تنظیم‌گری بازار رمزارزها چگونه انجام خواهد شد؟

چند سالی می‌شود که نهادهای حاکمیتی به‌دنبال تنظیم‌گری بازار رمزارزها هستند؛ گفته می‌شود حجم معاملات روزانه ریالی این بازار در حدود ۱۰۰۰ میلیارد تومان است. بخش زیادی از مردم در سال‌های گذشته روی دارایی‌های دیجیتال، رمزارزش‌، رمزارزها یا هر عنوان دیگری انتخاب کنیم، سرمایه‌گذاری کرده‌اند. مردم رمزارزهای خود را در بسترهای تبادل ایرانی معامله می‌کنند.

در نبود قوانین و مقررات در سال‌های گذشته، شاهد رشد بازار رمزارزها در ایران بوده‌ایم؛ تا امروز هم خودتنظیم‌گری و تعامل پیوسته فعالان اقتصادی این حوزه با نهادهای مهم و تأثیرگذار توانسته تا حدودی از کژکارکردها جلوگیری کند. با این ‌وجود به نظر می‌رسد این بازار در صورتی ‌که مقررات‌گذاری نشود، می‌تواند مشکلات بسیاری را برای مردم و کسب‌وکارها ایجاد کند.

فارغ از فلسفه رمزارزها در شرایطی که عامه مردم جذب ابزارهای گوناگون دنیای بلاکچین و به‌طور خاص رمزارزها شده‌اند، لازم است با تدبیر مناسب زمینه‌های ضرر و زیان مردم کاهش یابد. هرچند در هر حالتی بازار رمزارزها بازاری به‌شدت نوسانی است و کسانی که وارد این بازار می‌شوند، باید توان مالی و ذهنی ازدست‌دادن تمام سرمایه خود را داشته باشند. این بازار هنوز در ابتدای راه است و تا شکل‌گیری و قوام آن فاصله داریم.

علی ‌ایحال در چند سال گذشته همزمان با دنیا مقررات‌‌گذاری برای رمزارزها و تنظیم‌گری این حوزه مورد توجه رگولاتورها قرار گرفته است. بعد از چند تلاش ناموفق بانک مرکزی و در شرایطی که بانک مرکزی هنوز حتی یک مصوبه و مقرره برای حوزه رمزارزها ندارد، احتمالاً به نقطه‌ای رسیده‌ایم که باید تنظیم‌گری رمزارزها عملیاتی شود.

با توجه به گفته‌ها و شنیده‌ها در حال حاضر دو مسیر روی میز قرار دارد؛ ممنوعیت کامل یا ایجاد محدودیت‌های شدید. به نظر می‌رسد ماه‌عسل تمام شده و حالا باید یکی از این دو راه را انتخاب کنیم.

گزینه خطرناک ممنوعیت کامل است که برخی تلاش می‌کنند با ایجاد حاشیه و سروصدا آن را منطقی جلوه دهند. برخی معتقدند خرید، فروش و تبادل رمزارزها باید ممنوع شود و تنها مورد مجاز از رمزدارایی‌ها باید رمزپول بانک مرکزی باشد. بنابراین عده‌ای به دلایل گوناگون در حال پیش‌بردن طرحی هستند تا با ممنوع‌کردن همه‌چیز و با پاک‌کردن صورت‌مسئله، این موضوع پرحاشیه را سروسامان دهند.

فعلاً کاری به این ندارم که این گزینه چقدر شدنی است و در صورتی که این اتفاق رخ دهد، بازار زیرزمینی رمزارزها چقدر رشد خواهد کرد. در حال حاضر صرافی‌های رمزارز ایرانی ابزار مناسبی برای مدیریت و کنترل در مواقع لزوم هستند؛ در صورتی که ممنوعیت کامل اعمال شود، در واقع با حذف کسب‌وکارهای ایرانی فرش قرمز زیر پای کسب‌وکارهای خارجی انداخته‌ایم.

راه‌حل دیگری که وجود دارد، پذیرش محدودیت‌های شدید است. به نظر می‌رسد کشورهای توسعه‌یافته هم در نهایت به این ‌سو رفته‌اند که معاملات و خریدوفروش رمزارزها مجاز باشد، ولی چارچوب‌هایی سفت‌وسخت تعریف کنند. آنچه باید مورد توجه قرار گیرد، پویایی ذاتی دنیای توزیع‌شده است.

اگر بخواهیم چارچوب‌های کلی و احکام مناسب برای این فضا را تدوین کنیم، لازم است با تدبیر مناسب و تعامل با همه ذی‌نفعان زمینه تنظیم‌گری اثربخش را فراهم کنیم. حاکمیت باید اهداف خود از جمله موضوعات امنیتی را دنبال کند، مردم و حقوق آنها باید دیده شود و کسب‌وکارها هم بتوانند با حداقل موانع فعالیت کنند.

این تعادل برقرار نمی‌شود؛ مگر در شرایط آرام و منطقی و گفت‌وگوی مستمر. امیدوارم در هفته‌های جاری بتوان با منطق و گفت‌وگو زمینه تنظیم‌گری اثربخش حوزه رمزارزها را فراهم کرد که خدای‌ ناکرده میدان دست کسانی نیفتد که می‌گویند باید همه‌چیز را بست و ممنوع کرد.