فیلترشکنها؛ محبوبترین برنامهها برای ایرانیان
محدودیت اینترنت و فیلترینگ پلفترمهای مختلف در بیش از سه ماه گذشته یک نتیجه ملموس داشته و آن هم افزایش استفاده از فیلترشکنها بوده است. اخیراً بررسی برنامههای پربازدید ایرانیان در گوگلپلی نشان داده که از ۵۰ برنامه محبوب ایرنیان، ۴۰ مورد مربوط به فیلترشکن بوده است.
از سوی دیگر بررسیهای سامانهٔ تحلیل داده «لایفوب» هم نشان میدهد پس از اعمال محدودیتهای اینترنت در ایران، فیلترینگ برخی از پیامرسانها و شبکههای اجتماعی بینالمللی و از کار افتادن تعدادی از فیلترشکنها، کانالهای انتشاردهنده پروکسی رشد چشمگیری در بخشهای گوناگون تجربه کردهاند؛ بهطوری که در پاییز امسال در مقایسه با تابستان، پستهای معرفی پروکسی از بیش از ۵۰۰ هزار به حدود یک میلیون رسیده و دوبرابر شدهاند.
همچنین مجموع بازدید پستهای شامل پروکسی از دو میلیارد به شش میلیارد رسیده و حدوداً سهبرابر شده است. در همین زمینه تعداد کانالهایی که پست معرفی پروکسی قرار میدهند (صرفنظر از حوزهٔ فعالیتشان) از حدود ۱۰ هزار به ۵۱ هزار رسیده و افزایش پنجبرابری داشته است.
روزنامه اعتماد هم امروز در گزارشی به رشد استفاده از فیلترشکنها در کشور در ماههای اخیر اشاره کرده و نوشته که در ميان ۵۰ برنامه محبوب اين روزهای ايرانيان در فروشگاههای معتبری مانند گوگل، تا چشم كار میكند، فيلترشكن و برنامههای فيلترشده است.
جليل رحيمی جهانآبادی، عضو كميسيون امنيت ملی و سياست خارجی مجلس، يكی از منتقدان شرايط كنونی و سياست فيلترينگ است. او درباره نتيجه سياستهای كنونی و يكهتازی دانلود فيلترشكن در بين برنامههای محبوب ايرانی هم به «اعتماد» میگويد: «سياست فيلترينگ يك اشتباه راهبردی و خطرناك است؛ چه تلگرام باشد و چه شرايط كنونی كه هرچه به دستشان میرسد، فيلتر میكنند. وقتی شما برنامههای كاربردی مردم را، چه برای كار و چه ارتباطات، بدون جايگزين مطمئن فيلتر میكنيد، مردم را به سمت استفاده از فيلترشكنها سوق میدهيد. هرچه فيلترشكن در دسترس هست و آسان نصب میشود، به همان اندازه دسترسی به دادههای كاربران را هم آسان میكند كه هم برخلاف امنيت و مصالح كشور است و هم برخلاف شعارهای دولت. عملاً فضا را برای دسترسی دشمن و سرويسهای امنيتی فراهم میكنند. با دست خودمان دادهها را به سرويسهای دشمن میدهيم.»
اما در چنين شرايطی چه میشود كرد و تا چه اندازه به وزير كنونی ارتباطات و مسئولان اين دولت میتوان اميد بست؟ اين عضو كميسيون امنيت ملی و سياست خارجی مجلس در پاسخ به اين پرسش هم به اعتماد میگويد: «فعلاً كه ما هرچه داد زديم و فرياد كشيديم، كسی در مجلس همراهی نكرد، اما باورم اين است كه در بخش امنيتی و سياستگذاری كشور بايد كاری در اين زمينه انجام داد. ما نمیتوانيم دست روی دست بگذاريم كه همينطور اطلاعات مردم از بين برود و مردم را به سمت فيلترشكنها سوق بدهيم؛ اين همه تبعات امنيتی و جاسوسی خطرناك است، اما انگار نگاه عاقلهای در مجلس و دولت ديده نمیشود يا برجسته و غالب نيست.»
اما وزير كنونی ارتباطات در اين زمينه صاحب پژوهش است و به گفته حاميانش در دانشگاه استراليا هم كارنامه برتری داشته است. فردی با چنين سابقه چرا به چنين كارنامهای رسيده است؟
رحيمی جهانآبادی در پاسخ به اين پرسش هم میگويد: «شفاف بگويم كه در قياس با آذری جهرمی، وزير كنونی نسبت به امنيت كشور بسيار ضعيفتر است؛ هرچند شعارها متفاوت بود. وزير جديد همان ديدگاه متوسط و ضعيف اكثريت نمايندگان را دارد؛ در صورتی كه فيلترينگ، مردم را به سمت آسيبپذيری و نفوذ دستگاههای امنيتی كشانده است. برخی اوقات بين ادعاهای دوستان اصولگرا و عملكردشان تفاوت زياد است. تا دوستان متوجه اين همه آسيب نشوند، شرايط همين فيلترينگ گسترده است، اما وظيفه من بهعنوان نماينده مردم، هشدار دادن اين شرايط است ولی اينكه تا چه اندازه تأثيرگذار باشد، نمیدانم؛ من برای پنج درصد اثرگذاری هم تلاش میكنم، چون الان جز روشنگری و بيان موضع، كار ديگری از عهده من برنمیآيد.»