مبارزه‌ای آگاهانه با باوری ناخودآگاه

قطعاً برای بسیاری از زنان در ایران و جهان پیش آمده که وقتی وارد جلسه یا مذاکره‌ای می‌شوند، طرف مقابل بحث را جدی نمی‌گیرد و منتظر حضور مرد مسئول در سازمان می‌ماند. گاهی اوقات نیز اگر یک خانم در مسند ارشد سازمان، همراه با مردان در تیم مذاکره‌ یک شرکت یا کسب‌وکار باشد، طرف مقابل مذاکره، مردان را بیشتر خطاب می‌کند و آنان را مسئول امر می‌داند، در حالی که تصمیم‌گیر اصلی، خانم مذاکره‌کننده است. این اتفاق ممکن است ناخودآگاه رخ دهد، اما در عصر کنونی، زمان آن رسیده که در راستای از بین بردن این رویکردها قدمی برداریم.

Amy Diehl و Leanne M. Dzubinski یک ماه پیش گزارشی پیرامون این رویکرد در نشریه کسب‌وکار هاروارد منتشر کردند و نکاتی را برای از بین بردن این رویکرد ناخودآگاهِ تحقیرآمیز، برای زنان فعال در کسب‌وکار ارائه دادند.

آنان این رویکرد را ناباوری نقش زنان نامیدند. ناباوری نقش، نوعی سوگیری جنسیتی است که در آن زنان به‌اشتباه در نقش پشتیبان یا کلیشه‌ای زنانه مثل منشی، معاون اداری، گزارشگر دادگاه، پرستار و همسر دیده می‌شوند و برعکس مردان در گروه‌های غیرهم‌جنس، بیشتر در جایگاه رهبری یا نقش کلیشه‌ای مردانه، مانند مدیرعامل، استاد، وکیل، دکتر یا مهندس فرض می‌شوند. در این موارد، زنان باید انرژی و زمان بیشتری را صرف نقش‌آفرینی و گاهی اثبات نقش خود کنند. سخنان آنها ممکن است فاقد اعتبار و اقتدار ذاتی موقعیت آنها باشد.

این دو محقق، مصاحبه‌های عمیق و بررسی‌های محتوایی زیادی انجام دادند و تأیید کردند که این اتفاق برای تعداد زیادی از زنان، مخصوصاً کسانی که در خط مقدم مذاکره‌ها قرار داشتند، رخ می‌دهد. آنان پیشنهادهایی برای رفع این معضل، در دو بخش بیان کردند.

توصیه‌هایی به همکاران و رهبران مرد سازمان
هنجارها را تنظیم کنید: شما می‌توانید در ایجاد برابری پرچم‌دار باشید و به‌منظور کمک به کاهش «ناباوری نقش»، هنجارهایی را برای سایر اعضای سازمان تعیین کنید.

نام و عنوان زنان را در همه جلسات، اسناد و اطلاعاتی که ممکن است در آن افراد به‌خوبی یکدیگر را نشناسند، به‌صورت استاندارد تعریف و بیان کنید.

از امضاهای تولیدشده خودکار در سیستم‌های ایمیل شرکت که شامل نام، عنوان موقعیت و اعتبار زنان است، بهره ببرید.

ترفیعات و مناصب جدیدی را که زنان کسب می‌کنند، از طریق ایمیل سراسری شرکت اعلام کنید و عناوین جدید افراد را در تمام جلسات تا مدت معینی بازگو کنید تا همه متوجه شوند.

در فرهنگ سازمانی خود نشان‌هایی شامل عناوین شغلی روی لباس افراد بگنجانید.

برای جلسات، اتاق‌ها و میزها پلاک‌هایی شامل عنوان شغلی در نظر بگیرید تا مراجعان و همکاران، مناصب را فراموش نکنند.

به تصاویر و چینش محل کار توجه کنید. به‌طور مثال در یک محیط پزشکی اگر تصاویر آویخته‌شده به دیوار، تصویر زن پرستار و مرد پزشک است، بدانید به‌طور ناخودآگاه، به ناباوری نقش زنان دامن زده‌اید.

اگر عادت به استفاده از عناوین در صدا زدن همکاران دارید، بدون در نظر گرفتن جنس و سن همه را با عنوان صدا بزنید.

توصیه‌هایی برای زنان در محیط کار
این اتفاقات را شوخی نگیرید: به‌صورت معمول برای برهم‌نخوردن جو جلسات یا موفقیت در مذاکرات، در صورت چنین ناباوری‌هایی، زنان مسئله را به شوخی و مزاح می‌گیرند تا کار ادامه پیدا کند و این امر باعث دوام این نگاه می‌شود.

با همکاران مرد خود متحد باشید که اگر چنین اتفاقی افتاد، آنان به‌صورت کامل شما را معرفی کنند و نقش اصلی شما را به‌عنوان مقام ارشد، گوشزد کنند.

عوامل محیطی را بهانه کنید. اگر همکارتان علاوه بر اتحاد با شما معرفی کاملی از شما بیان نکرد، شما با شوخ‌طبعی، سعی کنید بدون مقصر جلوه‌دادن او و مهم‌دانستن عوامل محیطی در حواس‌پرتی همکارتان، مجدد خودتان را معرفی کنید. عنوان خود را به‌عنوان یک رئیس یا همکار، شفاف کنید و برای تأکید بر نقش زنان در سازمان، خود وارد عمل شوید.

اگر به‌درستی معرفی نشدید، دچار ناراحتی و دلخوری در زمان جلسه نشوید و اجازه ندهید چیزی شما را متوقف کند. تقصیر را به گردن بگیرید و بگویید من فراموش کردم خودم را کامل معرفی کنم و شجاعانه، خود را معرفی کنید. با زنان همکار خود هماهنگ باشید. اگر با یک خانم دیگر در جلسه هستید، سعی کنید به معرفی همدیگر و جایگاه سازمانی همکارتان بپردازید.

این راه‌حل‌ها ممکن است ساده به نظر برسند، اما با برداشتن گام‌هایی کوچک و آرام برای تغییر هنجارهای محل کار، مطمئناً برابری جنسیتی را در نگرش‌ها و رفتارها ترویج خواهید داد.