فینوتکس چیست و چه زمانی برگزار می‌شود؟ / بسیج دولتی‌ها برای مقابله با بحران تأمین مالی نوآوری در کشور

معاونت علمی و فناوری ریاست‌جمهوری با حضور جمعی از فعالان بازار تأمین مالی از شروع برگزاری رویدادی به نام فینوتکس یا اولین رویداد بین‌المللی تأمین مالی نوآوری و فناوری، هم‌زمان با برگزاری دوازدهمین رویداد اینوتکس خبر داد. قرار است در این رویداد آن‌طور که هاشم آقازاده، دستیار معاون علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان رئیس‌جمهوری می‌گوید بازیگران بازار تأمین مالی گرد هم جمع شوند تا تأمین منابع مالی برای اکوسیستم دانش‌بنیان فقط وابسته به منابع مالی دولت که از بودجه تأمین می‌شود نباشد.

آقازاده در این نشست با اشاره به روش‌های تأمین مالی که تاکنون صورت گرفته گفت: «در یک دهه اخیر روال و فرایند تأمین مالی در اکوسیستم عمدتاً بر این مبنا بوده که منابعی که اغلب از طریق بودجه و از سمت دولت می‌توانسته به این اکوسیستم تزریق می‌‌شده است. این منابع هم از طریق مکانیسم‌هایی مانند معاونت علمی و فناوری، صندوق نوآوری و شکوفایی و مکانیسم‌های دیگر در اختیار فعالان اکوسیستم دانش‌بنیان کشور قرار می‌گرفته است.»

او ادامه داد: «واقعیتی که در پنج، شش سال اخیر با آن مواجه بودیم و این شرایط در حال تداوم است، این موضوع است که این منابع به خاطر وابستگی‌ای که به بودجه دارد منابع محدودی است و از طرف دیگر نیاز فعالان این اکوسیستم به منابع مالی و سرمایه‌ای در حال گسترش است و همین شرایط تأمین بودجه را سخت می‌کند.»

آقازاده با اشاره به راه‌های حل این بحران گفت: «یکی از راه‌حل‌ها این است که از ابزارها و نهادهای مالی که در کشور وجود دارد؛ از بازار پول گرفته تا بازار بانکی، بورس، شرکت‌های سرمایه‌گذاری، صندوق‌های پژوهش فناوری، شتاب‌دهنده‌ها و همچنین ظرفیت‌های مردمی کمک گرفته شود.»

آقازاده اعلام کرد در انتهای سال گذشته به این نتیجه رسیده‌اند رویدادی برگزار کنند که همه بازیگران بازار تأمین مالی و سرمایه گرد هم جمع شوند. در نهایت قرار بر این شده است که اولین رویداد فینوتکس، در کنار رویداد اینوتکس که با کمک معاونت علمی و فناوری ریاست‌جمهوری و پارک فناوری پردیس برگزار می‌شود، نیز برپا شود.

در شرایطی که شرکت‌های استارتاپی دیگر، همچنان پشت درهای بازار سرمایه مانده‌اند محمدعلی شیرازی،‌ مدیرعامل سازمان فرابورس از ایجاد بازار جدیدی برای دانش‌بنیان‌ها خبر می‌دهد. شیرازی، در این نشست با اشاره به ضرورت دانش‌بنیان‌شدن همه زیرساخت‌های اقتصاد گفت: «ساختار فرابورس برای ایجاد سازوکار تأمین مالی بنگاه‌های اقتصادی و بسترهای سرمایه‌گذاری مهیاست. فرابورس با دارا بودن بازارهای متنوع از جمله بازار اول و دوم، بازار توافق پایه، بازار توافقی، بازار شرکت‌های متوسط و… بستر مناسبی برای تأمین مالی شرکت‌های دانش‌بنیان در سطوح مختلف است.»

شیرازی در ادامه از برنامه فرابورس برای ایجاد بازار دانش‌بنیان خبر داد و اعلام کرد: «هیأت پذیرش این بازار به مقتضای اکوسیستم نوآوری و فناوری از افراد متخصص در این زمینه تشکیل خواهد شد.» او در پاسخ به «کارنگ» در مورد جزئیات این بازار صحبت بیشتری در این زمینه مطرح نکرد و تنها گفت این بازار می‌تواند موانع شرکت‌های استارتاپی به بازار سرمایه را کمتر کند.

سیاوش ملکی‌فر، معاون توسعه صندوق نوآوری و شکوفایی هم در این نشست اعلام کرد که پابه‌پای رشد شرکت‌های دانش‌بنیان باید نهادهای تأمین مالی هم رشد کنند و این در حالی است که این اتفاق در کشور ایران رخ نداده است.

ملکی‌فر در این مورد گفت: «از سال ۹۲ (شکل‌گیری صندوق نوآوری و شکوفایی) تا الان تعداد شرکت‌های دانش‌بنیان از مرز هشت هزار و ۳۰۰ شرکت فراتر رفته، اما منابع این شرکت‌ها هم‌زمان با این میزان رشد، افزایش پیدا نکرده است. تا جایی که منابعی که صندوق نوآوری و شکوفایی به‌عنوان یک صندوق دولتی در این بازار باید می‌گذاشت در گام اول سه هزار میلیارد تومان بود که این میزان تأمین نشد. منابعی که دولت در این صندوق گذاشته، همان ۲.۶ همت باقی مانده است.»

او با اشاره به مزایایی که کمک گرفتن از سایر بازیگران در بازار تأمین مالی می‌تواند برای اکوسیستم دانش‌بنیان کشور به دنبال داشته باشد اعلام کرد: «صندوق نوآوری ۲.۶ همت بیشتر سرمایه نداشته، ولی تا الان ۳۷ هزار و ۵۰۰ میلیارد تومان به شرکت‌های دانش‌بنیان خدمات داده است. چگونه یک صندوق دو هزار و ۶۰۰ میلیارد تومانی می‌تواند بیش از ۳۷ هزار میلیارد تومان به شرکت‌های دانش‌بنیان خدمات مالی ارائه کند؟ پاسخ آن روشن است: از طریق همکاری با سایر بازیگران.»

او ادامه داد: «تاکنون ۲۱ هزار میلیارد تومان با شرکت‌های دانش‌بنیان قرارداد تسهیلات داشته‌ایم. از این میزان مبلغ ۱۳ هزار میلیارد تومان از طریق بانک‌ها فراهم شده است؛ بنابراین اگر بانک‌ها نبودند همین میزان تسهیلات اعطایی به شرکت‌های دانش‌بنیان نیز نصف می‌شد.

همچنین تا قبل از اینکه صندوق نوآوری و شکوفایی وارد عرصه کمک و نقش‌آفرینی در حوزه سرمایه‌گذاری جسورانه و خصوصی شود، ۱۱ صندوق وجود داشت که کل ارزش سرمایه‌ آنها هزار و ۳۵۵ میلیارد تومان بود. با کمک و مشارکت صندوق نوآوری در ۱۷ صندوق جسورانه امروز شاهد شکل‌گیری سه هزار و ۸۶۰ میلیارد تومان صندوق جسورانه و خصوصی در کشور هستیم.»