهترین دانشجویان پزشکی از دو سال قبل به ما مشاوره می‌دهند. نبض درجه دانش‌بنیان دارد و چهار دستگاهی را که برای اولین‌بار با تکنولوژی متفاوت ساخته شده‌اند، ثبت اختراع کردیم. هدف جهانی شدن را به بعد از 1400 موکول کردیم تا دستمان پر باشد. یکی از دلایل جذب سرمایه اخیر ما از حرکت اول همین بود.»

پایش سلامت با محصولات نبض
این شرکت نوآور حوزه سلامت در چند رسته محصولاتی دارد. به عنوان نمونه دسته محصول NS مثل گوشی‌های پزشکی روی صدا و دسته NH روی سیگنال‌های قلبی کار می‌کنند. در دسته NH یک محصول دارند و تا پایان سال احتمالا دو محصول دیگر نیز معرفی می‌کنند.

محصول فعلی NH حجم و وزن خیلی کمی دارد، اکسیژن خون، سیگنال شش کاناله قلب، ضربان قلب و فشار تقریبی خون را می‌سنجد. این دستگاه خودآزمون است و هرکسی با آموزش درست و نظارت پزشک می‌تواند از آن استفاده کند. فلسفه نبض این است که دستگاه‌هایی با کاربرد آسان و خودآزمون تولید کند. بیمار وضعیت خود را پایش می‌کند و از طریق پلتفرم نبض اطلاعات را به پزشک می‌فرستد.

کریمی می‌گوید بیش از یک سال است که روی دستگاه‌های بزرگ اولتراساند کار می‌کنند که احتمالا تا دو سال دیگر هم کار دارد. محصولات NS با چندین قابلیت جدید بازار خوبی دارد و فناوری‌های جدید جایگزین گوشی‌ها و ابزار سنتی خواهند شد. پزشک هم امکانات تشخیص بهتر دارد. مجوز نهایی NH همین روزها اخذ و این محصول در حجم انبوه وارد بازار می‌شود. نگاه نبض این است که از دو سال آینده وضعیت مالی خوب و جذاب داشته باشد و در پنج سال آینده وارد بورس شود. در این فاصله احتمالا سه محصول جدید خواهد داشت. بنیان‌گذار نبض می‌گوید: «ما می‌خواهیم بسته محصول داشته باشیم که سلامت فرد را در اندازه قابل قبولی پایش کند.»

نگرانی کاربر از ویژگی‌های دستگاه
کریمی معتقد است با مراحلی که برای تأیید یک محصول پشت سر گذاشته می‌شود، جای نگرانی از کیفیت محصول نیست: «تولیدکننده باید استانداردهای سختگیرانه‌ای را پاس و گواهی تأیید از مؤسسات دریافت کند. FDA و CE و ایزو 13485 بهترین استانداردهای جهانی هستند. ما برای نبض‌ آموزش استانداردهای جهانی را گذراندیم و سعی کرده‌ایم بالاترین سطح استانداردهای مقدور را بگیریم.

مجوز اداره کل تجهیزات پزشکی را داریم و ارزیابی بالینی دستگاه را که مرحله مهمی است، در سخت‌ترین مراکز و پیچیده‌ترین مدل‌های اخذ ارزیابی بالینی گذراندیم. چنین ابزارهایی به محض ساخت و اخذ مجوز، تولید و توزیع انبوه نمی‌شوند و تا یک سال به صورت محدود توسط کاربر واقعی استفاده و ارزیابی می‌شوند تا اشکالات استخراج و برطرف شود، سپس به تولید انبوه می‌رسد.»

بنیان‌گذار نبض می‌افزاید: «جامعه ما در زمینه دارو، تجهیزات و درمان خطا را نمی‌پذیرد. ما می‌گوییم پزشک باید روی تشخیص دستگاه نظر بدهد. هوش مصنوعی هم سیگنال‌ها را ارزیابی می‌کند. در جامعه ایران کسب اعتماد سخت است. به دلیل همین ریسک‌ها در شرکت به قیمت‌گذاری پایین ما اعتراض می‌شود.»

به گفته کریمی، رویکرد نبض این است که تمام محصولشان داخل کشور تولید شود، ولی نه تا جایی که به شکست نبض بینجامد. حمایت‌ها و هموار کردن مسیر عامل مهمی در این تصمیم است. او می‌گوید باید اهداف انسانی، اجتماعی و مالی خود را تحقق بخشند. شرکت‌ها باید بازار را بشناسند، بسازند، بیزینس‌پلن درست داشته باشند و دولت باید شرایط را فراهم کند. وگرنه شرکت‌ها فقط می‌خواهند سرپا بمانند و تولید از اولویت می‌افتد.

مواجهه با ساختار سنتی درمان
کریمی در خصوص مواجهه با ساختار پیچیده و سنتی بیمارستان‌ها و بازاریابی محصولاتش می‌گوید: «دو سرمایه‌گذار اول ما شخصی بودند و به آن‌ها گفتیم انتظار نداشته باشید برای فروش محصول بیمارستان به بیمارستان برویم. کاری می‌کنیم که مشتری به سمت ما بیاید و این فرهنگ برایش جا بیفتد. این آرمانگرایانه است، ولی مشتری که آمد، محصول خود را به بهترین شکل عرضه می‌کنیم تا خودش دریابد که می‌تواند به این محصول اعتماد کند.

تبلیغات خاصی نداریم و با جایی مذاکره نکردیم. آمار فروش نشان می‌دهد که این روش مناسب بوده است. گروهی از مشتریان ما پزشکان جوان هستند و اخیرا یک نظرسنجی گذاشتیم و دیدیم که کاربران، کاربردهایی برای دستگاه‌ها تعریف کرده‌اند که برای ما جالب و ارزشمند بود. نشان داد که مشتری با دستگاه ارتباط برقرار کرده است.»

جذب سرمایه در سه مرحله
استارتاپ نبض در سه مرحله سرمایه جذب کرده است که اولین آن‌ها حدود یک میلیارد بود. اما در مرحله سوم، «حرکت اول» سرمایه‌گذاری خوبی روی این استارتاپ انجام داده، ولی کریمی ترجیح می‌دهد از جزئیات آن و میزان واگذاری سهام چیزی نگوید.

وی توضیح می‌دهد: «مراحل اول و دوم سرمایه‌گذاران ما از اعضای هیئت علمی شریف و تهران بودند که تجربه مدیریت بیزینس داشتند و این کمک بزرگی برای ما بود. هم از شرکت‌های خصوصی و هم از نهادها پیشنهاد سرمایه‌گذاری با اعداد بالاتر داشتیم. تیم حرکت اول تیم باهوش، چابک، مثبت‌نگر و توسعه‌محور است. سخت‌افزار، نرم‌افزار، تولید و مخصوصا تیم قوی هوش مصنوعی ما برای حرکت اول جذاب بود و آن‌ها هم به حوزه سلامت علاقه‌مند بودند.»

سهم ایران در بازار گجت‌های هوشمند
کریمی معتقد است مردم ایران تکنولوژی را دوست دارند و با تکنولوژی سلامت غریبه نیستند. او می‌گوید ایران بازار بالقوه خوبی برای گجت‌های هوشمند سلامت دارد که سریع هم بالفعل خواهد شد. کریمی می‌افزاید: «اگر بلندپروازی کنیم، دوست داریم از پیشتازان این بازار باشیم. دستگاه‌های نبض چندان عقب‌تر از دستگاه‌های استارتاپ‌های امریکایی نیستند.

بزرگ‌ترین سرمایه ایران نیروهای توانمند است که متأسفانه مهاجرت گسترده‌ای دارند. ما همیشه رقبای جهانی خود را رصد و بازار جهانی گجت‌ها را تحلیل می‌کنیم. نظام سلامت و بیمارستان‌ها هزینه زیادی به دولت‌ها و بیمه‌ها تحمیل می‌کنند. خیلی دور نیست که بیمارستان‌ها با تعریف و ساختار فیزیکی فعلی تغییر یابند و تعریف دیگری پیدا کنند و در این میان گجت‌ها نقش مهمی خواهند داشت.»

حال و روز همتایان جهانی
بنیان‌گذار نبض می‌گوید دو رقیب بزرگ جهانی یکی در امریکا و یکی در اروپا دارند که مجموع جذب سرمایه هر یک از آن‌ها در پنج، شش سال فعالیت 35 و 45 میلیون دلار بوده است. با شیوع کرونا هر یک از آن‌ها 65 میلیون دلار سرمایه گرفتند و فعالیت خود را گسترش دادند. تعداد نیروهایشان چند برابر شد و یکی از آن‌ها در عصر کرونا IPO شد و به بورس امریکا رفت.

کریمی می‌گوید: «کرونا بازار سلامت دیجیتال را متحول کرد. در برخی آمارها تحقق پیش‌بینی‌های سال 2025 به سال 2023 رسیده است. در یک برنامه پنج ساله، دوسال جلو افتادن به معنی 40 درصد کاهش زمان و افزایش رشد بوده و این عددی واقعا چشمگیر است. جهان پس از کرونا با تکنولوژی سلامت ارتباط خوبی خواهد داشت. ولی به ثمر نشستن نوآوری سلامت نیازمند زمان است. حال خوب مردم، طول عمر و کاهش هزینه‌ها چیزی است که با گذر زمان به دست می‌آید.»

وقتی کریمی کارش را آغاز کرده، همه می‌گفتند اشتباه بوده که در ایران سراغ تولید، آن هم تجهیزات پزشکی و به روش استارتاپی رفته و او در جواب می‌گفته باید صبر کنند و نتیجه را ببینند. خودش چنین توضیح می‌دهد: «تشکیل تیم نخبه کار سختی است. آن‌ها پیشنهادهای خوب دارند و برای نگه داشتن نیروها باید آینده را برایشان ترسیم کنید. در این حوزه آرمان‌گرایی لازم است. در نبض هم چند سال طول کشید تا به نقطه‌ای برسیم که تیم ما راضی شود و بگوید که بله، امکان‌پذیر است.»