گفت‌وگو با مدیر محصول استیکینگ نوبیتکس درباره مزایا و معایب این سرویس / کمک به شبکه و افزایش دارایی

تلاش در دنیا بر این است که از روش‌های گوناگون به کسب درآمد از رمزارزها پرداخته شود و عایدی صاحبان رمزارزها محدود به زمان خرید و فروش نباشد. نوبیتکس نیز به‌عنوان یکی از صرافی‌هایی که به گفته خود سعی داشته امکانات روز دنیا را در اختیار کاربرانش قرار دهد، در این مسیر تلاش می‌کند. استیکینگ یکی از روش‌هایی است که کاربران می‌توانند بدون فروش رمزارزهای خود، درآمد کسب کنند. گفت‌و‌گوی پیش رو با علی خویی، مدیر محصول استیکینگ نوبیتکس درباره این روش، مزایا و معایب آن و محصولی است که نوبیتکس ارائه داده است.

شاید تا همین چند وقت پیش شناخته‌شده‌ترین روش برای کسب عایدی از رمزارزها فروش آنها در زمان نوسانات و افزایش قیمت بود. اما استیکینگ روشی را عرضه کرده که بتوان بدون فروش رمزارزها، درآمد منفعلانه داشت. به بیان ساده استیکینگ فرایندی است که کاربران از نوسانات و افزایش ارزش رمزارزی که نگهداری کرده‌اند، پاداش دریافت می‌کنند. شما به‌عنوان مدیر محصول استیکینگ و از نگاه فنی و تخصصی این فرایند را چگونه شرح می‌دهید؟ نقش استیکینگ در مکانیسم PoS چیست؟

همان‌طور که گفتید یکی از مهم‌ترین پیش‌نیازها برای ورود به بحث استیکینگ شناسایی مکانیسم‌های اجماع در رمزارزهاست. شناخته‌ترین مکانیسم اجماع رمزارزها Proof of Work یا اثبات کار است. مکانیسم PoW برای ارزهایی است که استخراج آنها نیازمند مصرف انرژی و تجهیزات پیشرفته است. برای اینکه محدودیت‌ها و مشکلات مکانیسم اثبات کار از بین رود، مکانیسم Proof of Stake به وجود آمد. در این مکانیسم هر کسی می‌تواند دارایی‌هایش را در شبکه درگیر کند و کسی که دارایی بیشتری را درگیر کرده، شانس بیشتری برای تأیید یک تراکنش خواهد داشت. این شخص که در ادبیات شبکه‌های PoS به آن ولیدیتور یا اعتبار‌سنج گفته می‌شود، به‌ ازای زحمتی که متحمل می‌شود، پاداشی از شبکه دریافت می‌کند که سهم اوست.

استیکینگ فرایندی است که از طریق آن اشخاص می‌توانند با دارایی اندک و بدون درگیر شدن مستقیم در عملیات شبکه، دارایی‌های خود را به ولیدیتورهای قابل اعتماد بدهند. با این کار شانس ولیدیتورها برای تأیید تراکنش در شبکه بیشتر می‌شود و در نتیجه احتمال دریافت پاداش نیز افزایش می‌یابد. در این صورت ولیدیتورها بخشی از پاداش خود را به آن اشخاص می‌دهند. فرایند استیکینگ در وهله اول باعث می‌شود افراد فقط منتظر افزایش قیمت و ارزش دارایی‌هایی که در کیف پول خود نگه می‌دارند نباشند و تنها با نگهداری دارایی‌ها در هر زمان کسب عایدی داشته باشند.

در وهله دوم فرد علاوه بر نگه‌داشتن دارایی و کسب عایدی، به شبکه نیز کمک می‌کند. یعنی عملاً وارد چرخه بلاکچین و یکی از عناصر تأثیرگذار آن می‌شود و کمک می‌کند امنیت شبکه بالا رود و تراکنش‌ها در شبکه دقیق‌تر و درست‌تر انجام شوند. همچنین افراد وارد فرایندی می‌شوند که نسبت به سایر فعالیت‌های مالی ریسک پایین‌تری دارد. شاید مهم‌ترین پارامتری که در استیکینگ وجود دارد، بحث مشارکت در فرایند شبکه و نبود نهاد واسط است.

من با این مسئله که استیکینگ را مانند سپرده‌گذاری بانکی ببینیم، موافق نیستم. وقتی دارایی‌تان را در بانک سپرده می‌کنید، اتفاقاتی که برای آن می‌افتد از دسترس شما خارج است. اما در استیکینگ می‌توانید اتفاقاتی را که با دارایی‌تان می‌افتد، دنبال کنید. شما دقیقاً می‌دانید که دارایی‌تان در یک شبکه مشخص بلاکچینی برای ایفای نقش به‌عنوان یکی از اجزای شبکه است. حتی پاداش آن از پیش تعیین نشده و پاداش از محل شبکه به دست می‌آید و بر پایه مشارکت است. فرد هم در بالارفتن و هم در پایین آمدن درصد پاداش شبکه سهیم است.

در مورد نحوه محاسبه پاداش بیشتر توضیح دهید. کدام رمزارزها قابلیت استیک شدن دارند؟ کدام ارزها در نوبیتکس قابل استیک هستند؟

هر شبکه‌ای درصد مشخصی را برای پاداش معرفی کرده و درصدها می‌توانند هر روز تغییر کنند. اکثر شبکه‌ها یک برنامه بلندمدت برای تکمیل ساختار شبکه دارند و بر مبنای آن برنامه، درصد پاداش استیکینگ را هم معرفی کرده‌اند؛ یعنی بر مبنای تورم شبکه یا میزان ارزهایی که استخراج خواهند شد، درصد پاداش را مشخص می‌کنند. اما به بیان ساده‌تر هر شبکه‌ای درصد پاداشی را مشخص می‌کند که این درصد پاداش بر مبنای ساختار شبکه، به‌صورت روزانه تغییر می‌کند. ممکن است یک شبکه برای بازه مشخصی درصد پاداش خود را تغییر ندهد اما به‌صورت پیش‌فرض باید هر روز درصد پاداش تعیین شود. این درصد ممکن است از روز قبل بیشتر یا کمتر باشد و تمام این مسئله بر پایه عملیاتی است که در شبکه اتفاق می‌افتد. این درصد با عنوان APR معرفی می‌شود که درصد پاداشی است که یک دارایی استیک‌شده بعد از یک سال دریافت می‌کند. هر چقدر بازه استیک شدن دارایی کمتر باشد، میزان پاداش هم کمتر می‌شود. برای مثال اگر APR یک دارایی 10 درصد باشد و آن دارایی یک ماه استیک شود، پاداشی که به دست می‌آید، یک‌دوازدهم میزان پاداش سالیانه است. در نوبیتکس هم بر اساس درصدهای پاداش روزانه شبکه، درصد پاداش تعیین و در انتهای بازه‌های طرح‌های استیکینگ، به صورت خودکار به کیف پول کاربران واریز می‌شود.

تمام رمزارزهایی که از مکانیسم اجماع PoS استفاده می‌کنند قابلیت استیک شدن دارند. در حال حاضر 9 ارز در نوبیتکس قابل استیک هستند که عبارت‌اند از سولانا، بایننس‌کوین، اتم، ترون، آوالانچ، فانتوم، کاردانو و پولکادات. البته در آینده بسته به نیاز کاربران تعداد ارزها بیشتر خواهند شد.

در مورد مزایای استیکینگ صحبت کردید. ریسک‌های این فرایند چیست؟ محصول استیکینگ نوبیتکس به طور خاص چه مزیت‌هایی دارد؟ آیا برای کاهش ریسک اقداماتی در نظر گرفته‌اید؟

استیکینگ دو ریسک مهم دارد. یکی از این ریسک‌ها کاهش ارزش دارایی است. وقتی دارایی خود را در فرایند استیکینگ قرار می‌دهید، دارایی شما نزد یک ولیدیتور قفل می‌شود. هر شبکه‌ای یک بازه آزادسازی دارد، یعنی بین زمان درخواست برای برداشت دارایی تا اجازه و امکان برداشت، فاصله‌ای وجود دارد. هر شبکه‌ای ساختار مشخص خود را دارد. اگر در این بازه ارزش دارایی شما که نزد شبکه استیک‌شده کاهش یابد، شما امکان برداشت نخواهید داشت. به‌عنوان مثال کاربری با مشاهده ریزشی شدن قیمت یک رمزارز تصمیم می‌گیرد آن را بفروشد، اما وقتی آن دارایی را استیک کرده باشد، تا زمان اجازه برداشت، حق فروش آن را ندارد و ممکن است تا آن زمان قیمت دارایی کاهش بیشتری پیدا کند.

ریسک دیگر، اسلش (Slash) شدن است. به ولیدیتورهایی که در شبکه فعالیت می‌کنند، به‌ ازای دارایی‌ای که وارد شبکه کرده‌اند، تراکنشی داده می‌شود که باید آن را تأیید کنند. اگر ولیدیتور در شبکه اخلال ایجاد کند و یک تراکنش اشتباه را تأیید کند، شبکه تمام دارایی آن ولیدیتور را به‌عنوان جریمه برمی‌دارد. علاوه بر این، اگر مدت‌زمان فعالیت ولیدیتور کم باشد و تمام تراکنش‌هایی را که به او داده شده، تأیید نکرده باشد، باز هم از او جریمه‌ای کسر می‌شود. این جریمه بخشی از دارایی و کمتر از جریمه مورد اول است؛ بنابر‌این دارایی افرادی که در فرایند استیکینگ در اختیار این ولیدیتورها قرار گرفته است هم در این شرایط مشمول جریمه خواهد شد. روش مدیریت ریسک اسلش‌شدن این است که ولیدیتورها به طور کامل و دقیق بررسی و سپس انتخاب شوند. افزون بر این باید یک پایش بی‌وقفه و روزانه و حتی میان‌روز برای تمام ولیدیتورها وجود داشته باشد که اگر ولیدیتور مشکلی داشته باشد، تعویض یا دارایی از او گرفته شود. ریسک اول یعنی کاهش ارزش دارایی طبعاً وجود دارد و نوبیتکس هم خیلی نمی‌تواند اقدامی در این مورد داشته باشد، اما مدعی هستیم که ریسک دوم را به مقدار بسیار زیادی کاهش خواهیم داد و می‌خواهیم کاربران استیکینگ نوبیتکس، نگران اسلش‌شدن نباشند. ما ادعا نمی‌کنیم که درصد وقوع این ریسک را به صفر می‌رسانیم، اما با توجه به ساختار نظارتی که روی ولیدیتورها داریم، احتمال اسلش‌شدن را به حداقل می‌رسانیم. محصول استیکینگ نوبیتکس سه مزیت دارد. هر کدام از شبکه‌هایی که قابل استیک‌شدن هستند، ساختار و روش مخصوص به خود را دارند. این موضوع باعث ایجاد سردرگمی کاربران می‌شود. نوبیتکس ساختار استیکینگ تمام شبکه‌ها را در یک قالب بسیار ساده، قابل‌ فهم و در دسترس برای کاربران قرار داده است. اما در عین ساده‌سازی، تمام قوانین و مقررات شبکه‌ها در این ساختار دیده می‌شوند. مزیت دوم پایش و نظارت بر عملکرد ولیدیتورهاست. سومین مزیت هم سادگی واریز پاداش کاربران است. در بسیاری از موارد خود کاربر باید درخواست دهد، فی پرداخت کند و پاداش را از شبکه بگیرد. اما ما در نوبیتکس این کار را به‌صورت اتوماتیک انجام می‌دهیم. یعنی در انتهای هر دوره استیکینگ، پاداش به‌صورت خودکار به کیف پول نوبیتکسی کاربر واریز می‌شود.

پلتفرم‌های خارجی مدت‌هاست این محصول را ارائه می‌دهند، اما کاربران ایرانی برای استفاده از آن مشکلاتی دارند. از طرفی احتمال مسدود شدن دارایی وجود دارد و از طرف دیگر همان‌طور که شما هم اشاره کردید ساختارها و مقررات متفاوت شبکه‌های مختلف ممکن است کاربر را با پیچیدگی‌ها و دشواری‌هایی مواجه کند. به جز این مسائل، چه شد که نوبیتکس تصمیم گرفت محصول استیکینگ را برای کاربران ایرانی راه‌اندازی کند؟

در پاسخ به این سؤال باید دو بحث را مطرح کرد؛ یکی از طرف کاربر و دیگری از طرف نوبیتکس. با توجه ‌به نگرشی که کاربران ایرانی به اکوسیستم رمزارزی دارند، بسیاری از آنها برای کسب عایدی وارد این فضا شدند. در واقع بسیاری از کاربران از نگهداری رمزارزها به‌عنوان جایگزین روش‌های سرمایه‌گذاری مرسوم و قدیمی‌تر استفاده می‌کنند. نوبیتکس قصد داشت به کاربرانی که به آن اعتماد کرده‌اند، این امکان را بدهد که از دارایی‌هایشان کسب عایدی کنند و صرفاً نگهدارنده رمزارز نباشند و بتوانند از مزایایی که شبکه‌های مختلف ارائه می‌دهند، استفاده کنند. از طرف دیگر، نوبیتکس از روز اول تلاش می‌کرد خود را به‌عنوان یک پلتفرم در مقیاس بین‌المللی نشان دهد و کانالی باشد که رشد و توسعه‌های ساختارهای رمزارزی و بلاکچینی دنیا را به ایران وارد می‌کند. همچنین کمک کند که ما هم پابه‌پای دنیا در صنعت رمزارز پیش رویم.