مدیرعامل علی‌بابا: مردم بازنده اصلی ایرلاین‌ها و سازمان هواپیمایی و قیمت‌گذاری دستوری هستند

علی‌بابا، یکی از شرکت‌های پیشرو در صنعت گردشگری ایران، با تمرکز بر سفرهای خارجی و استفاده از فناوری برای بهبود تجربه مسافران، به رشد خود ادامه می‌دهد. علی‌بابا با سرمایه‌گذاری در تمامی مراحل چرخه سفر، از برنامه‌ریزی تا اشتراک‌گذاری خاطرات، به دنبال نوآوری و بهبود تجربه سفر برای مسافران ایرانی است. توحید علی‌اشرفی، مدیرعامل علی‌بابا، در مصاحبه با کارنگ اعلام کرد پروازهای خارجی بیشترین درآمد را برای علی‌بابا به ارمغان می‌آورد، اما از نظر تعداد، قطار پرفروش‌ترین محصول آنها است. مدیرعامل علی‌بابا همچنین به مشکلات زیرساختی و قوانین قیمت‌گذاری دستوری در صنعت گردشگری اشاره کرده و بر لزوم همکاری میان دولت و بخش خصوصی برای رفع این مشکلات تأکید کرد. در ادامه گفت‌وگو ما با مدیرعامل علی‌بابا را مشاهده می‌کنید.

بیشترین فروش شما در بین اتوبوس، هواپیما و… در چه بخشی است؟

از نظر درآمدی، پرواز خارجی پردرآمدترین محصول ما است و  تمرکز اصلی ما هم روی سفرهای خارجی است. علت اصلی این تمرکز این است که در سفرهای خارجی چالش‌ها و پیچیدگی‌های زیادی مثل ویزا و برنامه‌ریزی در یک کشور خارجی وجود دارد و فرصت زیادی داریم برای اینکه با قدرت تکنولوژی این تجربه را بهبود ببخشیم. اما با توجه به این که مخاطب سفر زمینی بیشتر است و قدرت خرید بخش وسیعی از جامعه نیز با سفرهای زمینی همسوتر است، قطار پرفروش‌ترین محصول ما از نظر تعدادی است؛

در بین ۵ بخش چرخه سفر شما در کدام بخش بیشترین سرمایه‌گذاری را انجام داده‌اید؟

ما سفر را یک چرخه پنج مرحله‌ای می‌دانیم که با خیال‌پردازی سفر شروع می‌شود، یعنی زمانی که تازه فکر سفر رفتن برای شما شکل می‌گیرد، و با برنامه‌ریزی سفر، رزرو خدمات سفر، تجربه سفر ادامه پیدا می‌کند و در نهایت به مرور و به اشتراک‌گذاری خاطرات سفر ختم می‌شود. هدف اصلی ما همواره این بوده که در تمام طول این چرخه همراه مسافر باشیم و تجربه شایسته سفر را در طول این چرخه رقم بزنیم. آن چیزی که علی‌بابا با آن شکل گرفته و شروع به کار کرده، رزرو خدمات سفر است و طبعا به دلیل قدمت بیشتری که این بخش در علی‌بابا دارد، سرمایه‌گذاری بیشتری هم روی آن انجام شده. اما با توجه به هدف اصلی ما، امروز به جز ملزومات سفر، در بخش خیال و برنامه‌ریزی سفر هم محصولات محتوایی خوبی داریم که به مسافران و کاربرانمان کمک می‌کند، مسیر سفر خود را بهتر پیش ببرند، قصد داریم در آینده هم سرمایه‌گذاری بیشتری روی مراحل دیگر این چرخه انجام دهیم.

در مصاحبه‌های گذشته گفته بودید که سرمایه گذاری در بخش گردشگری کم است. برای افزایش سرمایه‌گذاری چه برنامه ای دارید؟ از سمت دولت باید چه اقداماتی انجام شود؟

ما در کشوری زندگی می‌کنیم که پتانسیل بالایی در بخش گردشگری دارد اما از این پتانسیل به درستی استفاده نمی‌شود. لازمه به کارگیری این ظرفیت‌ها، ایجاد زیرساخت است. اما مسئله این است که ایجاد زیر ساخت کاری نیست که یک نهاد به تنهایی بتواند آن را انجام دهد، باید یک همکاری چند جانبه میان بخش‌های خصوصی و دولتی و کسب‌وکارها شکل بگیرد، زیرساخت‌های لازم در بخش‌هایی که پتانسیل بالای گردشگری دارند، ایجاد شود و تحولی در صنعت گردشگری اتفاق بیفتد، بعد سرمایه‌گذار ترغیب به ورود به این صنعت می‌شود. گام مشخصی که دولت می‌تواند در فضای صنعت گردشگری بردارد و به رشد سرمایه‌گذاری در آن کمک کند، ابطال  قوانین مرتبط با قیمت‌گذاری دستوری است. تا زمانی که در برخی بخش‌ها، مثل بلیط هواپیما، قیمت نهایی توسط دولت تعیین می‌شود و نه بر اساس عرضه و تقاضا، مشکل سرمایه‌گذاری نیز هست و به دنبال آن مشکلات دیگری من جمله نوسازی و تامین ناوگان.

در این چند سال اخیر الگوی مسافرتی مردم چه تغییری کرده است؟ به نظر شما به چه علت تغییر کرده است؟

نمی‌توانیم بگوییم که سفر کم شده است اما شکل سفر تغییر کرده است. از بعد اقتصادی می‌توانم بگویم که انتخاب گروه‌های مختلف مسافران تغییر کرده، مثلا گروهی که تا چند سال پیش سفرهای اروپایی را انتخاب می‌کرده حالا به سمت انتخاب کشورهای همسایه می‌رود و گروهی که انتخاب او، کشورهای همسایه بوده حالا به سمت مقاصد داخلی آمده است. از بُعد رفتاری اگر به الگوی مسافرتی مردم نگاه کنیم، از روش‌های سنتی فاصله گرفته‌اند و بیشتر به پلتفرم‌های دیجیتال اعتماد کرده‌اند.

آیا آمار گردشگری به قبل از دوران کرونا بازگشته است؟ اگر خیر باید چه کرد؟

بله، به لحاظ تقاضا بازار به پیش از دوران کرونا برگشته و حتی بسیار بیش از آن نیز شده است و دوباره جای خود را در زندگی مردم باز کرده است اما همانطور که توضیح دادم، الگوی سفر مسافران تغییر کرده است.

تحریم‌ها به چه شکلی مستقیم شما را درگیر کرده‌اند؟

ما هم مثل هر کسب‌وکار دیگری با تاثیرات تحریم، در لایه‌های مختلف، روبه‌رو هستیم. عدم ورود قطعات هواپیما، ناوگان حمل و نقل هوایی مسافر امروز ما را تبدیل به یکی از پیرترین ناوگان‌هایی هوایی دنیا کرده است و صنعت گردشگری را با کمبودهای جدی در این بخش روبه‌رو کرده. از طرفی تحریم‌های اتحادیه اروپا نیز، مسافران و بازار عرضه و تقاضا را هدف گرفته.

تا به حال چند بار درگاه های پرداخت بسته و بلیط فروشی متوقف شده است. به نظر شما این اتفاق به چه علت رخ میدهد؟ رگولاتوری به چه شکل باید بازار گردشگری را کنترل کند؟

مدت‌ها ست که ایرلاین‌ها و سازمان هواپیمایی در مورد قیمت‌گذاری بلیت باهم اختلاف نظر و دیدگاه دارند. دیوان عدالت اداری بارها رای به آزادسازی قیمت بلیت هواپیما داده است اما سازمان هواپیمایی قواعد خودش را دارد و زیر بار رای دیوان نمی‌رود. گاهی پیش می‌آید که ایرلاین‌ها همسو با رای دیوان پیش می‌روند و قیمت بلیت را براساس بازار عرضه و تقاضا تعیین می‌کنند و ما به عنوان پلتفرم‌ فروش بلیت، آنچه توسط ایرلاین عرضه می‌شود را در اختیار مسافر قرار می‌دهیم اما در نهایت، در جدال بین ایرلاین‌ها و سازمان هواپیمایی، این ما پلتفرم‌های فروش هستیم که تعلیق می‌شویم و برنده اصلی بازار سیاه بلیط و بازنده مصرف‌کننده نهایی هست که اتفاقا قیمت‌گذاری دستوری به نام حمایت از او انجام می شود. بارها به مراجع قانونی توضیح داده‌ایم که ما قیمت‌گذار نیستیم، صرفا فروشنده آن چیزی هستیم که ایرلاین مشخص می‌کند اما متاسفانه همچنان این پیچیدگی‌ها وجود دارد. تا زمانی که مرجع قانون‌گذار، نسبت به صنعت گردشگری، اقتصاد دیجیتال و شکل کار پلتفرم‌ها آگاه نباشند یا تمایلی به حل ریشه‌ای مسئله نداشته باشند، این مشکل هم هست و حل نخواهد شد.

با وجود ارائه ارائه تقریبا تما محصولات حوزه سفر، قدم‌های بعدی خود را چطور ارزیابی می‌کنید؟

ما برای علی‌بابا سقفی در نظر نمی‌گیریم. این که تمام محصولات حوزه سفر را ارائه بدهیم تمام دغدغه ما نیست. دغدغه اصلی ما این است که همواره با نوآوری و خلاقیت محصولات و امکانات جدید خلق کنیم و در مسیر خلق تجربه شایسته سفر برای مردم ایران با کمک تکنولوژی گام برداریم. برای ما مهم است که مسیر خلاقیت و رشد را در همه برنامه‌های علی‌بابا پیش ببریم. فکر می‌کنم این مسئولیتی است که رهبر بازار بودن بر عهده ما گذاشته است، که نوآور باشیم و مسیرهای جدید بسازیم.