مایکروسافت، یکی از بزرگ‌ترین شرکت‌های فناوری جهان، در سال ۲۰۲۵ با موجی از اخراج‌های گسترده و هم‌زمان با آن، درخواست‌های فراوان برای جذب کارگران خارجی از طریق ویزای H-1B حسابی خبرساز شده است. این وضعیت ظاهراً متناقض، جنجال‌های سیاسی و اجتماعی گسترده‌ای را در آمریکا به همراه داشته و مباحث جدی درباره سیاست‌های مهاجرتی و بازار کار این کشور راه انداخته است. به نظر می‌رسد این تصمیم‌ها درست در روزهایی که دولت ترامپ با شعار «اول آمریکا» تأکید زیادی روی به‌کارگیری نیروهای آمریکایی در اقتصاد این کشور دارد برای مایکروسافت بدون دردسر نباشد.
آمار و ارقام تکان‌دهنده
مایکروسافت در طول سال ۲۰۲۵ سه موج عمده اخراج را اجرا کرده است. آخرین دور این اخراج‌ها همین چند روز پیش و در جولای ۲۰۲۵ اعلام شد که طبق آن حدود ۹ هزار کارمند از سراسر جهان شغل خود را از دست دادند. این رقم معادل تقریباً ۴ درصد از کل نیروی کار این غول فناوری است. قبل از این، در ماه می حدود ۶ هزار نفر و در خرداد نیز حدود ۳۰۰ نفر دیگر اخراج شده بودند.
در مجموع، مایکروسافت در سال ۲۰۲۵ بیش از ۱۵ هزار نفر از کارکنان خود را اخراج کرده که این رقم نشان‌دهنده یکی از بزرگ‌ترین موج‌های کاهش نیروی کار در تاریخ این شرکت محسوب می‌شود. این اخراج‌ها عمدتاً در بخش‌های مختلف از جمله فروش، بازاریابی، و برخی واحدهای فنی صورت گرفته است.
جالب توجه این است که این اخراج‌های گسترده در شرایطی صورت گرفته که مایکروسافت عملکرد مالی بسیار قوی و روبه‌رشدی داشته است. بر اساس گزارش‌های مالی، درآمد این شرکت در سال مالی ۲۰۲۴ به میزان ۱۶ درصد رشد کرده و درآمدهای ابری آن نیز ۲۱ درصد افزایش یافته است. درآمدهای تبلیغاتی جستجو و اخبار نیز در ربع‌های مختلف بین ۱۲ تا ۲۳ درصد رشد داشته است.
این وضعیت پارادوکسی ایجاد کرده که در آن شرکت علی‌رغم رشد درآمدها و سودآوری، همچنان به کاهش نیروی کار ادامه می‌دهد، که این امر سؤالات جدی درباره انگیزه‌های واقعی این تصمیمات را مطرح می‌کند. درآمد خالص این شرکت در سه فصل مالی اخیر به حدود ۷۵ میلیارد دلار رسیده است. مایکروسافت همچنین ۸۰ میلیارد دلار برای سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌های هوش مصنوعی هزینه کرده یا خواهد کرد. ارزش سهام این شرکت امسال ۲۱٪ افزایش یافته و به بالاترین رقم تاریخ خود رسید.
سرمایه‌گذاری عظیم در هوش مصنوعی
یکی از جنبه‌های بحث‌برانگیزتر این وضعیت، سرمایه‌گذاری عظیم مایکروسافت در حوزه هوش مصنوعی است. این شرکت اعلام کرده که قصد دارد در سال مالی ۲۰۲۵ حدود ۸۰ میلیارد دلار صرف توسعه مراکز داده‌ای کند که قابلیت آموزش مدل‌های هوش مصنوعی و اجرای برنامه‌های مبتنی بر AI را دارند. این رقم ۲۵ میلیارد دلار بیشتر از سال مالی قبل است.
علاوه بر این، مایکروسافت تاکنون حدود ۱۳ تا ۱۴ میلیارد دلار در OpenAI، سازنده چت‌جی‌پی‌تی، سرمایه‌گذاری کرده است. این شراکت استراتژیک نقش کلیدی در رشد درآمدهای مایکروسافت داشته و این شرکت را پیشگام رقابت هوش مصنوعی قرار داده است.
وجود چنین سرمایه‌گذاری‌های عظیم در کنار اخراج‌های گسترده، تناقض عمیقی را آشکار می‌سازد. سؤال اصلی این است که چرا شرکتی که منابع مالی فراوان برای سرمایه‌گذاری در فناوری‌های نوین دارد و درآمدهایش هم افزایش یافته، هم‌زمان مجبور به کاهش نیروی کار انسانی است؟
درخواست ویزا: هندی‌های بیشتری در راهند؟
در همان زمانی که مایکروسافت مشغول اخراج هزاران کارمند بود، این شرکت تا ۶ هزار درخواست ویزای H-1B برای جذب نیروی ماهر خارجی ارائه داده است. این ویزاها عمدتاً برای دوره‌ای از ۲۰۲۵ تا ۲۰۲۸ در نظر گرفته شده‌اند.
آمار نشان می‌دهد که مایکروسافت در فاصله ۲۰۲۱ تا ۲۰۲۴، به‌ازای هر یک شغل خالص جدیدی که در آمریکا ایجاد کرده، ۵.۱۷ درخواست H-1B ارائه داده است. این نسبت بالا نشان‌دهنده تمایل قوی این شرکت به استفاده از نیروی کار خارجی است.
ویزای H-1B برنامه‌ای فدرال است که به شرکت‌های آمریکایی اجازه می‌دهد کارگران ماهر خارجی را به‌صورت موقت استخدام کنند. این برنامه در اصل برای پر کردن کمبود نیروی کار ماهر در مشاغل تخصصی طراحی شده، اما اغلب مورد انتقاد قرار می‌گیرد؛ زیرا ممکن است منجر به جایگزینی کارگران آمریکایی با نیروی کار ارزان‌تر شود.
جنجال‌های سیاسی و اجتماعی
رفتار ظاهراً متناقض مایکروسافت واکنش‌های تندی را در شبکه‌های اجتماعی و میان مخالفان ویزای H-1B برانگیخته است. منتقدان استدلال می‌کنند که این شرکت درحالی‌که کارمندان آمریکایی را اخراج می‌کند، به دنبال جذب کارگران خارجی ارزان‌تر است.
یکی از کشورهایی که متخصصان آن بیش از هر کشور دیگری از این طریق به آمریکا مهاجرت می‌کنند هند است. موضوعی که باعث شده باتوجه‌به اصالت هندی مدیرعامل مایکروسافت در شبکه‌های اجتماعی نقدهای جدی به موج اخراج‌های جدید وارد شود.
خشم عمومی عمدتاً ناشی از این نگرانی است که کسانی که با ویزای H-1B مشغول کار می‌شوند معمولاً با دستمزدهای کمتر نسبت به همتایان آمریکایی خود استخدام می‌شوند، که این امر می‌تواند منجر به تخریب استانداردهای دستمزد و شرایط کاری شود.
در تازه‌ترین واکنش جی‌دی ونس، معاون رئیس‌جمهور آمریکا هشدارهایی درباره سوءاستفاده از برنامه ویزای H-1B صادر کرده است. این موضع‌گیری نشان‌دهنده نگرانی‌های سیاسی درباره تأثیر این برنامه بر کارگران آمریکایی است.
دولت آمریکا تحت فشار فزاینده‌ای برای بازنگری در قوانین و مقررات مربوط به ویزاهای H-1B قرار گرفته تا از سوءاستفاده احتمالی جلوگیری کند.
این جنجال می‌تواند تأثیرات مهمی بر آینده سیاست‌های مهاجرتی آمریکا داشته باشد. فشارهای عمومی و سیاسی ممکن است منجر به اصلاحات جدی در برنامه H-1B شود که تأثیر قابل توجهی بر صنعت فناوری خواهد داشت.
ساتیا نادلا مدیرعامل این شرکت در ایمیلی عجیب و استعاری که خشم زیادی را بین کارمندان اخراجی ایجاد کرده گفته: «این معمای موفقیت در صنعتی است که هیچ‌گونه ارزش انحصاری ندارد. پیشرفت خطی نیست. پویاست، گاه ناهماهنگ است و همواره طلبکار. اما همچنین فرصتی تازه برای ماست تا بیش از هر زمان دیگری شکل دهیم، پیشتاز باشیم و تأثیر عمیق‌تری بگذاریم.»
وضعیت مایکروسافت نمونه‌ای از چالش‌های پیچیده‌ای است که شرکت‌های فناوری بزرگ با آن روبرو هستند. تعادل بین نیازهای کسب‌وکار، مسئولیت‌های اجتماعی، و انتظارات سیاسی موضوعی است که نیاز به راه‌حل‌های دقیق و متعادل دارد. این جنجال احتمالاً پیش‌درآمدی بر بحث‌های وسیع‌تر درباره آینده بازار کار آمریکا و نقش نیروی کار خارجی در اقتصاد این کشور خواهد بود.
