سومین روز از سلسله‌نشست‌های تخصصی لجستیک در نمایشگاه بین‌المللی حمل‌ونقل، لجستیک و صنایع وابسته، نشست «پست و لجستیک: چه شد که بار سنگین روی زمین ماند؟» با حضور محمد احمدی، معاون وزیر ارتباطات و مدیرعامل شرکت ملی پست ایران، محمدحسن کرباسیان، مدیرعامل شرکت دکاپست، حسین غضنفری، مدیرعامل باکسیت، و با مدیریت رضا جمیلی، مدیر توسعه کسب‌وکار کارخانه نوآوری راه‌کار برگزار شد و به بررسی چالش‌ها و فرصت‌های حوزه پست پرداخته شد.
در این نشست، فعالان صنعت پست به چالش‌های زیرساختی، عملیاتی و نرم‌افزاری، نقش فناوری و هم‌افزایی میان فعالان شناسنامه‌دار، نیازهای نسل جدید خدمات پستی و ضرورت ایجاد فرهنگ کار و آموزش در این حوزه پرداختند. همچنین بر اهمیت ارتقای تجربه مشتری، بهبود نرم‌افزارها و عملیات، و شفافیت در صنعت پست تأکید شد.
رضا جمیلی، مدیر توسعه کسب‌وکار کارخانه نوآوری راه‌کار، در نشست «پست و لجستیک: چه شد که بار سنگین روی زمین ماند؟» بر اهمیت جذاب کردن حوزه لجستیک برای نسل جدید تأکید کرد. او با اشاره به نسل Z گفت که این نسل به مصرف‌کنندگان دیجیتال تبدیل شده و نمی‌پذیرند که قوانین سنتی را چه می‌گوید و تابع آن نیستند؛ زیرا زندگی‌شان با فناوری و دیجیتال گره‌خورده است. جمیلی معتقد است که خدمات پستی باید با تغییرات متناسب با نیازهای نسل جدید توسعه یابد و جذابیت لجستیک برای آن‌ها به‌روشنی نمایش داده شود.
شرکت ملی پست هیچ‌گاه انحصار کامل در حوزه پست نداشته است
محمد احمدی، معاون وزیر ارتباطات و مدیرعامل شرکت ملی پست ایران، در نشست «پست و لجستیک: چه شد که بار سنگین روی زمین ماند؟» با بررسی سیر تحول پست، بر نقش فناوری و نوآوری در بهبود لجستیک کشور تأکید کرد.
او با اشاره به تجربه خود در حوزه پست و لجستیک، تأکید کرد که موفقیت در این صنعت نتیجه هم‌افزایی میان فعالان شناسنامه‌دار است و باید روی این همکاری سرمایه‌گذاری جدی کنیم. تعامل سازنده با همه ذی‌نفعان صنعت، کلید توسعه پایدار لجستیک است.
احمدی افزود: «تا امروز سه نسل مختلف خدمات پستی در کشور شکل‌گرفته است و استقرار نسل سوم خدمات پستی، محور هوشمندسازی و فناوری به شمار می‌رود. یکی از عوامل کلیدی در این مسیر، نقش مشتری است؛ زیرا انتظارات و مطالبه جدی مشتریان، بلوغ خدمات را تعیین می‌کند.»
او با اشاره به محدودیت‌های موجود، گفت: «شرایط اقتصادی و چالش‌های سیاسی برخی اقدامات را دشوار کرده، اما با همکاری فعالان شناسنامه‌دار، ظرفیت‌های جدیدی شکل‌گرفته است. شاخص‌های کمی و کیفی سازمان پست نشان می‌دهد که گام‌های مثبتی برداشته شده است.»
محمد احمدی در ادامه به نسل جدید خدمات پستی و نیازهای نسل Z اشاره کرد که خدمات پستی متناسب با نسل جدید نیازمند تغییرات جدی است و شرکت ملی پست باید نقش فعال در این مسیر ایفا کند. متأسفانه تصویر واقعی از وضعیت پست در کشور آن‌گونه که شایسته است، بیان نمی‌شود.
او درباره رگولاتوری و انحصار در صنعت پست توضیح داد: «شرکت ملی پست هیچ‌گاه انحصار کامل در حوزه پست نداشته و تنها ۱۰ تا ۱۵ درصد بازار را در اختیار دارد. تصمیم‌گیران صنعت پست اغلب با واقعیت‌های این حوزه آشنا نبوده‌اند. رگولاتور بیشترین کنترل را بر پست دارد.»
مدیرعامل شرکت ملی پست درباره چالش‌های زیرساختی گفت: «بخش عمده هزینه‌ها در صنعت پست مربوط به نگهداری است و وضعیت جاده‌ها و سیستم حمل‌ونقل کشور یکی از مشکلات اساسی ماست. بااین‌حال، کسانی که تجربه و تخصص کافی دارند می‌توانند بهره‌وری بالایی ایجاد کنند.
او همچنین به اهمیت فرهنگ‌سازی و تغییر نگاه به پست اشاره کرد: «بخش فرهنگی کشور به پست باعث شده این حوزه به‌عنوان فعالیت درجه‌دو تلقی شود. باید این دیدگاه تغییر کند تا خدمات پستی بتوانند جایگاه واقعی خود را در اقتصاد و جامعه پیدا کنند.»
احمدی در پایان تأکید کرد که بسیاری از چالش‌ها با فناوری قابل‌حل است و الگوی مصرف خدمات پستی باید بهبود یابد. با ایجاد یک تصویر مشترک از مسائل و همکاری میان بخش دولتی و خصوصی، آینده مثبتی برای لجستیک و خدمات پستی کشور قابل‌تصور است.
صنعت پست ظرفیت زیادی برای رشد و شفافیت دارد
در نشست «پست و لجستیک: چه شد که بار سنگین روی زمین ماند؟»، حسین غضنفری، مدیرعامل شرکت باکسیت، به بررسی وضعیت فعلی صنعت پست و اپراتورها پرداخت. غضنفری با اشاره به حضور اپراتورهایی که سابقه فعالیت در حوزه فناوری دارند، گفت: «بسیاری از نیروها ابتدا با رویکرد فناوری‌محور وارد صنعت شدند، اما وقتی دیدند بازار هنوز آمادگی خرید خدمات دیجیتال را ندارد، تمرکز خود را به عملیات محور بودن معطوف کردند.»
او در خصوص وضعیت نرم‌افزاری پست ملی نیز گفت: «پس از سال ۱۴۰۰، تحولات قابل‌توجهی در حوزه نرم‌افزار رخ‌داده است. از نظر من پست ملی در بخش نرم‌افزاری همچنان قدرتمند است، اما باگ‌ها و مشکلاتی نیز وجود دارد. فاصله ما با استانداردهای جهانی هنوز زیاد است.»
مدیرعامل باکسیت به پیچیدگی‌های عملیات پستی اشاره کرد و گفت: «پیچیدگی فرایندهای عملیاتی در ایران بسیار بالاست و کمبود نیروی انسانی یک چالش جدی است. برای نمونه، در دوره‌ای که در شرکت پست فعالیت می‌کردم، حدود ۴۰۰ هزار مرسوله در روز پردازش می‌شد، درحالی‌که در چین این رقم به ۶۰۰ میلیون مرسوله در روز می‌رسد.»
غضنفری بر اهمیت تجربه کاربری تأکید کرد و افزود: «هدف ما در باکسیت ارتقای تجربه مشتری با استفاده از فناوری و خدمات جانبی بهتر است. هر تجربه‌ای که کارکنان و کاربران کسب می‌کنند، باید به بهبود خدمات و فرایندها منجر شود.»
او همچنین به‌ضرورت بازسازی برند صنعت پست اشاره کرد: «ری‌برندینگ در دنیا باعث شد پست به‌عنوان یک حرفه تخصصی شناخته شود. ما نیز می‌توانیم در ایران با جذب نخبگان و ارتقای بخش عملیاتی، تغییرات جدی ایجاد کنیم.»
غضنفری در پایان گفت: «صنعت پست ظرفیت زیادی برای رشد و شفافیت دارد و امیدوارم با همکاری همه فعالان، بتوانیم این بخش را توسعه دهیم. من بسیار خوشبین هستم و معتقدم آینده روشنی در انتظار این صنعت است.»
ایجاد فرهنگ کار در پست برای نسل جدید ضروری است
محمدحسن کرباسیان در نشست «پست و لجستیک: چه شد که بار سنگین روی زمین ماند؟»: تجربه مشتری، نرم‌افزار قوی و آموزش، کلید ارتقای لجستیک کشور است.
محمدحسن کرباسیان، مدیرعامل شرکت دکاپست، در نشست «پست و لجستیک: چه شد که بار سنگین روی زمین ماند؟» درباره نقش اپراتورهای پستی در اکوسیستم تجارت خرده‌فروشی و چگونگی بهبود تجربه مشتری تأکید کرد که ارتقای همزمان فاز نرم‌افزاری و عملیاتی، محور اصلی موفقیت در این حوزه است.
او با اشاره به تجربه دکاپست گفت: «بسیاری از فعالان حوزه پست و لجستیک نرم‌افزارهای جذابی برای مشتری دارند، اما وقتی همین فعالیت‌ها وارد فاز عملیاتی می‌شود، مشکلات خود را نشان می‌دهد. برای رفع نیاز مشتری باید هم نرم‌افزار و هم عملیات ارتقا یابد.»
کرباسیان افزود: «نرم‌افزارهای مالی باید بسیار قوی باشند و در سال‌های اخیر بسیاری از مشکلات حل شده است. برای مثال در دکاپست با بهره‌گیری از فناوری، بسیاری از ذی‌نفعان به‌صورت آنلاین تسویه‌حساب می‌شوند و در این زمینه عملکرد خوبی داشته‌ایم. ما تقریباً تنها مجموعه‌ای هستیم که تصمیمات مالی خود را به‌صورت دقیق و در هشت جز تصمیم‌گیری انجام می‌دهیم.»
او به اهمیت ارائه گزارش‌های مرتب به مشتری اشاره کرد و گفت: «یکی از مشکلات همیشگی پست، رسوب محموله‌ها و دست‌به‌دست شدن آن‌ها است که می‌تواند تا ده بار اتفاق بیفتد و مشکلاتی برای مشتری ایجاد کند. نرم‌افزارهای جدید اطلاعات زیادی در اختیار مشتری می‌گذارند و این موضوع تعامل دوطرفه را افزایش می‌دهد. در دکاپست اما نرم‌افزاری داریم که تغییرات را ثانیه به ثانیه به مشتری اطلاع می‌دهد.»
مدیرعامل دکاپست با انتقاد از نگاه نهادهای نظارتی گفت: «مسئولان بخش‌های نظارتی و دیگر نهادها دغدغه لجستیکی و پستی ندارند و بیشتر روی مسائل سیاسی و امنیتی تمرکز دارند. حساسیت و اهمیت لجستیک هنوز برای آن‌ها شناخته نشده است.»
او آموزش و فرهنگ‌سازی را لازمه بهبود اوضاع خواند و تأکید کرد: «در کشور ما فرهنگ‌سازی ضعیف است و نتوانسته‌ایم با کسانی که حوزه پست و لجستیک برایشان مهم است رقابت کنیم.»
کرباسیان با اشاره به تجربه بین‌المللی خود گفت: «من از پست بیش از ۳۰ کشور دیدن کرده‌ام و عملکرد آن‌ها اصلاً شبیه ما نیست. آن‌ها درک درستی از حوزه پست دارند. ما از پایین فشار وارد می‌کنیم، درحالی‌که باید سیاست‌های کلان از بالا مشکلات پست را حل کند.»
او به ضعف فرهنگ کاری در کشور هم اشاره کرد: «کار در حوزه پست جزو مشاغل سخت است. این حوزه نیاز به نیروهای پرتلاش و پای‌کار دارد. ایجاد فرهنگ کار برای نسل جدید یکی از اقداماتی است که باید انجام شود. شان و منزلت مشاغل پست باید بالا رود تا متخصصان به این حوزه جذب شوند.»
