شماره ۱۷۹ هفته‌نامه کارنگ با تصویر روی جلد اختصاص‌یافته به شماره به ترکسی لومیرماند، مدیرعامل «کأون اینترنشنال» و بانوی اول جیتکس منتشر شد. بخش عمده‌ای از این شماره به مجموعه‌ای از گزارش‌ها با تمرکز بر جیتکس ۲۰۲۵ دبی این اختصاص دارد؛ جایی که روایت‌های تازه‌ای از بزرگ‌ترین رویداد فناوری منطقه ارائه می‌شود. در این شماره می‌توانید خبرها و گزارش‌هایی درباره یونیکورن‌های دنیای استارتاپ، تجارت الکترونیک، موانع توسعه اقتصاد دیجیتال و چالش‌های رقابت هوش مصنوعی را مطالعه کنید.
آلیس‌های ایرانی در سرزمین عجایب
رضا جمیلی، مدیر توسعه کسب‌وکار راه‌کار، در یادداشت خود به سردرگمی بخش خصوصی ایران در مهم‌ترین نمایشگاه فناوری منطقه پرداخته است. او توضیح می‌دهد که جیتکس امسال فراتر از یک نمایشگاه، صحنه‌ای برای نمایش شکل‌گیری آینده اقتصاد دیجیتال بوده و کشورهایی مانند امارات و حتی سوریه با هدف یافتن جایگاه خود در این آینده حضور فعالی داشته‌اند. جمیلی همچنین اشاره دارد که دبی با تکیه‌بر سیاست‌های جذب استعداد و حمایت دولت از نوآوری، در مسیر تبدیل‌شدن به پایتخت استارتاپی جهان حرکت می‌کند، در حالی‌که اتاق‌های بازرگانی ایران همچنان درگیر بروکراسی‌اند و نقش بخش خصوصی در این تحولات تعریف‌نشده باقی مانده است. جمیلی پیام این رویداد برای ایران را روشن می‌داند: باید جایگاه خود را در اقتصاد دیجیتال مشخص کنیم، پیش از آن‌که از این بازی جهانی عقب بمانیم.
بانوی اول جیتکس
در گزارشی از این شماره، به زندگی حرفه‌ای تریکسی لومیرماند، معاون اجرایی مرکز تجارت جهانی دبی و معمار تحول جیتکس، پرداخته شده. او طی دو دهه، با تمرکز و جسارت، جیتکس را از یک نمایشگاه محلی به ابزار دیپلماسی فناوری و قدرت نرم امارات تبدیل کرده است. لومیرماند با نوسازی ساختار مرکز تجارت جهانی و راه‌اندازی رویدادهایی چون «گلفود» و «اکسپند نورث استار»، دبی را به محور نوآوری منطقه بدل کرده و با گسترش جیتکس به شهرهایی چون مراکش، سنگاپور و برلین، نفوذ آن را جهانی ساخته است. او جیتکس را بستری برای «دیپلماسی دیجیتال» می‌داند که دولت‌ها، سرمایه‌گذاران و نوآوران را به هم پیوند می‌دهد و با هم‌راستایی با برنامه D33 امارات، نقش این کشور را در اقتصاد جهانی تقویت می‌کند. لومیرماند با تأکید بر رهبری مبتنی بر جسارت، شایسته‌سالاری و سرعت تصمیم‌گیری، نمایشگاه‌ها را به اکوسیستم‌هایی زنده و هوشمند بدل کرده و با الهام از رهبران بزرگی چون لی کوان یو و محمد بن راشد، دبی را از شهر نمایشگاه‌ها به مرکز نفوذ فناوری جهان رسانده است.
جای خالی استارتاپ‌های ایرانی
بخش دیگری از این شماره کارنگ به گزارش رضا قربانی، مدیرعامل راه‌کار، از جیتکس ۲۰۲۵ اختصاص دارد. قربانی در روایت خود به کم‌رنگ بودن حضور استارتاپ‌ها و کسب‌وکارهای ایرانی در این رویداد اشاره می‌کند. او اشاره دارد که در اکسپند نورث استار، کشورهای مختلف از آمریکا تا سوریه و فلسطین پاویون‌های خود را برپا کرده‌اند، اما ایران حضور ضعیفی داشته است. قربانی تأکید می‌کند که تکرار مسئله تحریم نباید بهانه‌ای برای عقب‌ماندن باشد، در حالی‌که کشورهایی مانند چین و هند با وجود محدودیت‌ها رشد کرده‌اند. به گفته او، جیتکس به پلتفرمی جهانی در حوزه فناوری تبدیل شده و شهر دبی با سیاست‌هایی مانند معافیت مالیاتی و ویزای طلایی، خود را به مقصدی برای کار و سرمایه‌گذاری بدل کرده است. در میان برندهای بزرگی چون دل، مایکروسافت، اوراکل و هواوی، تنها همراه اول از ایران حضور دارد، هرچند کیفیت حضور آن می‌تواند بهتر باشد. او جای خالی استارتاپ‌های ایرانی و نقش حمایتی اتاق بازرگانی را یادآور می‌شود و جیتکس را فرصتی برای پیوند دوباره ایران با اکوسیستم جهانی فناوری می‌داند.
سهم اقتصاد دیجیتال ۷ درصد هم نیست
در پنل «آینده اقتصاد دیجیتال» که در رویداد ۷۲۴ توسط مرکز توسعه تجارت الکترونیکی وزارت صمت برگزار شد، محمد خلج مدیرعامل اسنپ، مسعود طباطبایی مدیرعامل دیجی‌کالا، بردیا احمدنیا مدیرعامل والکس، حسین حیدر مدیرعامل تکنولایف، مسعود شاهمرادی مدیرعامل خانومی و حامد رضایی‌فرخ مدیر ارشد اجرایی اکالا درباره رکود و موانع توسعه اقتصاد دیجیتال ایران سخن گفتند. آن‌ها سهم این بخش در تولید ناخالص داخلی را در بهترین حالت نزدیک به ۷ درصد دانستند و بر مشکلاتی مانند سیاست‌گذاری‌های پراکنده، فشار بر کسب‌وکارهای شفاف، محدودیت تأمین مالی و ضعف هماهنگی میان نهادها تأکید کردند. همچنین هشدار دادند که در صورت ادامه وضعیت فعلی، اقتصاد دیجیتال در رکودی طولانی باقی خواهد ماند، هرچند ظرفیت نیروی انسانی و پتانسیل‌های داخلی بالاست.
شکوری مقدم به چه چیزی اعتراض دارد؟
محمدجواد شکوری، مدیرعامل آپارات و فیلیمو، در شبکه اجتماعی اکس به سند تسهیم درآمد محتوا انتقاد کرده و گفته این طرح با وجود هدف حمایت از ۳۰ درصد محتوای داخلی، به دلیل محدودیت‌های غیرمنطقی پلتفرم‌ها، نه‌تنها به توسعه محتوای بومی کمکی نمی‌کند بلکه اکوسیستم داخلی را تضعیف می‌کند و تولیدکنندگان محتوا را به سرویس‌های خارجی سوق می‌دهد.
همه چیز درحال تبدیل شدن به بانک است
در گزارشی از این شماره به روند تبدیل شرکت‌های بزرگ آمریکا به بانک‌های غیربانکی پرداخته شده است. شرکت‌ها از خطوط هوایی و خرده‌فروشی تا شبکه‌های اجتماعی، با ارائه کارت‌های اعتباری، برنامه‌های وفاداری، وام‌های کوتاه‌مدت و خدمات پرداخت دیجیتال، نقش بانک‌ها را برعهده گرفته‌اند. نمونه‌هایی مانند استارباکس، دلتا ایرلاینز، اوبر، آمازون و پلتفرم‌های فین‌تک نشان می‌دهند که فعالیت‌های مالی شرکت‌ها بدون نظارت بانکی انجام می‌شود و کاربران ممکن است پول یا دسترسی خود را از دست بدهند. تاریخچه این روند به قرن نوزدهم بازمی‌گردد و با آزادسازی بازارهای مالی در دهه ۱۹۸۰ شدت گرفته است؛ با وجود مقررات و اقدامات نظارتی، شرکت‌ها راه‌هایی برای دورزدن قوانین یافته‌اند.
یونیکورن‌های تازه در دنیای استارتاپ
در بخش دیگری از این شماره، به گزارشی درباره یونیکورن‌های تازه در دنیای استارتاپ پرداخته شده است که با تکیه بر هوش مصنوعی در زمانی کوتاه به ارزش میلیاردی رسیده‌اند. تا ژوئیه ۲۰۲۵ بیش از ۱۲۰۰ استارتاپ در جهان به ارزش یک میلیارد دلار یا بیشتر دست‌یافتند و از میان حدود ۱۰ میلیون کسب‌وکار تازه تأسیس، تنها چهار مورد توانسته‌اند از مرز یک میلیارد دلار عبور کنند. وجه اشتراک همه آن‌ها تمرکز بر هوش مصنوعی است، هرچند تنها یکی تاکنون محصول واقعی عرضه کرده است. نمونه‌هایی مانند Thinking Machines Lab، The Bot Company، Lovable و Safe Superintelligence معرفی شده‌اند که با سرمایه‌گذاری‌های چندمیلیارد دلاری و برنامه‌ریزی برای توسعه هوش مصنوعی ارزش خود را افزایش داده‌اند، هرچند بسیاری هنوز محصول یا درآمد عملی ندارند.
