رضا قربانی، مدیرعامل راهکار/ «اینترنت طبقاتی» یکی از آن بحث‌هایی است که خیلی زود جنجالی شد؛ بدون آنکه ابعاد فنی، سیاسی و اجتماعی‌اش به‌درستی روشن شود، تبدیل شد به ابزاری برای ابراز حضور و گرفتن ژست دفاع از مردم. بسیاری به این واژه متوسل شدند تا خود را مدافع حقوق عمومی نشان دهند؛ مخالفت با چیزی که حتی مدافع مشخصی ندارد. در این میان، راه‌حل‌ها برای عبور از بحران فیلترینگ به حاشیه رفتند.
برخی با رویکرد «یا همه یا هیچ‌کس» عملاً باب گفت‌وگو را بستند. نتیجه آنکه کمتر کسی جرئت می‌کند راه‌حلی واقع‌بینانه برای خروج از بن‌بست ارائه کند؛ نه به دلیل نداشتن راه، بلکه از ترس واکنش‌ها.
ابوالحسن فیروزآبادی، دبیر سابق شورای‌عالی فضای مجازی، در گفت‌وگویی صریح تلاش کرد ابعاد فنی و سیاست‌گذاری ماجرا را روشن‌تر کند. به گفته او، اصطلاح «اینترنت طبقاتی» واژه‌سازی سیاسی است که بر سر طرحی قدیمی‌تر گذاشته شده؛ طرحی که از سال‌ها قبل در نهادهایی مثل کارگروه تعیین مصادیق مجرمانه در حال بررسی بوده است.
او اما به‌روشنی می‌گوید که این طرح، در وضعیت فعلی، نه‌تنها راه‌حل نیست، بلکه می‌تواند «تثبیت فیلترینگ شدید» تلقی شود. وقتی ساختار فیلترینگ گسترده و ناکارآمد است، باز کردن فضا فقط برای برخی گروه‌ها یعنی عادی‌سازی محدودیت برای بقیه. به‌عبارتی، اگر قرار است قفلی برای گروهی باز شود، این یعنی قفل‌ماندن برای دیگران رسمیت پیدا کند.
این تحلیل در تناقض با وعده‌های دولت چهاردهم هم هست. رئیس‌جمهور پزشکیان صراحتاً از رفع فیلترینگ برای همه مردم سخن گفته است، نه برای گروه‌های خاص. اگر طرح‌هایی دنبال شود که دسترسی آزاد را به امتیاز ویژه تبدیل کند، این تناقض پنهان نمی‌ماند.
دسترسی به اینترنت، به‌ویژه در جامعه امروز و اقتصاد دیجیتال، دیگر یک امتیاز نیست؛ زیرساختی است مانند آب و برق. طبقه‌بندی دسترسی، بدون اصلاح ریشه‌ای سیاست فیلترینگ، نه‌تنها بی‌فایده است بلکه ناعادلانه هم هست.
برخی از این فضا برای نمایش مخالفت کم‌هزینه استفاده می‌کنند؛ مخالفتی که راه به‌جایی نمی‌برد. آنچه باید دنبال شود، رفع اختلال، بهبود کیفیت دسترسی، و بازگشت پلتفرم‌هایی مانند یوتیوب، تلگرام، واتس‌اپ و اینستاگرام به زندگی روزمره مردم است. ژست‌های پوپولیستی جایگزین سیاست‌گذاری مسئولانه نمی‌شود. مسیر واقعی از گفت‌وگو، شفافیت و پذیرش واقعیت می‌گذرد.
