دست‌های بافنده دختران تالشی

قصه برند ریس از یک اتاق کوچک شروع شد. وقتی سما وفایی به واسطه تحصیل در دانشگاه تربیت مدرس شهید رجایی، مشغول به کار تدریس شد، به واسطه اینکه رشته برق خوانده بود، پایش به مدارس کار و دانش و فنی‌حرفه‌ای کشیده می‌شود. همان‌جا مشغول به تدریس به دانش‌آموزان رشته طراحی دوخت می‌شود و انگار جرقه برند ریس نیز همین‌جا می‌خورد.

کمی قبل‌تر و در کودکی سما، مادر و مادربزرگ هر دو کار بافتنی می‌کردند و این در خاطرش می‌مانَد. وقتی به عنوان دبیر وارد مدارس می‌شود، دانش‌آموزانی را می‌بیند که خیلی در دروس عملی قوی هستند و در همین میان اتفاقی به جای تدریس کامپیوتر، دبیر رشته مدیریت تولید در رشته طراحی دوخت می‌شود و ظرفیت‌های خوبی در این دانش‌آموزان می‌بیند که شاید تا آن زمان کسی به آن توجه نمی‌کرد.

---

کارآفرین خودآموخته

---

سما خودش هم آموزش ندیده و از پینترست یاد می‌گیرد چطور کار مکرومه‌بافی و نیدل‌پانچ انجام دهد. روزی یکی از دانش‌آموزان تابلویی برای یکی از دروس درست کرده بود که چشم سما به آن می‌افتد. به این فکر می‌کند که خلاقیت این دختران می‌تواند هدایت شود و به درآمد برسد. خود دختران هم ناامید بودند و در نهایت فکر می‌کردند باید برای خودشان چیزی درست کنند و شانسی برای فروش محصولات ندارند.

به محض اینکه سما توان مالی برای خرید مواد اولیه را پیدا می‌کند، از یکی از دختران می‌خواهد که کار را به صورت جدی با او شروع کند. سما تصمیم می‌گیرد یک کیلو نخ مکرومه بخرد و برای خودش یک رانر کوچک درست کند. کار موفقی از آب درمی‌آید اما برای اینکه نخ را هدر ندهد، دوباره نخ‌هایش را باز می‌کند و این بار یک آینه درست می‌کند.

انگار با این آینه است که بیشتر مطمئن می‌شود که می‌تواند کاری انجام دهد. هنوز از نخ‌های آینه باقی مانده است. کمی آویز با آن درست می‌کند و هر کسی که آن را می‌بیند، می‌خواهد یکی مثل آن را داشته باشد و سفارشش را به سما بدهد. همین‌جا ایده راه‌اندازی یک پیج اینستاگرامی به ذهنش می‌رسد و احساس می‌کند ترکیب همه این هنرها را می‌تواند با هم به مخاطب ارائه دهد. چالش‌های ابتدای کار زیاد است.

نمی‌دانند باید از چه مواد اولیه‌ای استفاده کنند. ناچار می‌شوند انواع پارچه‌ها را امتحان کنند و این هزینه زیادی برایشان دارد. یک ماه بعد از راه‌ انداختن پیج‌ اینستاگرام، اولین سفارش را می‌گیرند و کارها بیشتر می‌شود. به‌مرور چند دانش‌آموز دیگر هم اضافه می‌شوند و ترکیب دختران ریس کامل‌تر می‌شود.

---

شروع کار از یک اتاق کوچک

---

کار برند ریس و دختران بافنده، از یک اتاق کوچک شروع می‌شود. خالق برند ریس در ابتدای کار هم آموزش می‌دهد و هم سفارش‌های جدید می‌‌گیرد. به‌مرور این اتاق کوچک جوابگو نیست و تبدیل به یک کلبه ویلایی می‌شود. طرح‌ها توسط سما کشیده می‌شود و بقیه دختران ریس، کار را آماده تحویل می‌کنند و ریزه‌کاری‌های آخر هم دوباره در کارگاه انجام می‌شود.

کم‌کم برای اینکه کارشان در شهر هم شناخته شود، یک گالری هنری راه‌ می‌اندازند تا در کنار پیج اینستاگرام بتواند مشتری‌های بیشتری داشته باشند. هدف‌شان این است که از دیگر هنرمندان حوزه صنایع دستی هم دعوت به کار کنند تا محصولات بیشتری را در کنار ریس عرضه کنند.

البته حالا علاوه بر دانش‌آموزان قبلی، برخی هنرمندان و زنان خانه‌دار به ریس ملحق شده‌اند. سما می‌گوید به دنبال این است که افراد بیشتری را به عنوان تیم ریس گرد هم جمع کند. دغدغه ریس مشغول به کار کردن زنان بیشتر است. اصلاً یکی از کارهایی که در برند ریس انجام می‌شود، همین آموزش به زنان خانه‌دار است که در بسیاری موارد به صورت رایگان انجام می‌شود.

در نهایت اگر فرد مناسبی در این آموزش‌ها باشد، برای همکاری انتخاب می‌شود. سما وفایی تلاش کرده با همراهی مدرسه‌های مختلف، یک دوره مقدماتی از هنرهایی که آموزش می‌دهد برگزار کند تا دانش‌آموزان مستعد و علاقه‌مند را شناسایی کند. در حال حاضر به غیر از خود خالق برند، سه نفر دیگر به صورت تمام‌وقت و دو نفر هم پاره‌وقت برای برند ریس کار می‌کنند.

خالق برند ریس معتقد است که هدف اصلی راه‌اندازی پیج اینستاگرام این برند، ایجاد شرایطی برای دختران است تا بتوانند بعد از تحصیل مشغول به کار شوند. به‌خصوص آنهایی که روستایی هستند یا در مناطق کمتربرخوردار زندگی می‌کنند و بیشتر نیاز به مهارت‌آموزی دارند.

---

چرا اینستاگرام؟

---

کار برند ریس در دوران کرونا شروع شد و بهترین بستر برایشان اینستاگرام بود. مردم در آن زمان بیشتر به سمت خرید آنلاین می‌رفتند و از طرفی هم، تمام محصولات ریس دست‌باف و ساخته‌شده با چوب و نخ‌های پنبه است. انگار مردم در دوران کرونا بیشتر از قبل به سمت مواد طبیعی رفتند و همین بهانه خوبی بود تا ریس بتواند برخی خلأها را پر کند. استقبال بالای مردم از محصولات هم این مسئله را تأیید می‌کرد.

---

ریس به چه معناست؟

---

سما می‌گوید ریس در زبان تالشی به معنای نخ است و برند ریس به واسطه استفاده از نخ مکرومه یا کاموا این نام را انتخاب کرده است. کار ریس با مکرومه و نیدل‌پانچ آغاز و به‌مرور قلاب‌بافی و گلدوزی هم به آن اضافه شده است. برند ریس حالا پنج حوزه مربوط به کارهای نخی را انجام می‌دهد. یکی از اهداف خالق برند این است که زنان بیشتری مشغول به کار شوند و در هر یک از این حوزه‌ها کار کنند و رفته‌رفته برند ریس بتواند سفارش عمده تولید و عرضه کند. هدف دیگر هم داشتن یک گالری است که در کنار محصولات ریس، هنر چوب و دیگر محصولات صنایع دستی هنرمندان دیگر هم به آن اضافه شود. داشتن یک سایت برای عرضه محصولات آماده فروش در کنار گالری، پله بعدی برند ریس است.

---

چالش‌های فعالیت در شهری کوچک

---

بیشترین چالش در ابتدای کار این برند، فعالیت در یک شهر کوچک است. سما ابتدای کار نمی‌دانست از کجا باید مواد مورد نیاز خود را تهیه کند. بسیاری از موادی که در ویدئو‌های آموزشی می‌دید، پیدا نمی‌شدند. حتی سوزنی را که لازم داشت، به‌سختی توانست پیدا کند. آموزش دختران برای رسیدن به مرحله حرفه‌ای، مهم‌ترین چالش برند ریس بود.

اما ریس یک برند اینستاگرامی است و خواه‌ناخواه بخشی از چالش‌هایش هم به دلیل فعالیت در این فضاست. از جمله چالش‌های اینستاگرام برای برند ریس این است که علاوه بر وقتی که برای آموزش و سفارش گرفتن می‌گذارند، باید محتوای مناسب هم برای پیج تولید کنند. آن هم در شرایطی که به دلیل معلم بودن سما، بخش مهمی از زمان او صرف تدریس می‌شود.

خالق ریس می‌گوید دست‌ساز بودن و زمان‌بر بودن محصولات باعث شده به‌موقع رسیدن محصولات به یک چالش برای ریس تبدیل شود. می‌گوید هدفش این است که به‌مرور با افزایش مخاطبان پیج ریس، کارهای آماده به مشتری ارائه شود. دختران ریس می‌بافند تا آینده‌ای را برای خود نقش بزنند که شاید تنها با همین دستان خود می‌توانند آن را خلق کنند.