کارنگ رسانه اقتصاد نوآوری است. در کارنگ ما تلاش داریم کسبوکارهای نوآور ایرانی، استارتاپها، شرکتهای دانشبنیان و دیگر کسبوکارها کوچک و بزرگی که در بخشهای مختلف اقتصاد نوآوری در حال ارائه محصول و خدمت هستند را مورد بررسی قرار دهیم و از آینده صنعت، تولید، خدمات و دیگر بخشهای اقتصاد بگوییم. کارنگ رسانهای متعلق به بخش خصوصی ایران است.
سال ۲۰۲۱ یک سال بسیار پرفرازونشیب و البته مهم برای رمزارزها بود. در این سال برای اولینبار ارزش بازار رمزارزها از دو تریلیون دلار گذر کرد. در ابتدای سال ۲۰۲۱ این رقم زیر یک تریلیون دلار بود، اما با گذشت تنها چند ماه، در سهماهه چهارم سال ۲۰۲۱، این رقم به حدود سه تریلیون دلار رسید. حال به نظر زمان خوبی برای یک بررسی کلی است. منطقاً بهترین راه برای درک این نوع ارقام، مقایسه با سایر صنایع، سرمایهگذاریها و داراییهاست.
بحثهای زیادی حول محور رمزارزها و داراییهای دیجیتال وجود دارد، اما یک موضوع کاملاً واضح است؛ داراییهای دیجیتال در هر حال بهعنوان دارایی محسوب میشوند. با در نظر گرفتن این نکته، نقطه شروع خوبی را برای مقایسه آن با سایر داراییها از جمله فلزات گرانبها، املاک، سهام، اوراق بهادار و… انتخاب کردهایم.
ارزش بازار رمزارزها در مقابل فلزات گرانبها
اجازه دهید از فلزات گرانبها شروع کنیم؛ چراکه باارزشترین رمزارز – بیتکوین – اغلب بهعنوان «طلای دیجیتال» معرفی میشود. در حال حاضر ارزش بازار طلا ۱۱.۴ تریلیون دلار است. این یعنی پنجبرابر ارزش بازار تمامی رمزارزها و ۱۳ برابر بیتکوین (ارزش بازار بیتکوین چیزی حدود ۰.۸۸ تریلیون دلار است) البته این نکته را فراموش نکنید که طلا هزاران سال است که در این عرصه فعالیت دارد و کاربردهای متعددی از جواهرات تا لوازم الکترونیکی دارد؛ بنابراین این ارقام جای تعجبی باقی نمیگذارند.
با این حال عرضه محدود بیتکوین سبب شده سرمایهگذاران آن را بهعنوان یک دارایی نسبتاً امن تلقی کنند. در سال ۲۰۲۱، ۱۰ میلیارد دلار از صندوقهای طلا برداشت شده؛ چراکه بیتکوین بالاترین رکوردهای خود را در مقابل چاپ بیرویه پول ثبت کرد.
به گفته پل تودور جونز، مدیر صندوق سرمایهگذاری میلیاردر، طلای دیجیتال در حال «برندهشدن در مسابقه» در برابر همتای فیزیکی خود است. نکته جالب اینجاست که ارزش بازار رمزارزها تقریباً دوبرابر بازار جهانی نقره (۱.۲۸ تریلیون دلار) است.
ارزش بازار رمزارزها در مقابل املاک و مستغلات
مقایسه یک صنعت ۱۰ساله با بخش جهانی املاک و مستغلات به نظر ظالمانه میرسد، اما به هر حال چارهای نیست. در حالی که ارزیابی ارزش تمام املاک و مستغلات جهان تا حدودی دشوار است، تصور میشود که حدود چهاربرابر تولید ناخالص داخلی جهانی باشد و حداقل ۱۶۰ برابر ارزش بازار رمزارزهاست.
ارزش بازار املاک و مستغلات ۳۴۰ تریلیون دلار است که آن را به مهمترین ذخیره ثروت شناختهشده برای بشر تبدیل میکند. املاک تجاری حدود ۱۰ درصد از کل این رقم را تشکیل میدهند.
ارزش بازار رمزارزها در مقابل سهام
ارزش بازار رمزارزها به هیچوجه قابل مقایسه با ارزش سهام جهانی نیست. ارزش سهام تا اکتبر ۲۰۲۱ چیزی حدود ۱۲۲ تریلیون دلار بود و ارزش سهام ایالات متحده و اتحادیه اروپا بهترتیب ۵۰ و ۱۴ تریلیون دلار است.
ارزش بازار رمزارزها در مقابل تولید ناخالص داخلی، بدهی عمومی و بدهی دانشجویی
زمانی که شما ارزش بازار رمزارزها را با تولید ناخالص داخلی – که شامل ارزش همه کالاها و خدمات تولیدشده در مرزهای یک کشور میشود – مقایسه میکنید، متوجه میشوید که در اینجا رمزارزها در محل خوبی استقرار دارند.
در حقیقت رمزارزها در فهرست تولیدات ناخالص داخلی در ۱۰ عنوان برتر، جایی در میان فرانسه (۲.۶۴ تریلیون دلار) و ایتالیا (۱.۸۹۹ تریلیون دلار) قرار میگیرند. کشورهای صدر این فهرست شامل ژاپن (۵.۰۵۸ تریلیون دلار)، چین (۱۳.۷۲۳ تریلیون دلار) و ایالات متحده (۲۰.۸۹۴ تریلیون دلار) میشوند.
در همین حال، ارزش بازار فعلی بیتکوین (۸۱۴ میلیارد دلار)، آن را در رده هفدهم جهانی تولید ناخالص داخلی قرار میدهد که بین هلند (۹۱۳ میلیارد دلار) و سوئیس (۷۵۲ میلیارد دلار) قرار میگیرد. ارزش کل بیتکوین جهان بالاتر از تولید ناخالص داخلی کشورهایی مانند سوئیس، آرژانتین، عربستان سعودی، سوئد و تایلند است.
اما ارزش بازار رمزارزها در مقابل بدهیهای ملی در چه وضعیتی قرار دارد؟ به زبان ساده میتوان گفت این رقم تقریباً با بدهی دولت بریتانیا (۲.۹۷ تریلیون دلار) برابر است. سطح بدهی جهانی در بحبوحه استقراض دولت، خانوارها و بانکها به رکورد ۲۲۶ تریلیون دلار رسیده است. این در حالی است که پایه پولی فعلی جهان، پنجبرابر سال ۲۰۰۸ است.
در علم اقتصاد، پایه پولی در یک کشور عبارت است از: سپردههای بانکهای تجاری نزد بانک مرکزی، به اضافه وجه نقد در گردش در دست مردم، به اضافه وجه نقدی که بهطور فیزیکی در بانکها نگهداری میشود. پایه پولی بخشی از کل عرضه پول است که دارای بالاترین قابلیت نقدشوندگی است.
نکته جالب دیگر آن است که ارزش بازار جهانی رمزارزها با کسری بودجه ایالات متحده در سال ۲۰۲۱ (۲.۷۷ تریلیون دلار) فاصله زیادی ندارد و ۶۵۰ میلیون دلار بیشتر از بدهی دانشجویان ایالات متحده (۱.۷ تریلیون دلار) است.
ارزش بازار رمزارزها در مقابل برنامههای خرید تسهیل کمّی
در ابتدا باید به این بپردازیم که تعریف تسهیل کمّی چیست؟ تسهیل کمّی، سیاست پولی نامتعارفی است که بانکهای مرکزی هنگام نامؤثربودن سیاست استاندارد پولی، برای جلوگیری از افت عرضه پول مورد استفاده قرار میدهند.
یک بانک مرکزی از طریق خرید مقادیر مشخص ذخایر مالی از بانکهای تجاری و دیگر نهادهای خصوصی تسهیل کمّی میکند و در نتیجه پایه پولی را افزایش میدهد. اگر نگاهی گذرا به ترازنامه فدرالرزرو از زمان اقدامات تسهیل کمّی در اوایل سال گذشته داشته باشیم، میتوانیم به اطلاعات دقیقی دست یابیم.
فدرالرزرو از مارس گذشته بیش از چهار تریلیون دلار به اقتصاد وارد کرده و ترازنامه خود را به ۸.۵۶ تریلیون دلار افزایش داده است. ارزهای جدید واردشده به عرضه پولی ایالات متحده میتوانند بهراحتی بازار رمزارزهای امروزی را خریداری کنند، بدهی دانشجویی را پوشش دهند و ۳۰۰ میلیارد اضافه دیگر باقی بماند.
قبل از ادامه بحث، اجازه دهید نگاهی به تسهیل کمّی ارائهشده در پی بحران مالی ۲۰۰۸ داشته باشیم. در آن زمان، فدرالرزرو ابتدا، حدود ۲.۱ تریلیون دلار اوراق خزانه و اوراق بهادار با پشتوانه وام مسکن خریداری کرد. پس از دور دوم تسهیل کمّی بین سالهای ۲۰۱۰ تا ۲۰۱۱، فدرالرزرو ۶۰۰ میلیارد دلار اوراق قرضه دیگر را به ترازنامه خود اضافه کرد که مجموع آن را به ۲.۷ تریلیون دلار رساند که ۳۵۰ میلیون دلار بیشتر از ارزش بازار رمزارزهای امروزی است.
ارزش بازار رمزارزها در مقابل صنایع جهانی
قبل از وارد شدن به این بحث، توجه داشته باشید که رقم ۲.۳۵ تریلیون دلاری به کل صنعت رمزارزها و بهطور کلی کریپتو اشاره نمیکند. این رقم صرفاً ارزش کل رمزارزهای در گردش را نشان میدهد. با این حال، این صنعت دارای کمپانیهای بسیاری است که مستقیماً با صدور توکنها مرتبط نیستند.
والتهای سختافزاری، آژانسهای بازاریابی و رسانه، شرکتهای استخراج، استارتاپهای بلاکچین، شبکههای پرداخت، صندوقهای سرمایهگذاری ریسکپذیر رمزارزی و بسیاری دیگر شامل صنعت رمزارزها میشوند. به همین دلیل تخمین ارزش کل صنعت رمزارزها بسیاری دشوار است، اما میتوان گفت که احتمالاً چیزی حدود ۲.۳۵ تا ۲.۹ تریلیون دلار است.
کریپتو در حال حاضر در فهرست ۱۰ صنعت برتر دنیا قرار دارد و از صنعت مخابرات (۱.۷۴ تریلیون دلار) پیشی گرفته، اما از صنایع خودروسازی (۳ تریلیون دلار)، اکتشاف و تولید نفت و گاز (۴.۶ تریلیون دلار) و غذا (۵ تریلیون دلار) عقب است. صنعت خدمات مالی جهانی با ارزش بازار ۲۲.۵ تریلیون دلار در رتبه اول قرار دارد.
ارزش صنعت رمزارزها در مقایسه با سهمهای برتر
در آخر اجازه دهید رمزارزها را در مقابل سهمهایی که بهترین عملکرد را دارند، قرار دهیم. از این سهام میتوان به اپل و مایکروسافت اشاره کرد. در زمان نگارش این مطلب، اپل با ارزش بازار حدودی ۲.۹۸ تریلیون دلاری باارزشترین شرکت سهامی عام جهان است.
پس از آن مایکروسافت با نزدیک به ۲.۵۱ تریلیون دلار در رتبه دوم و آلفابت با دو تریلیون دلار در جایگاه سوم قرار دارد. نهتنها ارزش بازار جهانی رمزارزها به بزرگترین غولهای فناوری جهان نزدیک است، بلکه موفقترین دارایی آن – بیتکوین – در سال ۲۰۲۱ بسیار سریعتر از این کمپانیها به ارزش یک تریلیون دلار رسید.
رمزارزها طی ۱۲ سال به این نقطه رسیدند، در حالی که آمازون ۲۴ سال زمان برای رسیدن به یک تریلیون دلار سپری کرد. دومین رمزارز بزرگ، اتریوم، ارزش بازار بیشتری نسبت به سامسونگ، LVMH، والمارت و Procter & Gamble دارد.
۱۲ سال پیش، بیتکوین در حد یک ایده بود و در سال ۲۰۲۱ به ششمین پول پایه بزرگ روی کره زمین تبدیل شد.
این صنعت با پیدایش بسیاری از موضوعات مانند انافتی، دیفای، Gamefi و… در حال پیشرفت است. سؤالی که در حال حاضر ذهن بسیاری را مشغول کرده، این است که رمزارزها تا چه حد میتوانند پیش روند و نقطهعطف بعدی چه زمانی خواهد بود؟