شماره ۱۷۷ هفته‌نامه کارنگ با تمرکز بر هوش مصنوعی، زیرساخت دیجیتال و تحولات فناوری منتشر شد. جلد این شماره به گفت‌وگو با مصطفی‌اکرمی اختصاص دارد و به نوآوری‌های پلتفرم‌های طلا و نقش آن‌ها در تحول اقتصاد دیجیتال پرداخته شده. همچنین این شماره، گفت‌وگوها و گزارش‌هایی درباره چالش‌های زیرساخت دیجیتال، امنیت سایبری و نقش بخش خصوصی در توسعه اقتصاد دیجیتال را در بر می‌گیرد. همچنین گفت‌وگوهایی درباره نوآوری در پلتفرم‌های طلا و تحلیل‌هایی از بازار فناوری نیز از دیگر بخش‌های خواندنی این شماره است.
هوش مصنوعی؛ از دکتر عارف تا مارک اندریسن
رضا جمیلی، مدیر توسعه کسب‌وکار راه‌کار، در سرمقاله این شماره به وضعیت سیاست‌گذاری و سرمایه‌گذاری در حوزه هوش مصنوعی پرداخته و از تفاوت نگاه ایران و جهان گفته است. او اشاره می‌کند که در کشور، تصمیم‌گیری‌ها بیشتر از بالا به پایین و دولتی است، در حالی‌که توسعه واقعی زمانی رخ می‌دهد که بخش خصوصی در میدان باشد. جمیلی در ادامه به موج جهانی سرمایه‌گذاری در هوش مصنوعی می‌پردازد؛ جایی که استارتاپ‌هایی بدون محصول نهایی میلیاردها دلار جذب سرمایه کرده‌اند و شرکت‌های فناوری سالانه صدها میلیارد دلار در مراکز داده هزینه می‌کنند. با این حال، درآمد واقعی این حوزه هنوز با حجم سرمایه‌گذاری‌ها فاصله زیادی دارد و هشدار می‌دهد که هیجان سرمایه‌گذاران نباید جای واقع‌گرایی را بگیرد. به باور او، فرصت هوش مصنوعی عظیم است اما تحقق سودآوری آن نیازمند صبر، سیاست‌گذاری درست و درک عمیق از واقعیت بازار است.
چرا همه احساس مسئولیت می‌کنند؟
در پنل تخصصی «زیرساخت دیجیتال و تاب‌آوری» که در حاشیه بیست و هشتمین نمایشگاه الکامپ به میزبانی استودیو راه‌کار برگزار شد، علی حکیم‌جوادی، رئیس سازمان نظام صنفی رایانه‌ای، علیرضا خداکرمی، رئیس هیئت‌مدیره شرکت تجارت الکترونیک پارسیان، محمد متشرعی، مدیرعامل گروه ترنا و حسین ریاضی، مدیرعامل شرکت پایا درباره چالش‌های اقتصاد دیجیتال ایران گفت‌وگو کردند. علی حکیم‌جوادی معتقد بود تعدد متولیان فناوری اطلاعات، بزرگ‌ترین مانع توسعه است و گفت تا زمانی که وزارتخانه‌ها هم‌پای وزارت ارتباطات حرکت نکنند، نتیجه‌ای حاصل نمی‌شود. علیرضا خداکرمی بر اهمیت ایجاد امنیت برای سرمایه‌گذاری بخش خصوصی تأکید کرد و گفت در غیاب تضمین‌ها، بخش خصوصی وارد توسعه زیرساخت نمی‌شود. حسین ریاضی نیز تصدی‌گری دولت را عامل عقب‌ماندگی اقتصاد دیجیتال دانست و محمد متشرعی با انتقاد از رویکرد نمایشی نسبت به تحول دیجیتال، بر ضرورت حضور واقعی بخش خصوصی در تصمیم‌سازی‌ها تأکید کرد.
امنیت زینتی!
در پنل «زیرساخت دیجیتال و امنیت سایبری»، یکی دیگر از نشست‌های رویداد زیرساخت دیجیتال، وضعیت امنیت سایبری کشور با حضور هادی هاشمی، مدیرعامل پارس‌سکیور، میثم رجبی، مدیرعامل رادین، اشکان ابراهیمی، مدیرعامل آداک فناوری مانیا، مسعود مقیمی، مدیرعامل داروگ‌کلاد، هادی کلهری، مدیر دیتاسنتر تبیان و سعید ایثاری، معاون فناوری اطلاعات بانک سرمایه، بررسی شد. هاشمی با اشاره به تغییر نگاه سازمان‌ها گفت تا چند سال پیش امنیت سایبری کالای لوکس تلقی می‌شد، اما امروز نقشی حیاتی دارد. رجبی تأکید کرد که نبود قوانین شفاف و ضعف در سیاست‌گذاری، مانع سرمایه‌گذاری در امنیت است. ابراهیمی تحریم‌های داخلی را بزرگ‌تر از تحریم‌های خارجی دانست و گفت بروکراسی و تأخیرهای چندماهه در تخصیص ارز، فعالیت شرکت‌ها را مختل کرده است. مقیمی خواستار تغییر رویکرد از «محصول‌محوری» به «مسئله‌محوری» شد و هشدار داد که در جهان امروز امنیت به یک بازی تعاملی میان سازمان‌ها و مهاجمان تبدیل شده است. کلهری بر فراموش‌شدن زیرساخت‌ها و کمبود دانش استفاده از فناوری‌های نو مانند هوش مصنوعی تأکید کرد و ایثاری نیز هشدار داد که سیاست‌گذاران هنوز اهمیت واقعی فناوری اطلاعات را درک نکرده‌اند.
فتح قله‌ها از دره‌ها آغاز می‌شود
این گزارش تحلیلی با الهام از نظریه «کلی کریستنسن»، پدر تحول کسب‌وکار، توضیح می‌دهد که نوآوری‌های بزرگ از مسیر محصولات ضعیف و کم‌اهمیت آغاز می‌شوند. در تاریخ صنعت، شرکت‌های بزرگی مانند فولادسازهای کوچک، تویوتا و نتفلیکس، ابتدا محصولاتی ساده و حتی بی‌کیفیت ارائه کردند، اما با تمرکز بر مشتریان نادیده‌گرفته‌شده، مسیر سلطه بر بازار را پیمودند.
کارنگ در ادامه، این الگو را با دنیای استیبل‌کوین‌ها مقایسه کرده است؛ رمزارزهایی که زمانی «دلارهای ضعیف» بودند اما اکنون با شفافیت و مقبولیت بیشتر، به بخشی از نظام مالی رسمی جهان راه یافته‌اند. گزارش نتیجه می‌گیرد که شاید همان‌طور که محصولات ضعیف به رهبران بازار تبدیل شدند، استیبل‌کوین‌ها نیز بتوانند نظام پولی آینده را متحول کنند.
اثر مرغ مگس‌خوار بر تکامل نوآوری
در این مطلب، با بهره‌گیری از استعاره «مرغ مگس‌خوار» که از مسیر جانبی تکامل یافته است، نویسنده توضیح می‌دهد که نوآوری‌ها همیشه تدریجی و خطی نیستند. همان‌طور که تکامل گل‌ها به پرواز معکوس مرغ مگس‌خوار انجامید، بسیاری از فناوری‌های بشری نیز از مسیرهای غیرمستقیم پدید آمده‌اند. از اختراع دستگاه چاپ گوتنبرگ تا شکل‌گیری میکروسکوپ و سپس انقلاب بهداشتی، از بیت‌کوین تا تعامل آن با هوش مصنوعی، این روند در سراسر تاریخ تکرار شده است. این گزارش نشان می‌دهد توسعه رمزارزها می‌تواند به اقتصاد تازه‌ای میان ماشین‌ها منجر شود، جایی که عامل‌های هوش مصنوعی خودشان تراکنش انجام می‌دهند. نویسنده این پدیده را مصداقی از «تکامل جانبی» می‌داند که می‌تواند آینده فناوری را بازتعریف کند.
استارتاپ‌هایی که همه را غافلگیر کردند
بخش دیگری از این شماره به گفت‌وگو با مصطفی اکرمی، مدیرعامل میلی، اختصاص دارد که در آن به نقش پلتفرم‌های طلا در تحول بازار سرمایه ایران پرداخته شده است. اکرمی معتقد است دیجیتالی‌شدن بازار طلا، دسترسی طبقه متوسط به سرمایه‌گذاری را آسان کرده و عدالت اقتصادی را افزایش داده است. او توضیح می‌دهد که پلتفرم‌های طلا نه‌تنها خریدوفروش را ساده کرده‌اند، بلکه امکان سرمایه‌گذاری خرد و استفاده از طلا به‌عنوان وثیقه برای دریافت وام را نیز فراهم کرده‌اند. اکرمی این نوآوری‌ها را مقدمه‌ای برای اتصال دارایی‌های مختلف مانند طلا، سهام و رمزارزها به یکدیگر می‌داند و تأکید می‌کند آینده بازار طلا در گروی شفافیت و فناوری است.
درخشش یک اکوسیستم نوپا
در دیگر گفت‌وگوی این شماره کارنگ با مهدی فدایی، مدیرعامل طلاسی، درباره شکل‌گیری و رشد اکوسیستم نوآوری در حوزه طلا به گفت‌وگو نشسته‌ایم. مهدی فدایی توضیح می‌دهد که طلاسی در پاسخ به نیاز کاربرانی شکل گرفت که امکان خرید امن و ساده طلا را نداشتند. او عقیده دارد پلتفرم‌های آنلاین، خرید طلا را برای کاربران آسان و بی‌دغدغه کرده‌اند و اکنون حتی سرمایه‌گذاران خرد هم می‌توانند دارایی خود را حفظ کنند و از رشد قیمت طلا بهره‌مند شوند. به گفته فدایی، میانگین خرید کاربران طلاسی کمتر از یک گرم است و خرید از مبالغ پایین نیز امکان‌پذیر است. همچنین اضافه می‌کند که در مسیر رشد، سرویس‌هایی مانند ارائه وام با وثیقه‌گذاری طلا و تحویل درب منزل نیز به پلتفرم اضافه شده است تا کاربران در سراسر کشور بتوانند از خدمات آن استفاده کنند.
فدایی تأکید می‌کند که طلاسی به دنبال اتصال دارایی‌ها و ایجاد زنجیره‌ای از ارزش است تا افراد بتوانند از سهام، طلا یا هر دارایی دیگری برای سرمایه‌گذاری یا دریافت اعتبار استفاده کنند. او آینده بازار طلا را در پیوند فناوری و نوآوری می‌داند؛ جایی که کاربران نه‌فقط خریدار، بلکه شریک واقعی اکوسیستم مالی طلا خواهند بود.
لوبوبو ۱۳ میلیارد دلار کوچک شد!
بخش دیگری از این شماره، به گزارشی تحلیلی از بازار اسباب‌بازی و برندهای کلکسیونی اختصاص دارد و به بررسی سقوط ارزش برند محبوب «لوبوبو» از شرکت چینی پاپ‌مارت پرداخته شده. این برند که در سال ۲۰۲۴ رشد چشمگیری داشت، با افت ۱۳ میلیارد دلاری ارزش بازار مواجه شده است. کارشناسان علت این کاهش را اشباع بازار، تکرار طراحی‌ها و کاهش تمایل مصرف‌کنندگان می‌دانند. گزارش کارنگ با اشاره به تجربه برندهای مشابه، نشان می‌دهد حتی پرطرفدارترین محصولات نیز در صورت بی‌توجهی به نوآوری و تنوع، به‌سرعت جایگاه خود را از دست می‌دهند.
نفع همزمان کسب‌وکار و اجتماع چطور ممکن می‌شود؟
در این شماره، گفت‌وگوی ۴ سال پیش کارنگ با آمال موسوی، مؤسس خانه امکان را بازخوانی کردیم. در این گفت‌وگو او از تجربه خود در ترکیب کارآفرینی و اثر اجتماعی سخن گفته بود. موسی تأکید داشت که توسعه پایدار بدون درنظرگرفتن منافع جامعه ممکن نیست و کسب‌وکارها زمانی به رشد واقعی می‌رسند که به مسئولیت اجتماعی خود نیز توجه نشان دهند. او همچنین توضیح داده بود که خانه امکان با تمرکز بر آموزش مهارت، ایجاد فرصت‌های برابر و توانمندسازی زنان، مدلی را شکل داده که همزمان به سودآوری و اثر اجتماعی منجر شده است. موسوی باور داشت آینده کارآفرینی در ایران به دست کسانی ساخته می‌شود که میان هدف اقتصادی و تعهد اجتماعی توازن ایجاد کنند.
