درآمد پاکســـــــــان دوبرابر شد!

رخشا، سپید، گلی، گلنار، سیو، ارکید و پونه؛ این‌ها تنها بخشی‌ از نام‌های تجاری مشهوری هستند که گروه پاکسان توانسته در مدت شش دهه فعالیت به خانواده‌های ایرانی و انبوهی از مصرف‌کنندگان در چهار قاره جهان ارائه کند. این شرکت ۵۷ ساله از بدو تولد تا امروز بازیگری برجسته در صنعت شوینده، بهداشتی و سلولزی بوده و هم‌اینک یکصد و چهلمین شرکت در فهرست ۵۰۰ برند برتر ایران است. سازمان مدیریت صنعتی که هر ساله فهرستی از ۵۰۰ شرکت برتر کشور را تحت عنوان فهرست IMI500 ارائه می‌کند، در گزارش سال گذشته خود اعلام کرده پاکسان توانسته در فاصله سال مالی ۹۷ تا ۹۸ درآمد خود را دو برابر کند. عددی که بخشی از آن مدیون تلاش پاکسان است و بخشی دیگر هم به دلیل زلزله‌ای است که تورم در سفره ایرانی‌ها به راه انداخته است.

پاکسان که در ۵۷ سالگی توانسته در ایران و ۲۵ بازار خارجی، ۷۰ محصول مختلف را عرضه کند، مجموعا تحت ۱۶ برند گوناگون تولیدات خود را به بازارهای متفاوت می‌فرستد تا مصرف‌کنندگانی با سلایق گوناگون، بهداشت و نظافت را در خانه‌های خود به بهترین شکل ممکن تجربه کنند. این شرکت که از برندهای نزدیک به گروه بهشهر و هلدینگ توسعه ملی است، در سال ۹۹ توانسته با رشد چند پله‌ای که ناشی از افزایش ۵۰۵ میلیارد تومانی فروش است، وضعیت خوبی برای خود رقم بزند. همه‌چیز درباره پاکسان البته خوب نیست، اما این بازیگر قدیمی صنعت شوینده کماکان بالاترین جایگاه را در بین همه بازیگران دیگر این بخش دارد.

پاکسان به چه می‌اندیشد؟
شعار جالب پاکسان همواره این بوده که به «سلامت خانواده» فکر می‌کند. با همین شعار هم این شرکت توانسته بیش از پنج دهه در قله فروش صنایع بهداشتی و شوینده‌های شیمیایی قرار گیرد. خمیردندان‌های نسیم و پودرهای شست‌و‌شوی سطوح رخشا از مشهورترین محصولاتی هستند که از سوی این گروه قدیمی به بازار مصرف فرستاده شده و با استقبال بالا مواجه شده‌اند. حتی صابون‌ گلنار این شرکت پا را از سطح یک محصول معمولی آرایشی – بهداشتی فراتر گذاشته و به پدیده‌ای در فرهنگ عامه تبدیل شده است. چنین موفقیتی باعث شده با کمترین تغییر یا تلاش، پاکسان بتواند دست‌کم دو برابر نزدیک‌ترین رقیبانش در صنعت شوینده که به فهرست ۵۰۰ شرکت برتر ایران راه یافته‌اند، فروش داشته باشد.

با این حال این موضوع مضراتی دارد. مشخص نیست پاکسان برای باقی بازارها و نیز تقاضاهای در حال جهش چه برنامه‌ای دارد و به چه می‌اندیشد؟ شاید حضور نیروهای دولتی، بازیگران شبه‌دولتی و آزاد نبودن شرکت برای حرکت به سمت دلخواه، روی مسیر حرکت پاکسان تأثیرگذار بوده است. آنچه مشخص است پاکسان به عنوان بازیگری در صنعت تندمصرف‌ها علاقه‌ای به ورود به حوزه‌های متنوع و متفاوت ندارد و تلاشش را صرف توسعه و تحول آرام محصولات فعلی خود که در سبد مصرف ایرانی‌ها جای گرفته، کرده است. در مجمع عمومی شرکت در سال ۱۳۹۹ البته ادعاهایی از سوی مدیرعامل این شرکت مبنی بر سرمایه‌گذاری روی محصولات متنوع و حوزه‌های جدید عنوان شد که باید برای تحقق آن‌ها صبر کرد. فعلا این تنوع‌بخشی به عرضه محصولات متناسب با نیازهای تازه مصرف‌کنندگان ایرانی نظیر قرص ماشین ظرفشویی یا نمک ماشین ظرفشویی محدود شده است.

در عین حال عرضه محصولات بومی در بازارهای خارجی با شکل و ظاهر بهتر دیگر کاری بوده که پاکسان در طیفی از محصولاتش انجام داده است. صادرات این برند در سال مالی ۱۳۹۸ حدود ۱۴ میلیون دلار بوده که ناشی از فروش بیش از ۳۳ هزار تن محصول به خریدارانی در کشورهای عراق، افغانستان، آسیای میانه و قفقاز بوده است. این رقم البته نقطه ایده‌آل پاکسان نیست و در دوره‌های گذشته سطح صادرات این گروه به خریداران خارجی به سطحی بیش از ارقام و حجم کنونی می‌رسید. موضوعی که به نظر می‌رسد ناشی از حضور رقبای تازه منطقه‌ای در بازارهای هدف و کاهش توان رقابت‌پذیری برندهای ایران در نتیجه تحریم، سختی تجارت با ایران و نیز افول تکنولوژی تولید است.

چشم‌انداز پیش‌روی پاکسان چگونه است؟
پاکسان در گزارش مالی خود منتهی به خرداد ۱۴۰۰ اعلام کرده شرایط فروش خوبی دارد، به طوری که در فاصله ابتدای زمستان ۹۹ تا انتهای بهار ۱۴۰۰ فروشش را به بیش از ۹۴۵ میلیارد تومان رسانده که رشدی بالغ بر ۸۰ درصد را نشان می‌دهد. این حجم از رشد فروش البته در خرداد ۱۴۰۰ ابعاد کوچک‌تری دارد ولی تداوم یافته، به طوری که شاهد رشد بیش از ۶۰ میلیارد تومانی فروش شرکت در این ماه هستیم. صنعت شوینده البته مشکلاتی مثل کمبود مواد اولیه یا کمبود تقاضا دارد که بی‌برقی و تحریم هم آن‌ها را تشدید کرده است.

آمارهای تولید صنعت شوینده در چهار ماهه نخست سال ۱۴۰۰ نیز نشان می‌دهد این صنعت با افت بیش از ۱۷ درصدی در ابتدای سال کار خود را شروع کرده است. کاهش حدودا ۳۸ هزار تنی تولید صنعت شوینده تنها در چهار ماه نشان می‌دهد احتمالا بازیگرانی نظیر پاکسان سال سختی را پیش رو دارند. سالی که ممکن است با توجه به حجم عدم‌اطمینان‌ها، وضعیت خاصی را به بنگاه‌های تولیدکننده تحمیل کند.