چگونه دیپ‌سیک، سرمایه‌های کلان و مراکز داده، آسیا را در خط مقدم هوش مصنوعی قرار می‌دهند؟

در ژانویه ۲۰۲۵، زمانی که رهبران تجاری و سیاسی جهان برای نشست مجمع جهانی اقتصاد (WEF) در داووس سوئیس گرد هم آمدند، این تصور غالب بود که غول‌های فناوری آمریکایی بر رقابت جهانی در حوزه هوش مصنوعی (AI) سلطه دارند و چین و سایر کشورهای آسیایی از این رقابت عقب مانده‌اند. اما تحولات اخیر، نشانه‌هایی از تغییر سریع این دیدگاه را نمایان کرده‌اند.

---

چالش‌های پیش روی چین و سایر کشورهای آسیایی

---

در آن زمان، بسیاری از تحلیلگران و کارشناسان اقتصادی بر این باور بودند که مقررات سخت‌گیرانه و محدودیت‌های قانونی در چین مانعی برای رقابت این کشور در حوزه هوش مصنوعی است. افت شدید ارزش سهام شرکت‌های فناوری چینی در برابر رشد چشمگیر سهام غول‌های فناوری آمریکایی، به این دیدگاه دامن می‌زد. همچنین، کشورهای آسیای جنوب شرقی نیز به دلیل بازارهای کوچک‌تر و مشکلات اقتصادی، کمتر به عنوان بازیگران اصلی مطرح بودند.

اما پیش‌بینی‌های غربی پس از پایان نشست داووس به سرعت در حال تغییر است.

---

دیپ‌سیک معادلات را تغییر داد

---

یکی از مهم‌ترین اتفاقات اخیر، معرفی مدل زبانی R1 توسط شرکت چینی دیپ‌سیک (DeepSeek) بود. این مدل، که توسط یک صندوق پوششی کوچک در هانگژو توسعه یافته، عملکردی مشابه GPT-4 دارد. نکته قابل توجه، این است که توسعه‌دهندگان این مدل ادعا می‌کنند آن را تنها با ۶ میلیون دلار آموزش داده‌اند؛ رقمی که در مقایسه با سرمایه‌گذاری‌های چند ده میلیارد دلاری شرکت‌های آمریکایی، بسیار ناچیز است و نشان می‌دهد که چین می‌تواند با نوآوری و بهره‌وری بالا، به رقابت در این عرصه بپردازد.

---

سرمایه‌گذاری‌های آسیایی در زیرساخت‌های هوش مصنوعی

---

همزمان با معرفی مدل R1، ماسایوشی سون، میلیاردر ژاپنی و بنیان‌گذار گروه سافت‌بانک ژاپن، به کاخ سفید رفت و از پروژه مشترکی برای تقویت زیرساخت‌های هوش مصنوعی با دولت ایالات متحده خبر داد. گروه سافت‌بانک قرار است با سرمایه‌گذاری ۵۰۰ میلیارد دلاری پروژه‌ای به نام Stargate را راه‌اندازی کند که هدف آن تقویت ظرفیت‌های هوش مصنوعی در آمریکا است. علاوه بر این، سافت‌بانک در اول آوریل اعلام کرد که تا چهل میلیارد دلار در OpenAI سرمایه‌گذاری خواهد کرد و ارزش این شرکت را به ۳۰۰ میلیارد دلار می‌رساند. این حرکت‌ها نشان‌دهنده افزایش نفوذ سرمایه‌گذاران آسیایی در توسعه هوش مصنوعی و تأثیرگذاری آنها بر اقتصاد جهانی است.

---

مالزی؛ نقطه عطفی در زیرساخت‌های هوش مصنوعی

---

در جنوب شرق آسیا، مالزی در حال تبدیل شدن به یک قطب مهم در زمینه مراکز داده مورد نیاز برای آموزش مدل‌های زبان بزرگ است. برخلاف مراکز داده‌ای که برای صنعت بازی‌های ویدیویی یا تراکنش‌های مالی به کار می‌روند، مراکز داده هوش مصنوعی نیازی به نزدیکی به مشتریان ندارند و می‌توانند در هر جایی که منابع طبیعی مانند زمین، آب و انرژی ارزان وجود دارد، ساخته شوند. مالزی با بهره‌گیری از منابع طبیعی و موقعیت جغرافیایی مناسب، فرصت بزرگی برای تبدیل شدن به یکی از بازیگران زیرساختی کلیدی در این عرصه دارد.

---

آینده هوش مصنوعی در آسیا

---

مجموع این تحولات نشان می‌دهد که دوران انحصار سیلیکون‌ولی بر نوآوری‌های هوش مصنوعی رو به پایان است. شرکت‌ها و دولت‌های آسیایی در حال برداشتن گام‌های بلند برای حضور فعال و مؤثر در این اکوسیستم هستند. با توجه به ظرفیت‌های قابل توجه در کشورهایی چون چین، ژاپن و مالزی، آسیا می‌تواند به یکی از قطب‌های آینده این فناوری تبدیل شود.

در نهایت، جهانی‌شدن هوش مصنوعی روندی برگشت‌ناپذیر است و آسیایی‌ها نیز با شتاب در حال گسترش نقش خود در این بازار جهانی هستند. بازیگران منطقه‌ای باید آماده باشند تا سهم بیشتری از اقتصاد جهانی هوش مصنوعی را به دست آورند.