ثریا حقی / مجمع جهانی اقتصاد (World Economic Forum (WEF)) همه ساله با تمرکز بر مسائل مهم روز دنیا برگزار می‌شود. امسال نیز از این مجمع، از ۱۶ تا ۲۰ ژانویه سال نوی میلادی، در داووس سوئیس برگزار شد. در این اجلاس، که به رسم قبل از همه‌گیری کووید 19 به صورت حضوری برگزار شد، بالغ بر ۵۰ رئیس دولت از کشورهای گروه بیست ( گروهی متشکل از وزرای اقتصاد (دارایی) و مسئولان بانک‌های مرکزی بیست اقتصاد برتر دنیا) و گروه هفت (وزیران اقتصاد هفت کشور صنعتی از جمله آلمان، فرانسه، ایتالیا، ژاپن، بریتانیا، ایالات متحده آمریکا و کانادا) و همچنین ۲۰۰ وزیر کابینه و ۱۵۰۰ رهبر تجاری شرکت داشتند. در مجموع، ۱۳۰ کشور از سراسر جهان در این نشست، در شهر داووس در ارتفاعات آلپ سوئیس، حضور به هم رسانده‌اند تا در محیطی دوستانه، در خصوص بحران‌های جهانی صحبت کنند.
این نخستین بار از سال ۲۰۲۰ میلادی است که این نشست، به مقیاس سابق خود بازگشته و به صورت حضوری و قدرتمند برگزار می‌شود و همانند تمام نشست‌های پیشین، موضوع بحث این اجلاس نیز مبرم‌ترین مسائلی است که جهان امروز با آن مواجه است و برای این منظور، از ۲۷۰۰ سخنران دعوت به عمل آمده است تا برای یافتن راه‌کارهای احتمالی برای این مسائل با یکدیگر همفکری کنند.
موضوع نشست سالانه مجمع جهانی اقتصاد ۲۰۲۳ «همکاری در یک جهان از هم گسسته» است. اما محوریت اصلی مورد بحث در نشست امسال مجمع جهانی اقتصاد چیست؟
بحران هزینه زندگی
کارشناسان مجمع جهانی اقتصاد، سال ۲۰۲۳ را به عنوان «سال چند بحران» توصیف می‌کنند. سالی که در آن مشکلات بشریت بیش از پیش در هم تنیده شده‌اند، متقابلا آسیب‌رسان‌تر از همیشه هستند و در نهایت حل آنها نیز بسیار دشوارتر از سال‌های پیشین است.
در کوتاه مدت، مجموعه این مشکلات در هم تنیده، در یک چالش کلیدی خلاصه می‌شود: بحران هزینه زندگی
اکثریت قریب به اتفاق کارشناسان مجمع جهانی اقتصاد ۲۰۲۳، انتظار یک رکود اقتصادی جهانی را برای سال جاری دارند که عمده دلایل آن، به بادهای مخالف ژئوپلیتیکی و اقتصادی ناشی از جنگ در اوکراین و صد البته تورم فلج کننده سال قبل برمی‌گردد.
بدون شک، در صورت ادامه روند تورم و بروز رکود در سال ۲۰۲۳، وضعیت معاش بسیاری از مردم جهان تحت تاثیر قرار خواهد گرفت. سال قبل نیز با وجود این‌که رکود هنوز کامل در اقتصاد ریشه ندوانده بود، اما بسیاری از کسب‌وکارها و اشخاص دچار مشکل شدند. بر همین اساس نیز روسای دولت‌ها و مدیران بانک‌های مرکزی مطرح (که اکثرا نیز در نشست امسال مجمع جهانی اقتصاد حضور دارند) در حال بررسی وضعیت موجود هستند تا بتوانند تا جایی که امکان دارد، دست کم جلوی سناریوهای بدتر را بگیرند.
دوراهی بزرگ و اجتناب‌ناپذیری که در مسیر دولت‌مردان و مدیران برجسته بانک‌های مرکزی قرار گرفته است این است که یا برای کمک به معاش مردم در تامین هزینه زندگی‌شان، به لحاظ مالی آنها را ساپورت کرده و با خرج کردن پول بیشتر، آنها را در قبال هزینه‌های سنگین زندگی در سال جدید محافظت کنند، یا این‌که مجددا دست به دامان نرخ‌های بهره شوند تا با افزایش آن، تورم فزاینده موجود را مهار کنند. رویکردی که بدون شک، به رکود اقتصادی در سطح جهانی بیش از پیش دامن خواهد زد.
تداوم جنگ در اوکراین
حمله روسیه به اوکراین، درست همان‌طور که بر نشست ماه می مجمع جهانی اقتصاد سایه افکنده بود ( این نشست حدود سه ماه پس از حمله روسیه به اوکراین برگزار شده بود) در نشست ژانویه ۲۰۲۳ نیز حضوری پررنگ در عناوین و مباحث دارد. روسیه، برای دومین سال متوالی است که از حضور در نشست محروم است، و ولودیمیر زلنسکی (Volodymyr Zelenskyy)، رئیس جمهور اوکراین نیز قرار است از طریق ارتباط ویدئویی در آن حضور بهم رسانده و سخنرانی کند.
درگیری‌های جاری – به ویژه با محوریت جنگ روسیه و اوکراین و تداوم آن در سال ۲۰۲۳ – یکی از مبرم‌ترین موضوعاتی است که در نشست امسال مجمع جهانی اقتصاد مورد بحث قرار گرفته است. به ویژه به دلیل پیامدهای این درگیری‌ها بر امنیت جهانی، سیاست‌های دفاعی، انرژی و تولید غذا، که سراسر جهان را به شدت تحت تاثیر خود قرار داد است.
بحران آبوهوا
حضور متخصصان و کارشناسان و فعالان محیط زیست در اجلاس مجمع جهانی اقتصاد، چند سالی است که به یک روال عادی تبدیل شده است. در نشست امسال نیز فعالان محیط زیست، مانند هرسال، از قبل وارد داووس شده‌اند تا (در کنار سایر توضیحات، هشدارها و اعتراض‌های خود) به ریاکاری نخبگان جهانی که در بحبوحه تشدید بحران آب‌و‌هوای با جت‌های شخصی به این استراحتگاه سفر می‌کنند، اعتراض کنند.
در سال‌های گذشته، گرتا تونبرگ (Greta Thunberg) فعال محیط زیست سوئدی، که به خاطر فعالیت برای آگاه‌سازی جهانی در مورد خطرات ناشی از تغییرات اقلیمی، و با سوال از سیاستمداران برای پاسخگویی به عدم اقدام خود در مورد بحران آبوهوا، مشهور است، برای سخنرانی در پنل‌های این رویداد دعوت شده بود. تونبرگ در نشست امسال مجمع جهانی اقتصاد نیز حضور بهم رسانده و به نقل از رویترز، روز پنجشنبه، با فاتح بیرول (Fatih Birol)، مدیر اجرایی آژانس بین‌المللی انرژی (International Energy Agency (IEA)) در داووس دیدار کردند.
کارشناسان مجمع جهانی اقتصاد، در گزارش ریسک‌های جهانی خود که هفته گذشته منتشر شد، نوشته‌اند «شکست در کاهش تغییرات آب‌وهوایی به عنوان یکی از شدیدترین تهدیدها در کوتاه مدت رتبه‌بندی می‌شود، اما در عین حال، از آن دسته جمله ریسک‌های جهانی است که ما کمترین آمادگی را برای آن داریم».
اگرچه بحران آبوهوا، یکی از مباحثی است که طی سال‌های گذشته به صورت مستمر در دستور کار اجلاس مجمع جهانی اقتصاد بوده است، اما به نظر می‌رسد که امسال، با توجه بحران شدید رکود اقتصادی و هزینه‌های سرسام‌آور معاش برای بسیاری از ملت‌ها، اندکی در فهرست اولویت‌ها پایین آمده است. همان اتفاقی که در نشست ماه می، با وجود جنگ روسیه و اوکراین شاهدش بودیم.
یکی از موضوعات مهم مورد بحث در مجمع جهانی اقتصاد ۲۰۲۳، در مورد تغییرات آبوهوا، فرآیند کربن‌زدایی صنایع و گذار انرژی است. سرمایه‌گذاری و افزایش فناوری‌های جدید، از جمله منابع سوخت پایدارتر، موضوعی است که به طور ویژه به آن پرداخته می‌شود و هیدروژن سبز نیز به یک کلید واژه مهم در سال جاری تبدیل شده است.
بحران فزاینده غذا
ناامنی غذایی، مانند بسیاری از دیگر موضوعات و سرفصل‌های مورد مذاکره در مجمع جهانی اقتصاد، تا حد قابل توجهی با دیگر بحران‌ها و چالش‌های عنوان شده در ارتباط است. یکی از مهم‌ترین سرفصل‌ها، که ارتباط تنگاتنگی با امنیت غذایی دارد، بحراب آبوهوا و زیست محیطی است. از دست دادن تنوع زیستی، آب‌و‌هوای همیشه نامطلوب و نامتعادل و افزایش بلایای طبیعی، در تشدید کمبود مواد غذایی و پررنگ‌تر شدن ناامنی غذایی نقش بسزایی داشته‌اند.
در سال ۲۰۲۲، میلادی، جهان با تهدید سه‌گانه کمبود غذا، انرژی و کود مواجه شد. کارشناسان پیش‌تر در مورد رشد فزاینده بحران غذا در جهان هشدار داده بودند که در سال ۲۰۲۳، تعداد افراد بیشتری نسبت به سال‌های قبل با گرسنگی مواجه خواهند شد. به توجه به تورم فزاینده، قیمت مواد غذایی همچنان در حال افزایش است، کمبودها عمیق‌تر شده و معیشت مردم، بیش از پیش در تنگنا قرار گرفته است.
چگونگی تغییر این وضعیت و جلوگیری از بحران‌های غذایی اجتناب‌ناپذیر آتی، از اصلی‌ترین سرفصل‌های مورد بحث در اجلاس مجمع جهانی اقتصاد امسال است.
انقلاب صنعتی چهارم
فناوری و نوآوری، همیشه کلید اصلی کلیه مباحثی است که در داووس صورت می‌گیرد. به‌ویژه امسال، که محوریت صحبت‌ها به چیزی تبدیل شده است که بسیاری آن را «انقلاب صنعتی چهارم» خطاب می‌کنند. افزایش ارتباطات متقابل و همچنین پیشرفت در زمینه فناوری‌های پیشرویی نظیر هوش مصنوعی و محاسبات کوانتوم، مسائل پیچیده‌ای برای اداره دولت‌ها به همراه دارد.
به لحاظ تاریخی، وضع مقررات و چارچوب‌های رگولاتوری مناسب، به طوری که بتواند با پیشرفت‌های تکنولوژی همگام شود، سرعت کندی داشته است. دولت‌ها، طی سال‌های اخیر و به‌ویژه با توجه به نگرانی‌هایی که در مورد امنیت ملی کشور وجود دارد، رویکرد بومی‌تری را نسبت این موضوع اتخاذ کرده‌اند.
با این حال، با توجه به این‌که بسیاری از بحران‌ها، از جمله آبوهوا، جنگ روسیه و اوکراین و امنیت سایبری، در حال حاضر به یک‌باره خود را نشان داده‌اند، برای استفاده از پتانسیل نوآوری به منظور کمک به حل این چالش‌ها، به رویکرد جهانی‌تری نیاز است. یعنی در سطح پایه، به همکاری بیشتر بین شرکت‌ها و در سطح بالاتر بین کشورها، نیاز است تا اعتماد ایجاد شده و تدابیر امنیتی لازم اعمال شوند.
لینک کوتاه: https://karangweekly.ir/ppgh
منبع
euronews.com
