در اکوسیستم استارتاپی سخت‌ترین مرحله شاید شروع کار و تیمسازی باشد. چه بسیار افراد خلاق که ایده‌های بدیع و بکر دارند اما در همان آغاز راه شکست می‌خورند و عرصه را ترک می‌کنند. اسباب و لوازم شروع فعالیت متنوع و زیادند و فرمول‌های موفقیت هم یکی دوتا نیستند. هرکسی چیزی می‌گوید و از روی دست کسی هم نمی‌توان تقلب کرد. در این میان استارتاپ‌استودیوها آمده‌اند که ریسک تیم‌ها و افراد را در اکوسیستم‌های نوآور کم کنند و زیر پر و بالشان را بگیرند.
استارتاپ‌استودیوها شبیه مدرسه‌هایی هستند که مدل‌های تیمسازی، توسعه محصول و شتابدهی سازمانی را به کسب‌وکارهای نوآور آموزش می‌دهند تا با حداقل ریسک و احتمال موفقیت بالا به بازار وصل شوند. در ایران نیز گروه مستربلیت، استارتاپ‌استودیوی پایرتس را راه‌اندازی کرده تا به استارتاپ‌های حوزه گردشگری کمک کند مراحل تیمسازی، توسعه محصول، جذب سرمایه و ورود به بازار را با ریسک پایین‌تری پشت سر بگذارند.
مرتضی یرقانی‌فرد، هم‌بنیان‌گذار و مدیر مدرسه استارتاپی پایرتس است. او معتقد است تیمسازی مهم‌ترین نیاز استارتاپها در اکوسیستم نوآوری کشور است و در حوزه گردشگری که زنجیره تأمین شکل نگرفته، این موضوع حیاتی‌تر است. با او درباره پایرتس و خدماتی که به هفت استارتاپ زیرمجموعه‌شان می‌دهند، گفت‌و‌گو کرده‌ایم.
استارتاپ‌استودیوی پایرتس چیست و چه کاری انجام می‌دهد؟
در برخی صنایع به دلیل پیچیدگی‌ها و وجود رقبا، شرایط برای ورود استارتاپها سخت است یا اینکه تیم‌ها نیازهای اصلی بازار را به‌درستی تشخیص نمی‌دهند. پایرتس نوعی مدل توسعه و شتابدهی است که مثل یک هم‌بنیان‌گذار کنار تیم‌های استارتاپی قرار می‌گیرد و کمک می‌کند که تیم‌های بهتری بسازند و ریسک تیمسازی کمتر باشد یا با راهنمایی‌های تخصصی در مجموعه مدل‌های کسب‌وکار و استراتژی‌های بهتری را انتخاب کنند. در حقیقت در این فرایندها کمک می‌شود که استارتاپها شکل بگیرند. این موضوع در صنعت گردشگری اهمیت بیشتری دارد. گردشگری صنعتی پیچیده است و برای فعالیت در آن باید روی زنجیره تأمین کار کرد. یعنی باید دید و رویکرد اکوسیستمی داشت و با شرکای تجاری و استارتاپها تعامل برقرار کرد تا زنجیره تأمین شکل گیرد.
در صنعت گردشگری ایران این خلأ به‌خوبی احساس می‌شود و به همین دلیل ما در پایرتس ترجیح دادیم که روی تکمیل زنجیره و خدمات سفر تمرکز کنیم. البته بعد از شیوع کرونا به حوزه‌های دیگر مثل صنعت ترابری و حمل بار بین‌شهری نیز ورود کرده‌ایم که آن هم چندان بی‌ربط به گردشگری نیست.
پایرتس چه خدماتی به استارتاپها و تیم‌ها می‌دهد؟
بخشی از کار ما تحقیقات بازار است و بخشی نیز تحقیق درباره محصول و سرویسی است که قرار است تیم‌ها ارائه کنند. نقشه راه و مدل تجاری‌سازی، پیش‌بینی مالی و… نیز در پایرتس ارائه می‌شود. ما در گام‌های اول روی ایده و اعتبارسنجی کار می‌کنیم. وقتی مطمئن شدیم که ایده جواب می‌دهد، کمک کنیم که افراد یا استارتاپها تیم‌های خود را تشکیل دهند یا محصولات خود را طراحی کنند و تولید و توسعه دهند.
در مراحل بعد نیز برای جذب سرمایه کنار آن‌ها هستیم. در تمام این مراحل نیروهای متخصص ما در دپارتمان‌های مختلف کنار تیم‌ها حضور دارند و فرایندها را راهبری می‌کنند. تیم‌ها حتی اگر نیاز به سرمایه اولیه هم داشته باشند، برای آن‌ها تأمین می‌کنیم. به جز ایده و اینکه استارتاپها می‌خواهند چه نیازی از بازار را رفع کنند، به نظر ما یافتن نیروی انسانی مناسب و تیمسازی مهم‌ترین کاری است که استارتاپها در وهله اول باید از پس آن برآیند. به طور قطع سرمایه هم اهمیت دارد ولی در اولویت بعدی قرار می‌گیرد.
پایرتس چه زمانی تشکیل شده و اعضای آن چند نفر هستند؟
پایرتس در سال 97 با سرمایه‌گذاری 5/2 میلیارد تومانی گروه مستربلیت راه‌اندازی شده است. تیم ما در حال حاضر 32 نفر است و اکثر اعضا نیز در دپارتمان‌های مختلف در کنار استارتاپها حضور دارند و به آن‌ها خدمات می‌دهند. هم از بیرون ایده گرفته‌ایم و به آن‌ها کمک کرده‌ایم و هم روی ایده‌هایی که در پایرتس مطرح شده، تیم تشکیل داده‌ایم. اما به طور کلی تمرکز ما بیشتر بر تیم‌هایی است که در پایرتس شکل گرفته‌اند.
در حال حاضر چند استارتاپ در پایرتس حضور دارند؟
ما در مجموع به هفت استارتاپ خدمات می‌دهیم. استارتاپ وینوپر دستیار مجری‌های گردشگری است. رادار 361 موتور جست‌و‌جوی هتل و اقامتگاه و پرواز است، استارتاپ پوآرو نوعی پلتفرم بازی‌های محیطی و شهری است، استارتاپ دی‌بوکینگ هم در زمینه مدیریت هتل فعالیت می‌کند. هومینو دیگر استارتاپ پایرتس است که نوعی سیستم مدیریت اقامتگاه است، ایرانگرد نیز پلتفرم خدمات گردشگری مقصدمحور است. استارتاپ ویتراکو را نیز اخیرا تأسیس کرده‌ایم که نرم‌افزارهای زیرساختی در صنعت ترابری را توسعه می‌دهد. از این هفت استارتاپ، چهار استارتاپ در پایرتس شکل گرفته‌اند.
پایرتس چه تفاوتی با شتابدهنده‌ها دارد؟
استارتاپ‌استودیوها تخصصی‌‌تر از شتابدهنده‌ها هستند. شتابدهنده‌ها سراغ تیم‌هایی می‌روند که محصول اولیه داشته باشند و بعد از ارزیابی اولیه به آن‌ها خدمات عمومی مثل منتورشیپ و فضای کار و… می‌دهند. در پایرتس اما ارتباط با تیم‌ها جدی‌تر و تنگاتنگ است و در دپارتمان‌های مختلف کمک می‌کنیم که تیم‌ها و محصولات بهتر شکل بگیرند و استراتژی‌های مناسبی برای ورود به بازار داشته باشند. ما به نوعی بخشی از کار استارتاپها را برای آن‌ها انجام می‌دهیم.
در این فرایند چه ارزش افزوده‌ای نصیب پایرتس می‌شود؟
درصدی از سهام استارتاپها به پایرتس تعلق می‌گیرد که معمولا به دلیل ارتباطات نزدیک‌تر و خدمات تخصصی رقم آن بیش از شتابدهنده‌هاست.
درباره استارتاپ‌هایی که پایه شکل‌گیری آن‌ها پایرتس است، سهام چگونه تقسیم می‌شود؟
مالکیت با پایرتس است. بر اساس قراردادی که منعقد می‌شود، سهام تقسیم می‌شود. ترکیب سهامداری نیز به این صورت است که 30 تا 40 درصد سهام به پایرتس، بخشی به بنیان‌گذار و هم‌بنیان‌گذار می‌رسد و بخشی نیز به عنوان سهام تشویقی در نظر گرفته می‌شود. اگر هم جذب سرمایه صورت گیرد، بخشی از سهام آزاد می‌شود.
دپارتمان‌های تخصصی استارتاپ استودیوی پایرتس چه وظایفی را عهده‌دار هستند؟
در ساختار پایرتس دپارتمان‌های محصول، طراحی، محتوا، دیجیتال مارکتینگ، توسعه کسب‌وکار و فناوری تعریف شده است. هرکدام از این دپارتمان‌ها یک‌سری تیم لیدر دارند که متشکل از آدم‌های باتجربه و متخصص هستند و کنار تیم‌ها قرار می‌گیرند. دو هدف اصلی را در دپارتمان‌ها دنبال می‌کنیم. یکی اینکه انتقال دانش و تجربه صورت گیرد و کمک شود که تیمسازی با آدم‌های حرفه‌ای‌تر و با تجربه‌تر صورت گیرد.
موضوع دیگر این است که با این فرمول استارتاپها مسیر رشد و جذب سرمایه و ورود به بازار را با سرعت بیشتر و با استراتژی‌های مناسب‌تری طی می‌کنند. به عبارتی دیگر ما ریسک تیمسازی را پایین می‌آوریم و همین در نهایت به طراحی و توسعه محصولات و سرویس‌های باکیفیت‌تر می‌انجامد. به همین دلیل معتقدیم که دپارتمان‌ها نقش محوری در مجموعه پایرتس دارند.
پایرتس چه برنامه‌ها یی برای آینده دارد؟
برنامه ما این است که با اتمام مراحل شکل‌گیری و توسعه تیم‌ها و محصولات استارتاپها، برای آن‌ها سرمایه جذب کنیم. به ترتیب اولویت استارتاپ‌های رادار61، پوآرو و وینوپر در مرحله تعامل با سرمایه‌گذار و توافق اولیه با سرمایه‌گذاران هستند که پیش‌بینی می‌کنیم تا شهریور هر سه از پایرتس خارج شوند و پس از آن نیز برای دیگر استارتاپها وارد مذاکره با سرمایه‌گذاران خواهیم شد. یک‌سری پیشنهادها نیز در حوزه گردشگری سلامت یا فروش آنلاین محصولات خاص و صادرات دریافت کرده‌ایم که به احتمال زیاد در آینده‌ای نزدیک تیم‌هایی را در این حوزه‌ها پذیرش خواهیم کرد.
لینک کوتاه: https://karangweekly.ir/6cxn
