توزیع عادلانه و شفاف درخواست‌ها بین ناوگان / گفت‌وگو با مریم عسکری، بنیان‌گذار زپ؛ سیستم آنلاین مدیریت حمل‌ونقل سازمان‌ها

اگر کارمند اداره‌های بزرگ باشید یا در دانشگاه مسیرتان به بخش نقلیه و هماهنگی‌های مرتبط با حمل‌ونقل کارکنان یا مأموریت‌ها افتاده باشد، می‌دانید که چه مسیر صعب‌العبوری برای تأیید و تخصیص خودروی سازمانی باید طی شود.

اما اگر یک سیستم آنلاین برای مدیریت حمل‌ونقل‌های سازمانی وجود داشته باشد، چه؟ «مریم عسکری»، بنیان‌گذار یک سیستم فناورانه و خلاق برای مدیریت منابع حمل‌ونقل سازمانی است که «زپ» نام دارد.

این سیستم با توجه به کارایی‌اش در این مدت، توانسته با استقبال خوبی مواجه شود. عسکری از ابتدای مسیر شغلی خود همیشه علاقه خاصی به کارآفرینی یا حمایت از ایده‌ها و فعالیت‌های کارآفرینانه داشته است.

از چه زمانی وارد حوزه کارآفرینی و فضای استارتاپی شده‌اید؟

همیشه تلاش من این بوده بتوانم کسب‌وکاری راه‌اندازی کنم که مشکلی را برای بخشی از جامعه حل کند. در همین تفکرات با مفهوم استارتاپ آشنا شدم و از سال ۱۳۹۵ به‌واسطه آشنایی با یک استارتاپ، کارآفرینی در این حوزه را آغاز کردم. تلاش من همیشه این بوده که نقش حمایتگر در گروه را انتخاب کنم. در حقیقت من در تیم‌ها بیشتر حمایت‌های مالی و فکری را انجام می‌دهم. همراهی با جوان‌ترها و هم‌قدم‌شدن با شور و انگیزه آنان باعث می‌شود در این مسیر انرژی بیشتری داشته باشم و هدفمندتر تلاش کنم.

در مسیر کارآفرینی ایده‌های زیادی سراغ افراد می‌آید؛ چه شد که به فکر راه‌اندازی این کسب‌وکار افتادید؟

ابتدا کار را در زمینه حمل‌ونقل شهری شروع کردیم، اما با توجه به بررسی بازار، دریافتیم که بهتر است خدماتی به سازمان‌های بزرگ ارائه دهیم و با همین هدف سیستم‌ها، سایت‌ها و فرایندهای چند شرکت بزرگ را بررسی کردیم. در همین مسیر و بین سال‌های ۱۳۹۷ تا ۱۳۹۹ متوجه شدیم بخشی از منابع سازمان در بخش حمل‌ونقل به هدر می‌رود و با همه امکانات موجود گاهی این منابع برای کارها و موارد ضروری با محدودیت مواجه می‌شود.

مثلاً اگر کارمندی درخواست خودرو داشته باشد و همزمان قرار باشد بسته‌ای از مکانی منتقل شود یا مهمانی به سازمان بیاید، علاوه بر طولانی‌بودن مسیر درخواست و تأیید سازمان، هر خودرو باید یک بار این سفرها را به‌صورت جداگانه انجام دهد و به سازمان بازگردد، همین امر باعث هدررفت وقت و هزینه سازمان می‌شود.

حال فرایند درخواست و تأیید و تخصیص خودرو را نیز در نظر بگیرید، اما با سیستم زپ درخواست و تأییدات کاملاً آنلاین رخ می‌دهد و با سیستم ناوبری و نمایش آنلاین خودروهای سازمان، به‌راحتی مأموریت بعدی به نزدیک‌ترین راننده محول می‌شود.

با همین هدف سعی کردیم سیستمی طراحی کنیم که هم ملاحظات اداری و طبقه‌بندی دستورات و تأییدات داخل سازمان را داشته باشد و هم سیستمی برای جانمایی و ارتباط با رانندگان و کارمندان یک شرکت جهت دریافت و انجام مأموریت را در اختیار سازمان قرار دهد. البته از همان ابتدای فعالیت پیش‌بینی کردیم که این نیاز در سازمان‌ها در حال گسترش است و تاکنون نیز این‌گونه بوده است.

زپ دقیقاً چیست و چگونه عمل می‌کند؟

سامانه مدیریت هوشمند ناوگان زپ، راهکاری جامع و یکپارچه است که به واسطه آن می‌توان تمامی اطلاعات قابل اندازه‌گیری خودروها و رانندگان را جمع‌آوری و تحلیل کرد. این داده‌ها به کسب‌وکارها کمک می‌کند در هزینه‌ها صرفه‌جویی کنند و مدیریت بهتری روی منابع خود داشته ‌باشند و همچنین بر اساس داده‌های واقعی و قابل اعتماد، تصمیمات بهتری بگیرند.

مدیریت منابع، حذف فرایند دستی بی‌دقت و کاغذی و کسب رضایت ذی‌نفعان که رانندگان، پرسنل و مدیریت سازمان را شامل می‌شود، از اهداف این سیستم است. هر فرایندی که در ناوگان انجام می‌شود، چه مربوط به خودرو باشد، چه مباحث مالی، گزارش‌هایی را به همراه دارد. چالشی که مدیران با آن روبه‌رو هستند، جمع‌آوری این حجم از گزارش به‌صورت روزانه، هفتگی و ماهیانه است.

چقدر طول کشید تا بتوانید این سیستم را طراحی و اجرا کنید؟

هسته ابتدایی شرکت در سال ۱۳۹۵ با حضور تعدادی از فارغ‌التحصیلان دانشگاه علم و صنعت و دانشگاه شیراز در رشته‌های مهندسی مکانیک و نرم‌افزار ایجاد شد. ما از سال ۱۳۹۷ در زمینه حمل‌ونقل هوشمند شهری شروع به کار کردیم، در سال ۱۴۰۰ با تغییر سیاست‌های بازار وارد حوزه مدیریت ناوگان سازمانی شدیم و پایه فعالیت‌های قدیم باعث شد مسیر کوتاه‌تری برای خلق محصول جدید داشته باشیم.

حمایت پارک علم‌ و فناوری شیراز نیز بخشی از دغدغه‌های ما را مرتفع کرد و توانستیم در سال ۱۴۰۰ این محصول را در سازمان‌ها پیاده‌سازی کنیم. شرکت راه‌جویان فناور سامان از شرکت‌های حمایت‌شده از طرف پارک علم و فناوری فارس است و از شتاب‌دهنده هاب شیراز نیز که در دانشگاه شیراز مستقر است، جذب سرمایه کرده‌ایم.

در ایران سامانه‌های زیادی برای حمل‌ونقل وجود دارد، چگونه تصمیم گرفتید به این حوزه ورود و رقابت کنید؟

ما در چند مزیت شرایط را برای رقابت فراهم کردیم و به همین واسطه توانستیم مشتریان خوبی جذب کنیم. قیمت‌گذاری کمتر نسبت به رقبا و روش پرداخت ماهیانه برای مشتری که موجب سنگین‌نشدن پروژه می‌شود، از جمله مزیت‌های ماست.

همچنین سعی کردیم علاوه بر به‌هم‌نزدن منطق عملکرد سیستم حمل‌ونقل، نوآوری را به سازمان‌ها وارد کنیم. فرایند توزیع درخواست بین ناوگان را نیز به‌صورت شفافی عادلانه کردیم و فرایند تخصیص را هم به‌صورت مکانیزه و هم به‌صورت دستی سامان دادیم. از سویی توانستیم امکان تعریف گردش درون‌سازمانی برای درخواست‌ها را ایجاد کنیم و همچنین امکان تخصیص چند درخواست به یک خودرو را در نرم‌افزار بگنجانیم.

آیا تاکنون موفقیتی در این بازار به دست‌ آورده‌اید و محصولی فروخته‌اید؟

بله، ما در شرکت حرکت اول، ایریسا، پارک علم‌ و فناوری فارس، هاب شیراز و دانشگاه شیراز فعالیت کرده‌ایم و همچنین شرکت راه‌جویان فناور، موفق به کسب نشان شرکت‌های خلاق نهاد ریاست‌جمهوری شده است.

آیا حجم بازاری که به آن ورود کرده‌اید، به اندازه‌ای هست که یک استارتاپ ارزشمند از آن پدید آید؟

بله، در حال حاضر ۸۵۰۰ سازمان بزرگ و متوسط و ۱۳۰۰شهرداری در کشور وجود دارند که نیازمند سیستمی مشابه زپ هستند. برنامه توسعه ما مشارکت با مجموعه‌های بزرگ نرم‌افزاری به‌منظور دسترسی سریع‌تر به مشتریان و سهم‌گیری سریع‌تر از این بازار است. هدف ما توسعه کسب‌وکار زپ برای تبدیل‌شدن به یک شرکت بزرگ و معتمد سازمان‌ها برای هوشمندسازی و شفاف‌سازی در مدیریت ناوگان است.

چه موانع و مشکلاتی را برای رسیدن به این چشم‌انداز پیش ‌روی خود می‌بینید؟

تشریفات طولانی و کاغذبازی زیاد سازمان‌ها برای عقد قرارداد، کاهش بودجه و درآمد پایین سازمان‌ها که موجب می‌شود روزمره در اولویت باشد، جلوگیری‌نکردن از هدررفت هزینه‌ها، کاهش توان خرید مشتریان و کاهش سرمایه‌گذاری خطرپذیر از جمله مشکلاتی است که با آن مواجه هستیم.

آیا تا‌به‌حال جذب سرمایه داشته‌اید؟

یک مرحله جذب سرمایه در دوره شتاب‌دهی انجام شده و در تلاشیم دوباره بتوانیم یک مرحله دیگر جذب داشته باشیم.

چه توصیه‌ای برای زنانی مثل خودتان دارید؟

زنان توانایی انجام چندجانبه وظایف را دارند و می‌توانند از این خصیصه برای هماهنگی و هم‌فکری و مراقبت از مسیر پیش ‌رو استفاده کنند. من بیشتر اوقات کمک می‌کنم تا با هم‌فکری هم‌تیمی‌ها از مسیر اصلی خارج نشویم و بتوانیم شرایط سخت را پشت سر بگذاریم.