تشکل داشتن یا نداشتن، مسئله این است!؟

زمان مطالعه: 5 دقیقه

فرهاد کرم‌زاده، ریس هیات مدیره تدبیر پرداز دلسا – تشکل سازمانی، سندیکا و یا صنف با هدف یکپارچگی اعضای خود برای رسیدن به اهدافی متعالی همچون مشارکت گروهی در تصمیم سازی‌ها، حمایت از منافع مشترک و مشروع اعضا، تلاش برای پیشگیری از رقابت ناسالم در میان اعضا و… به عنوان یک سازمان مردم نهاد ایجاد می‌شوند و گسترش میابند. آنچه بیش از همه به توسعه و پایداری یک صنف یا سندیکا کمک خواهد کرد استقامت و پایداری بر اصول و ارزشهای بنیادینی است که در ابتدای ایجاد آن کلیه اعضا بر آن هم قسم شده‌اند.

در کشور ما گرایش به سوی تشکل‌های کارگری، مربوط به سال‌های پیش از انقلاب مشروطیت است. در آن سال‌ها بحران اقتصادی شدید که فشار آن بیش از همه طبقه کارگر را متاثر می‌ساخت از یکسو و رفتار ناهنجار کارفرمایان از سویی دیگر، سبب شد این فکر در بین طبقه کارگر پیدا شود که برای حل مشکل، چاره‌ای جز اقدام گروهی ندارند. با یک جستجوی کوتاه در فضای مجازی می‌توان مسیر و دلایل نیاز به حضور سندیکاها و تشکل‌ها را با جزییات بیشتری یافت، از آنجا که این مطلب در خصوص مورد دیگری است به شرح همین نکته کوتاه از تاریخچه اکتفا می‌کنیم.

صنعت ICT یا بهتر بگوییم دو بخش IT , CT  و حوزه‌های مرتبط با رسته‌های انفورماتیک آن زمان با توجه به نوپا بودن خود در سال‌های اولیه بیش از هر صنعت دیگری بین متولیان امر دست به دست می‌شد.

تشکیل شورایی به‌نام «شورای‌ عالی انفورماتیک کشور وابسته به سازمان برنامه و بودجه» که بتواند از طریق تنظیم سیاست‌های لازم به این امور سر و سامان داده و از اتلاف منابع ملی جلوگیری کرده و استقرار یک نظام انفورماتیک سالم را امکان‌پذیر سازد، از گام‌های ابتدایی دولت برای ساماندهی صنف انفورماتیک در روزهای آغازین انقلاب بود. به جرات می‌توان گفت اگر متولیان این شورا و هدایت‌کنندگان آن در طی سالیان گذشته بر عهد خود و وظایف اصلی آن پایبند بودند امروز شاهد رشد چشمگیرتری در این صنعت بوده و حال و هوای دیگری بر فضای حوزه ICT حکم فرما بود. باری این شورا در طی سالیان چنان از مسیر و اهداف خود دور ماند که در حال حاضر به نظر صرفا ماموریتی تشریفاتی را بر دوش دارد و آن هم امتیازدهی به شرکتهای فعال این حوزه می‌باشد.

ورود به دهه هفتاد  رشد و گسترش حوزه انفورماتیک همچنین افزایش شرکتها در این حوزه و پیشرفتهای اقتصادی شرکتها به واسطه نیاز و اقبال موسسات به این حوزه ها برای خرید سخت افزار و نرم افزار مورد نیاز خود، داشتن صنف و یا تشکلی برای محافظت از منافع صنفی را در بین فعالان این عرصه یک نیاز ضروری و حیاتی بود.

تشکیل انجمن شرکتهای انفورماتیک در آغاز دهه هفتاد گامی بود برای رسیدن به هدفی متعالی برای یکپارچگی صنفی و مشق کار تیمی فارغ از منافع شخصی، چه آنکه اگر کمی منصفانه و به دور از حب و بغض‌های معمول به نتایج و اقدامات آن روزها با عینک خوش‌بینی نگاه کنیم پیشرفتی محسوس را شاهد خواهیم بود.

تجربه انجمن شرکتهای انفورماتیک، بلوغ شرکت‌های این حوزه و گسترش فضای کاری الزام ورود به مرحله دیگری از کار صنفی را رقم زد و ایجاد سازمان نظام صنفی رایانه‌ایی ماحصل این بلوغ صنفی و به بار نشستن نتایج به دست آمده پیشین بود.

گذشت بیش از 15 سال از فعالیت سازمان نظام صنفی و حضور 5 دوره هیات مدیره و آغاز دوره ششم در این سازمان پایه‌های تشکیلاتی را در این سازمان استوار و مقاوم کرده و نشان از پایداری و توسعه دارد، نتایج و موفقیت‌های بسیاری را طی یک‌دهه گذشته صنف تجربه کرده که در این بین اجازه بدهید برای پیشگیری از طولانی شدن مطلب فقط به مرور جدیدترین و شاید اثرگزارترین آنها بپردازیم، بی‌گمان انتخاب رئیس سازمان نظام صنفی رایانه‌ای به عنوان عضو صاحب نظر کمیسیون تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی از مهم‌ترین اهدام و آرزوهای صنفی دو دهه گذشته در این صنعت بوده که امروز با حمایت همه اعضا، نکته‌سنجی وزیر فناوری اطلاعات و ارتباطات و در سایه همبستگی و اتحاد صنفی میسر شده.

آنچه پس از این مقدمه نسبتا طولانی در خصوص ضرورت تشکیل نهادهای مردم نهاد خواهم نگاشت، چالش جدیدی به نام پراکندگی صنفی و تشکیل تشکل‌های غیر اصلی است که می‌توانستند به منظور انسجام بیشتر در درون سازمان نظام صنفی فعال‌تر، کاراتر و با توان بیشتر فعالیت خود را سامان‌دهی کنند.

از ماست که برماست

طی این سال‌ها شاهد تشکیل انجمن‌های صنفی متفاوتی و اتحادیه‌های جدید هستیم،  آشنا (انجمن شرکتهای نرم افزاری)، اتحادیه کسب‌وکارهای اینترنتی و انجمن صنفی شرکت‌های نمایش ویدیو آنلاین از این دست هستند.

برای دو مورد اول کمیسیون‌هایی با نام تجارت الکترونیک و نرم‌افزار در سازمان نظام صنفی وجود داشته و طی این سال‌ها شاهد اقدامات مناسبی در این زمینه‌ها بوده‌ایم. چه بسا موسسان این تشکل‌ها خود از اعضای ثابت این کمیسیون‌ها بودند، برخلاف نظر برخی صاحب‌نظران این حوزه که مخالف ایجاد چنین تشکل‌های بودند و این اقدام را کاری بیهوده توصیف کرده‌اند، پیشنهاد منصفانه، کارشناسی و فراگیر بررسی نقاط ضعف کمیسیون‌ها ، دلایل و نیازهای این بخش‌ها از صنف برای خروج از سازمان نظام صنفی می‌باشد. دلایلی همچون:

  1. عدم رسیدگی به مطالبات این گروه از صنف
  2. نداشتن نگاه جامع و کل‌نگر به  همه ذی‌نفعان
  3. محدود نگه داشتن کمیسیون‌های تخصصی 

می‌تواند مهم‌ترین دلایل خروج این بخش از ظرفیت صنف باشد چه بسا که می‌توانست محور و نیروی  پیش برنده و قوی برای سازمان در راستای رسیدن به اهداف عالیه آن باشد.

خوشبختانه تغییر در آیین نامه های کمیسیون تخصصی به همت هیات مدیره ششم که امروز شاهد آن هستیم می‌تواند گام مثبتی برای ایجاد همدلی، اتفاق و حمایت حداکثری در میان اعضای صنف باشد، اگر چه شاید کمی دیر این اقدام انجام شده اما می‌تواند نشان از تغییر در رویه‌های و رویکرد جدیدی باشد و مایه دلگرمی است.

پیشنهاد کاربردی دیگری برای سازمان نظام صنفی ایجاد یک پنجره واحد در هیات مدیره و تخصیص زمان مناسب برای رسیدگی به خواسته‌های گروه‌ها و همه ذی‌نفعان یک فعالیت (جدید و قدیم) می‌باشد. چه بسا دعوت از این گروها و برگزاری نشست‌هایی تخصصی و انتقال تجربیات سازمان طی دو دهه گذشته و عبور از مراحل مختلف می‌تواند در همکاری و تعامل بیشتر و در کنار سازمان بودن را برای این گروه از دوستان پذیرفتنی تر خواهد نمود.

امروز که تغییرات بنیادین در وزارت فناوری اطلاعات را شاهد هستیم همچون جوانگرایی، اعتماد به بخش خصوصی، پررنگ شدن حضور نمایندگان بخش خصوصی در تصمیم‌سازی‌ها و… مناسب‌تر خواهد بود اگر همدلی و وفاق بیشتری را در صنف رقم بزنیم.

یکی برای همه همه برای یکی،

نهادها و تشکل‌هایی با قدمت طولانی‌تری هم در اصناف و حوزه ICT  حضور دارند که شاید در ابتدای کار بخش کوچکی از خانواده را پوشش می‌داند، اما امروز به واسطه توسعه و افزایش سطح خدمات رشد داشته‌اند و با تغییرات قوانین و یا ساختارهای حاکمیتی در این نهادهای خصوصی نیز تغییراتی حاصل شده، همانطور که در ابتدا گفته شد فلسفه وجودی تشکل‌ها و نهادهای صنفی رسیدگی به امور صنفی و حمایت و هدایت اعضای آن است، به همین روی در ادامه مسیر این نهادها به دلایلی همچون:

  1. رشد ناهمگون و نامتوازن
  2. عدم نظارت صحیح نهاد‌های حاکمیتی  و قانون‌گذار
  3. تمرکز بر تنها منبع درآمدی (شعار افزایش اعضا برابر با افزایش درآمد)
  4. عدم مطالعه نمونه‌های موفق جهانی و درس آموخته‌های ایشان

در ادامه مسیر یا برای توسعه خود دچار مشکل شدند و یا برای رشد و توسعه خود به تقابل با سایر نهادها روی آوردند. اتحادیه صنف فناوران رایانه تهران که خود از اتحادیه‌های با قدمت طولانی و داری ظرفیت‌های بسیاری در بخش خصوصی است از نمونه‌های بارز این تعارض یا تداخل منافع فی‌مابین تشکل‌هاست. آنچه امروز شاهد آن هستیم بیش از آنکه یک تکلیف قانونی یا وظیفه محول شده از سوی حاکمیت باشد، ابزاری است مانع رشد کسب‌و‌کارها، توسعه خدمات و دلسردی جامع و صنفی که بیگمان باید به عنوان پیشران و نیروی محرکه سایر صنایع باشد.

با احترام به همه زحمت‌کشان و دست‌اندرکاران این اتحادیه و ضمن قدردانی از دستاوردهای که داشته‌اند، شایسته است با نگاهی تحول‌خواه و رو به آتی شرایط صنفی و محیط کسب‌و‌کار و همچنین تسهیل امور در دستور کار این دوستان بیشتر باشد.

در پایان سخنی هم با اتحادیه‌ها و تشکل‌های صنفی جدید دارم، ضمن احترام و آرزوی موفقییت برای همه عزیزانی که دل در گرو پیشرفت صنعت ICT دارند ، بی‌گمان همه شما عزیزان واقف هستید آنچه امروز سبب پیشرفت و توسعه می‌باشد، اتحاد و یکپارچگی صنفی است، تمرکز و محوریت قراردادن مشکلات و استفاده از همه ظرفیت‌ها در یک راستا می‌تواند عامل موفقیت و پیشبرد اهداف مطابق برنامه زمان‌بندی باشد. تجربیات تلخ پیشین و نمونه‌های ناموفق را نیز مد نظر داشته باشیم و با نیم‌نگاهی به آن نقطه ضعف‌ها از بروز چنین پیشامدها و اتلاف منابع صنفی پیشگیری کنیم.

امید که طی روزها و ماه‌های آتی با برگزاری نشست‌های تخصصی برای برون‌رفت از این چالش جدید در صنعت ICT  اقدامی موثر داشته و در ادامه آن نتایج و دستاوردهای مناسب و شایسته جایگاه صنف  را شاهد باشیم.

حسنت به اتفاق ملاحت جهان گرفت

آری به اتفاق جهان می‌توان گرفت

لینک کوتاه: https://karangweekly.ir/0q3d
نظر شما درباره موضوع

آدرس ایمیل شما منتشر نخواهد شد.