درمان ارتودنسی بدون دیسپلین‌های اکادمیک و ارتباط مستمر با بیماران ممکن نیست / گفت‌وگو با دکتر حسین فیاض منفرد از متخصصان ارتودنسی کشور

زمان مطالعه: 5 دقیقه

یکی از رشته‌های تخصصی در علم دندانپزشکی که در سال‌های اخیر مورد توجه بسیاری از افرادی که جویای بهبود زیبایی صورت، دندان‌ها و لبخندشان هستد قرار گرفته، ارتودنسی است. حسب همین اهمیت، با دکتر حسین فیاض منفرد به عنوان یکی از متخصصان ارتودنسی کشور مصاحبه‌ای ترتیب دادیم که گزارش آن را در ادامه می‌خوانید. ایشان که به عنوان فارغ‌التحصیل رتبه ممتاز، از دانشکده دندانپزشکی شهید بهشتی فارغ التحصیل شده‌اند، پایه‌گذار یکی از کلینیک‌های دندانپزشکی شهر کرمان نیز هستند.

به‌عنوان پرسش آغازین، در صورت امکان مختصری از سوابق تحصیلی و شغلی‌تان را بیان بفرمایید.

بنده دکتر حسین فیاض منفرد هستم. در سال ۱۳۷۲ به‌عنوان بکی از رتبه‌های برتر کنکور سراسری، موفق شدم در نخستین رشته و دانشگاه انتخابی خودم یعنی رشته دندانپزشکی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی پذیرفته شوم و در سال ۱۳۷۸ به‌عنوان فارغ‌التحصیل رتبه‌ ممتاز دوره، مدرک دندانپزشکی عمومی خودم را اخذ کردم و به‌واسطه احراز رتبه نخست دوره توانستم بلافاصله و درهمان سال در ازمون تخصصی ارتودنسی شرکت کرده و به‌عنوان اولین فرد در تاریخچه دانشکده دندانپزشکی شهید بهشتی که توانسته بلافاصله پس از کسب مدرک دوره عمومی به دوره تخصصی ارتودنسی این دانشکده راه یابد به این مهم دست پیدا کنم.

نهایتاً در سال ۱۳۸۱ با کسب یکی از رتبه‌های برتر بورد تخصصی کشور تحصیلات تخصصی خودم رو به اتمام رساندم. پس از فراغت از تحصیل تا ۱۳۸۸ به‌عنوان استادیار بخش ارتودنسی دانشکده دندانپزشکی کرمان مشغول بکار شدم و هم‌زمان در دو کلینیک ارتودنسی که در کرمان و تهران تأسیس کردم به طبابت مشغول شدم که تاکنون ادامه داشته است.

حاصل این بیست سال طبابت، هزاران کیس درمان شده ارتودنسی با نتایج کم‌نظیر بوده است که هنوز پس از گذشت سال‌های متمادی و به گواهی بیمارانی که بعضاً نزدیک به دو دهه تحت مراقبت بنده هستند، دندان‌ها همچنان زیبایی و نظم دلپذیر خود را حفظ کرده‌اند.

ممکن است به‌طور خلاصه در مورد درمان ارتودنسی و فلسفه انجام آن توضیح دهید؟

حتماً. همان‌طور که می‌دانید علم ارتودنسی دامنه وسیعی از توانمندی‌ها از اصلاح ناهنجاری‌های شدید ارثی یا اکتسابی اسکلت فک‌ها گرفته تا رفع به‌هم‌ریختگی‌ها و بی‌نظمی‌های دندانی را شامل می‌شود. هدف نهایی این درمان ارتقا استانداردهای زیبایی صورت و لبخند و ‌همچنین بهبود سلامت درازمدت و بالتبع افزایش کارایی سیستم جویدن شامل دندان‌ها، فکین و مفصل گیجگاهی فکی است.

اساساً بهترین سن برای شروع درمان‌های ارتودنسی چه سنی است؟

سن مناسب برای درمان ارتودنسی بسته به نوع و منشأ ناهنجاری و جنسیت فرد متفاوت است. معمولاً ناهنجاری‌های فکی که ناشی از رشد کمتر یا بیشتر از حد نرمال فک‌هاست می‌بایست در سنین پایین‌تر حتی از ۷ سالگی تحت درمان قرار بگیرد لیکن زمان مناسب برای درمان ناهنجاری‌هایی که صرفاً حاصل به‌هم‌ریختگی دندان‌هاست و فرد مشکل خاصی از جهت موقعیت فک‌ها ندارد، معمولاً مقارن با افتادن کامل دندان‌های شیری و رویش دندان‌هایی دائمی جانشین یعنی حدود ۱۲۱۳ سالگی است. در کل توصیه می‌شود اولین ویزیت ارتودنسی در سن ۸ سالگی انجام شود.

 و در مورد تأثیر جنسیت در سن مناسب برای شروع درمان؟

چون به‌طورکلی بلوغ در دخترها زودتر از پسرها رخ می‌دهد، پروسه رشد و تکامل دندان‌ها و فکین نیز متناسب با آن در دخترها زودتر و در عین حال سریع‌تر از پسرها رخ می‌دهد لذا برای استفاده بهینه از پتانسیل رشد اسکلت و اجتناب از به هدر رفتن فرصت مناسب برای تأثیرگذاری مطلوب در روند رشد فک‌ها، سن مطلوب شروع درمان ارتودنسی در دخترها اندکی پایین‌تر از موارد مشابه در پسرهاست.

چه روش‌هایی برای درمان ارتودنسی وجود دارد؟

در کل دستگاه‌های ارتودنسی شامل دو طبقه اصلی ثابت و متحرک هستند. انواع ثابت دربرگیرنده دستگاه‌هایی هستند که توسط پزشک روی دندان‌ها یا سایر نواحی آناتومیک در دهان به‌طور دائمی نصب می‌شوند و قابلیت جابجایی توسط بیمار را ندارند که شایع‌ترین فرم آن همان نگین‌ها یا براکت‌های ارتودنسی است و دسته دوم یعنی دستگاه‌های متحرک شامل انواعی از دستگاه‌های درمانگر ارتودنسی هستند که توسط بیمار قابلیت جابجایی دارند و طبیعتاً نه به‌طور همیشگی که در ساعات خاصی از شبانه‌روز مورد استفاده قرار می‌گیرند.

 بعضی از افراد معتقدند که درمان ارتودنسی می‌تواند به دندان‌ها آسیب برساند. آیا این گفته صحت دارد؟

پاسخ به این سؤال نیازمند توضیح است. ببینید درمان در ارتودنسی مانند همه فرایندهای درمانی در دندانپزشکی یا پزشکی شامل دو عنصر اصلی پزشک و بیمار هست، بدین معنا که اگر پزشک واجد تخصص، تبحر و تجربه لازم برای انجام درمان ارتودنسی باشد و بیمار نیز استانداردهای درمانی لازم شامل مراقبت‌های بهداشتی حین درمان، حضور منظم و به‌موقع در جلسات درمانی و استفاده مطلوب و طبق برنامه از دستگاه‌ها و اجزا متحرک درمان ارتودنسی را رعایت کند قطعاً درمان ارتودنسی با موفقیت و بدون عارضه انجام خواهد شد.

 علت اینکه بعضاً شاهد برگشت نتایج درمان ارتودنسی هستیم چیست؟

 در مورد برگشت نتایج درمان ارتودنسی نیز همان دو عنصر پزشک و بیمار که در پرسش قبل بحث شد مطرح است. چنانچه پزشک اصول فاز نگهداری (Retention) که مربوط به پس از پایان درمان ارتودنسی است را به‌درستی لحاظ کند و بیمار نیز دستورالعمل‌های مرتبط با دستگاه‌های نگه‌دارنده (Retainers) را رعایت کند، احتمال برگشت نتایج تقریباً نزدیک به صفر خواهد بود.

در پایان بفرمایید که راز موفقیت شما به‌عنوان یک ارتودنتیست موفق و خوش‌نام چیست؟

اساساً درمان‌هایی که بنده طی بیست سال طبابت خود به بیماران خود ارائه داده‌ام شامل چند تضمین بوده است: تضمین ایده‌آل‌ترین نتیجه ممکن، تضمین عدم تحمیل کوچک‌ترین آسیب به دندان‌ها و بافت‌های پیرامونی آنها در اثر درمان ارتودنسی و نهایتاً تضمین ماندگاری مادام‌العمر و بدون بازگشت نتایج. از دیدگاه خودم مهم‌ترین عواملی که باعث شده بنده بتوانم تضمین‌های فوق‌الذکر را برای هزاران بیمار خود طی این سال‌ها عملاً ارائه و خود را به‌عنوان یکی از معتبرترین ارتودنتیست‌های شهر کرمان مطرح کنم شامل موارد زیر است:

•  برخورداری از برجسته‌ترین سوابق تحصیلی در معتبرترین دانشکده دندانپزشکی کشور
•  به‌کارگیری جدیدترین متدهای درمانی روز دنیا و بهره‌گیری از مدرن‌ترین دستگاه‌های ارتودنسی تولید امریکا به‌ویژه محصولات بی‌نظیر کمپانی American Orthodonti
• پیگیری پیوسته آخرین پیشرفت‌های صورت گرفته در زمینه ارتودنسی از طریق مقالات و کتب یا شرکت در کنفرانس‌های داخلی و خارجی
•  اعتقاد راسخ به دیسپلین‌های اکادمیک درمان ارتودنسی و پرهیز از هرگونه کم‌توجهی و یا میان‌بر در طی درمان.
•  بهره‌مندی از مشاوره سایر همکاران به‌ویژه همکاران شاغل در اروپا و امریکا.

 حضور مستقیم همیشگی و از نزدیک. بدین معنی که هیچ‌گاه و تحت هیچ شرایطی مسئولیت درمان بیماران حتی برای یک دوره کوتاه و یا برای ساده‌ترین جزییات درماتی را به همکاران دیگر واگذار نکرده‌ام و همواره شخصاً بر همه جزییات درمانی بیمارانم نظارت داشته‌ام.

سرلوحه قرار دادن حسن خلق در ارتباط با بیماران و یا والدین حین درمان و مهم‌تر از آن، پاسخگو بودن به بیماران در درازمدت. یکی از بارزترین مشخصه‌های کلینیک‌های تحت نظارت بنده دنبال کردن بیمار و نتایج درمان آنها برای سال‌های طولانی پس از اتمام درمان است. بنده در کلینیک خود همچنان پذیرای بیماران حتی بیست سال گذشته، جهت پاسخ به پرسش‌های احتمالی ایشان هستم.

و‌ نهایتاً، تأثیر غیرقابل انکار مدیریت فنی اصولی، کارآمد و علم‌مدار در مجموعه‌های درمانی. این‌جانب طی دو دهه طبابت ارتودنسی در دو کلینیک ارتودنسی با پذیرش فراوان بیمار، هم‌زمان با تلاش برای ارائه بالاترین استانداردهای درمانی و لحاظ کردن سخت‌گیرانه‌ترین اصول اخلاق پزشکی، اعتقاد راسخ داشته‌ام که همگام با حساسیت در درمان بیماران می‌بایست یک جریان مدیریتی با دیسیپلین، علمی و به‌روز در مجموعه درمانی حاکم باشد و هم‌راستا با بالا نگه‌داشتن کیفیت درمانی، کیفیت قابل قبولی در زمینه امور مدیریتی شامل مسائل مربوط به کارکنان، تجهیزات، امکانات فیزیکی، عمرانی و تأسیساتی، مسائل مالی، برندینگ، تبلیغات و … نیز می‌بایست در کلینیک جاری و حاکم باشد که این مهم یکی از رئوس بسیار حائز اهمیت در سیاست کاری بنده در این سال‌ها بوده است.