همزمان با ششمین نمایشگاه بین‌المللی حمل‌ونقل، لجستیک و صنایع وابسته، نشست «فرانچایز در صنعت لجستیک، مرور تجربه‌های جهانی و داخلی» با مدیریت رضا جمیلی، مدیر توسعه کسب‌وکار کارخانه نوآوری راه‌کار و با حضور هومن پشنگیان مدیرعامل هلدینگ دکا، حمید محله‌ای، مدیرکل دفتر آماد و خدمات بازرگانی وزارت صمت، محمدعلی ملایی، مدیرعامل انجمن فرانچایز در «استدیو لجستیک» برگزار شد.
این نشست بخشی از سلسله برنامه‌های تخصصی کارخانه نوآوری راه‌کار با همراهی هلدینگ دکا است که به‌صورت موازی با نمایشگاه، به بررسی چالش‌ها و فرصت‌های صنعت لجستیک کشور می‌پردازد. «لجستیک‌بورد» از ۶ تا ۹ شهریور ۱۴۰۴ از ساعت ۹ الی ۱۶ در سالن ۸/۹، غرفه ۲۱ محل دائمی نمایشگاه‌های بین‌المللی تهران برپا است.
نبود متولی واحد در صنعت لجستیک موجب سردرگمی فعالان شده است
هومن پشنگیان، مدیرعامل هلدینگ دکا، در نشست «فرانچایز در صنعت لجستیک؛ مرور تجربه‌های جهانی و داخلی» که در «استدیو لجستیک» برگزار شد، بر ضرورت ایجاد یک نهاد واحد متولی در حوزه لجستیک تأکید کرد و گفت: «نبود فرماندهی واحد در این صنعت همواره یکی از دغدغه‌های من بوده و امروز به یکی از مشکلات اساسی کشور تبدیل شده است. از مسائل مربوط به ترانزیت بار تا مشکلات حمل‌ونقل درون‌شهری، همگی تحت‌تأثیر این سردرگمی قرار گرفته‌اند. به‌عنوان نمونه، برای یک محموله بار ترانزیتی بیش از ۱۷ نهاد و ارگان مختلف مسئولیت نظارت دارند.»
او با اشاره به وضعیت مجوزها در این حوزه گفت: «شرکت ما که یکی از مجموعه‌های فعال در حوزه لجستیک است، چهار نوع مجوز حاکمیتی دریافت کرده است. این شرایط نشان می‌دهد که هنوز یکپارچگی در نظام لجستیکی کشور وجود ندارد. امیدواریم در آینده این مسئله موردتوجه جدی قرار گیرد.»
پشنگیان در بخش دیگری از سخنانش به تاریخچه فرانچایز پرداخت و گفت: «فرانچایز در جهان از قرن بیستم و با شرکت UPS آغاز شد و سابقه‌ای حدود ۷۰ساله دارد. در ایران نیز نخستین نمونه‌های فرانچایز به سال ۱۳۲۵ بازمی‌گردد.» مدیرعامل هلدینگ دکا با معرفی فعالیت‌های این مجموعه توضیح داد: «ما در هلدینگ دکا تلاش کرده‌ایم برای نخستین‌بار زنجیره ارزش در حوزه لجستیک ایجاد کنیم. در بخش پست الکترونیک نیز توانستیم طی یک سال ۵۵۰ نمایندگی فرانچایز در سراسر کشور راه‌اندازی کنیم که دستاورد بزرگی در این حوزه محسوب می‌شود.» او با تأکید بر نقش لجستیک در موفقیت فرانچایزها گفت: «یکی از بازوهای اصلی صنعت فرانچایز، لجستیک است. بسیاری از شرکت‌های بزرگ جهان به دلیل ضعف در زیرساخت‌های لجستیکی ورشکست شده‌اند. شرط داشتن یک شبکه فرانچایزی قوی، برخورداری از لجستیک قدرتمند است.»
پشنگیان همچنین نسبت به روند نامناسب برخی فرانچایزها در ایران هشدار داد و گفت: «متأسفانه در کشور ما، فرانچایز گاهی به سمت تابلوفروشی رفته است که این موضوع موجب افت کیفیت و کاهش اعتماد مشتریان می‌شود. درحالی‌که اساس فرانچایز بر کیفیت، سرعت و هزینه مناسب استوار است.»
او در پایان تأکید کرد: «بسیاری از فرانچایزها توان ایجاد زیرساخت لجستیکی را ندارند؛ بنابراین لازم است فرایند صدور مجوز فرانچایز انجام شود تا متولی مشخصی برای این صنعت شکل بگیرد و توسعه آن بر پایه استانداردهای واقعی صورت گیرد.»
لجستیک همانند رگ‌های حیاتی هر کسب‌وکار عمل می‌کند
حمید محله‌ای، مدیرکل دفتر آماد و خدمات بازرگانی وزارت صمت، در نشست «فرانچایز در صنعت لجستیک؛ مرور تجربه‌های جهانی و داخلی» که در «استدیو لجستیک» برگزار شد، با اشاره به چالش‌های ساختاری این حوزه گفت: «مشکل اصلی ما در ۱۵ سال گذشته این بوده که هنوز تعریف واحد و مشخصی از لجستیک در کشور وجود ندارد. همین مسئله باعث شده تلاش‌های انجام‌شده به موفقیت نرسد.»
او افزود: «در حال حاضر تنظیم‌گری در بخش لجستیک بیشتر بر پایه مجوزها صورت می‌گیرد، اما این مجوزها متعدد و پراکنده هستند و هم‌افزایی لازم را ندارند. باید مسائل اصلی شناسایی و با همراهی بخش خصوصی برای آن‌ها راه‌حل پیدا کنیم.» محله‌ای با تأکید بر ناکارآمدی مدل‌های موجود پخش و توزیع در کشور گفت: «شرکت‌های پخش امروز بار اصلی لجستیک را به دوش می‌کشند، اما این روش‌ها کارآمد نیست و صرفه اقتصادی ندارد. امید ما این است که با ورود شرکت‌های لجستیک ثالث (Third Party Logistics) و استفاده از مدل فرانچایز، سرعت و بهره‌وری در این صنعت افزایش پیدا کند. در این مسیر باید مالکیت کالا و مالکیت ناوگان را دو مقوله مجزا دید.»
مدیرکل دفتر آماد و خدمات بازرگانی وزارت صمت با اشاره به نقش لجستیک در تجارت خرد و کلان گفت: «لجستیک بیت‌الغزل خرده‌فروشی و عمده‌فروشی است. حتی اگر بهترین کالا با بالاترین کیفیت تولید شود، بدون یک سیستم لجستیک کارآمد به دست مصرف‌کننده نخواهد رسید.» او ادامه داد: «امروز بسیاری از کسب‌وکارها هنوز شناخت دقیقی از نحوه فعالیت شرکت‌های لجستیکی ندارند. ورود شرکت‌هایی مانند دکا می‌تواند به تعریف و پیاده‌سازی صحیح این مفهوم کمک کند. واقعیت این است که لجستیک عامل اصلی راه‌اندازی مدل‌های فرانچایز در دنیاست.»
محله‌ای همچنین درباره وضعیت فعلی لجستیک کشور گفت: «وضعیت موجود مطلوب نیست، اما جهش‌هایی دیده می‌شود. این حوزه نسخه ساده و کوتاه‌مدتی برای حل مشکلات ندارد، چراکه مسائل کلان اقتصادی، رانت‌ها و یارانه‌های پیدا و پنهان بر آن تأثیرگذار است. آنچه می‌تواند راه‌حل واقعی باشد، اقتصاد کارآمد است نه افزایش تعداد شرکت‌های لجستیکی. اگر هزینه مبادلات را کاهش دهیم، رشد اتفاق می‌افتد.»
او در پایان گفت: «لجستیک همانند رگ‌های حیاتی هر کسب‌وکار عمل می‌کند. سخت‌تر کردن فرایند صدور مجوزها راه‌حل نیست؛ باید از تجربه‌های علمی و موفق کشورهای دیگر بهره بگیریم و به سمت اصلاح ساختاری حرکت کنیم.»
بهره‌گیری از تجربه‌های جهانی می‌تواند عقب‌ماندگی‌های گذشته را جبران کند
محمدعلی ملایی، مدیرعامل انجمن فرانچایز در نشست «فرانچایز در صنعت لجستیک، مرور تجربه‌های جهانی و داخلی» که در «استدیو لجستیک» برگزار شد، بر ضرورت نگاه سیستمی به لجستیک و نقش فرانچایز در توسعه این صنعت تأکید کرد. او گفت: «در جهان، فرانچایز باتکیه‌بر نگرش سیستمی توانسته به پایداری و رشد برسد؛ اما در ایران هنوز نگاه بخشی و سنتی بر این حوزه حاکم است.»
ملایی در ادامه گفت: «زنجیره تأمین و زنجیره ارزش در دنیا توانسته میان بازیگران مختلف از تولیدکننده تا مصرف‌کننده نهایی یکپارچگی ایجاد کند. در ایران نیز این مدل کلیدی است و باید با حاکم کردن تفکر سیستمی در فرانچایز، فضای سنتی B2C را به روش‌های مدرن تبدیل کنیم.»
او با اشاره به اینکه لجستیک را نمی‌توان از بخش‌های دیگر اقتصاد جدا دید، گفت: «اگر این صنعت به‌صورت جامع دیده شود، می‌توان رگولیشن درستی برای آن تعریف کرد. امروز باید لجستیک را یک صنعت ببینیم و در وزارت صمت نگاه سنتی را به نگرشی نوین و صنعتی تغییر دهیم. در این صورت از نگاه بخشی و مجوزمحور فاصله خواهیم گرفت.»
مدیرعامل انجمن فرانچایز با انتقاد از نبود نگاه سیستمی در لجستیک کشور، گفت: «یکی از دلایل عقب‌ماندگی ما در این حوزه همین فقدان نگرش جامع است. درحالی‌که در اقتصادهای مشابه ما، شکوفایی و پایداری در شرایط ثبات اقتصادی شکل می‌گیرد، در ایران این مسیر نیازمند برنامه‌ریزی بلندمدت و نگاه آینده‌نگرانه است.» او تأکید کرد: «آموزش، توسعه دانش‌محور و بهره‌گیری از تجربه‌های جهانی می‌تواند عقب‌ماندگی‌های گذشته را جبران کند. انجمن فرانچایز نیز در همین راستا تلاش دارد تا با نگاه دانش‌محور، زمینه توسعه فرانچایز در خدمت صنعت لجستیک کشور را فراهم آورد.»
