زمان مطالعه: 4 دقیقه
می‌گویند حجم بازار سلامت کشور در سال گذشته چیزی حدود 150 هزار میلیارد تومان بود، ولی سهم نوآوری سلامت به‌اندازه‌ای ناچیز است که هنوز نمی‌توان آن را سهم بازار قلمداد کرد. با این همه ابوالفضل ساجدی، هم‌بنیان‌گذار و مدیرعامل پذیرش24، می‌گوید دور نیست روزی که رفتار سرسختانه رگولاتور سلامت تغییر کند و اتفاقی که در صنایع دیگر باعث رشد کسب‌وکارهای نوآور شد، در حوزه سلامت نیز رخ دهد. او می‌گوید جذابیت کسب‌وکارش برای سرمایه‌گذاران این است که همه حداقل یک‌بار از مسیر نوبت‌دهی آنلاین آن عبور می‌کنند.
بسیاری از فعالان سلامت می‌گویند یونیکورن شدن در این صنعت به‌ویژه به دلیل تعدد ذی‌نفعان نشدنی است. نگاه شما چیست و اگر به جای یونیکورن چیزی نزدیک به آن مانند رهبر بازار بگذاریم، چطور؟
از دید من این اتفاق شدنی است، ولی صنعت سلامت ایران فاصله زیادی با آن دارد. صنعت سلامت به‌شدت قانون‌گذاری شده و چنین صنایعی برای حوزه پلتفرمی سخت‌ترین صنایع هستند. ولی با نگاه به پیشرفت نوآوران سلامت ایران در سال‌های اخیر، بعید نیست که کم‌کم رفتار رگولاتور تغییر کند و اتفاقات تازه‌ای بیفتد. همان اتفاقاتی که در صنایع دیگر باعث رشد کسب‌وکارهای نوآور شد. در حوزه کاری ما یعنی نوبت‌دهی که الان حدود 100 پلتفرم در آن فعال هستند، تا پایان سال 1401 حداکثر سه یا چهار رقیب می‌مانند و بقیه حذف می‌شوند. شاید حداکثر 10 بیزینس باشند که می‌توان به آن‌ها نگاه جدی داشت که البته همه ماندنی نیستند. 90 درصد آن‌ها را می‌توان با ذکر نام حدس زد که حذف خواهند شد. این نشان می‌دهد که بازار مسیرش را می‌یابد. درست نپیمودن مسیر، بلد نبودن بازار، ورود دیرهنگام یا زودهنگام به بازار و پیری زودرس کسب‌وکار می‌توانند دلایل حذف باشند. اگر امروز به پروژه‌های بین‌المللی به عنوان آینده خود نگاه کنیم، هنوز نوآوری خاصی به جز آنچه می‌بینیم رخ نداده و گمان نکنم که شاهد ورود یک رقیب نوآور باشیم. البته این حرف من خطرناک است. چون معنای نوآوری در خودش نهفته است و شاید تیمی با یک ایده خاص بیاید و بازار را برای خود جمع کند، ولی این اتفاق بعید است. با این نگاه سه چهار رقیبی که خواهند ماند، می‌توانند رهبری بازار را به دست گیرند.
استقرار فرایندهای نوآورانه در بازیگران اصلی و سنتی سلامت مانند بیمارستان‌ها و به‌ویژه دولتی‌ها سخت و زمان‌بر است. الان در نوبت‌دهی بیمارستانی چند درصد بازار را گرفته‌اید و چگونه؟
ما چهار بنیان‌گذار پذیرش24 از 10 سال پیش در حوزه‌های مختلف کار می‌کنیم. بیشتر فروش بلد بودیم تا پلتفرم‌گردانی. پیش از پذیرش24 چندین بیزینس داشتیم که یا شکست خوردند یا رشد کردند. وقتی کار پلتفرم را آغاز کردیم و وارد بازار شدیم، بازی را خوب بلد نبودیم و پس از راند اول جذب سرمایه در آستانه شکست بودیم. با یک تغییر مسیر، کار را به بیمارستان‌ها هدایت کردیم. طی چند ماه برنامه بیمارستان‌ها را به تک‌تک استان‌ها بردیم و مذاکره کردیم و سه چهار بیمارستان از آن استقبال کردند. شاید ما در زمان مناسبی وارد بازار نوبت‌دهی بیمارستانی شدیم. چون جای یک بازیگر نوآور برای این نیاز جدی خالی بود. ظرف یک سال تعداد قابل توجهی از بیمارستان‌ها جذب شدند. پس دوباره پلتفرم را راه‌اندازی کردیم و فاز بیمارستانی با حدود 200 بیمارستان شروع به‌کار کرد. سپس خود برنامه، خودش را معرفی کرد و واحد فروش ما عملا واحد امور قراردادها شد. الان حدود 40 درصد سهم بازار بیمارستانی را در دست داریم. پس از ما یک شرکت که نرم‌افزارهای بیمارستانی دارد، حدود 15درصد از بازار را دارد و سهم بقیه رقبا کمتر از 5 درصد است.
مراکز درمانی همچون بیمارستان‌ها از نظر زیرساخت و تجهیزات چقدر آماده پذیرش ایده‌های نوآورانه هستند؟
در مراکز درمانی به‌ویژه مراکز دولتی، تعامل و ارائه کار نوآورانه بسیار سخت است. ما برای نوبت‌دهی امکانات بسیاری را در اختیار بیمارستان‌ها گذاشتیم و بیمارستان‌ها آمادگی پذیرش آن را داشتند. ولی اجرای یک ایده نوآورانه در بیمارستان دولتی به دلیل سطح بالای قانون‌گذاری خیلی سخت است. من به کسب‌وکارها اصلا پیشنهاد نمی‌کنم که نقطه آغاز خود را از چنین جایی بگذارند. ابتدا با بیماران و اگر نیاز به محیط درمانی دارند با پاراکلینیک‌ها کار کنند. پس از آن به ترتیب پزشکان، بیمارستان‌های خصوصی، بیمارستان‌های دولتی، دانشگاه‌های علوم پزشکی و در نهایت وزارت بهداشت است. یعنی در این رده‌بندی هرچه جلوتر بروید، سطح قانون‌گذاری سختگیرانه‌تر و کار با آن‌ها سخت‌تر است.
سیستم نوبت‌دهی بیمارستانی فقط اصلاح فرایندهاست یا به اقتصاد بیمارستان هم کمک می‌کند؟
خدمات ما مجموعه‌ای از کارهای کوچک است که در نهایت یک مشکل کهنه را بهبود می‌بخشد. ما توانستیم در یک استان کل 56 بیمارستان را با ده‌ها هزار نوبت‌دهی بگیریم و شرایط برای مطالعه درباره وضعیت شهری مهیا شد. دیدیم که اگر دانشگاه علوم پزشکی تغییرات اندکی در برنامه ویزیت پزشکان در درمانگاه‌ها ایجاد کند، حدود پنج هزار سفر درون‌شهری در ساعات پرترافیک کم می‌شود. یکی از مراکز درمانی روزانه هفت هزار بیمار دارد و بدون ماشین و فناوری نمی‌توان آن را مدیریت کرد. ما این تعداد مراجعه را در ساعات مختلف پخش کردیم و به مدیر مرکز اعلام کردیم که در چه ساعاتی به چه تعداد نیرو نیاز دارد. در برخی ساعات می‌توان نیروها را آزاد کرد تا در بخش‌های دیگر کار کنند. این تغییرات در هزینه‌های بیمارستان هم مؤثر است. پذیرش24 الان روزانه 50 هزار نوبت می‌دهد. بر اساس مطالعه ما با نظم در نوبت‌دهی به طور میانگین دو ساعت در وقت هر فرد صرفه‌جویی می‌شود و این به معنی 100 هزار ساعت صرفه‌جویی روزانه در وقت بیماران است.
این اصلاح فرایندها چه جذابیتی برای سرمایه‌گذاران شما دارد؟
برای اولین‌بار این را می‌گویم و شاید دانستن آن برای تازه‌واردها بد نباشد. نقطه‌ای به عنوان آغاز فرایند درمان وجود دارد و آن نقطه، ویزیت سرپایی پزشک است. شاید فرد به بستری، آزمایش، تصویربرداری و غیره نیاز داشته باشد ولی آن نقطه برای همه مشترک است. آنچه برای سرمایه‌گذاران جذاب بوده و اکنون هم در آستانه یک جذب سرمایه سنگین هستیم، این است که همه بیماران یک بار از فرایند پذیرش24 عبور می‌کنند.
از زمانی که اکوسیستم نوآوری سلامت شکل گرفته، چه تغییراتی در اقتصاد درمان ایجاد شده و سهم بازار چقدر جابه‌جا شده است؟
تاکنون اغلب کارها آنلاین کردن فرایندهای آفلاین بوده و نمی‌توان گفت که نوآوری خاصی انجام شده است. می‌توان گام‌های بزرگ و مؤثری در حوزه درمان برداشت. نرم‌افزاری‌ها باید به سوی تسهیل فرایندهای درمان بروند. به نظر من کسانی که بتوانند با نوآوری سهم بازار سلامت الکترونیک در حوزه درمان را بزرگ‌تر کنند و سلامت عمومی را بهبود بخشند، آینده را از آن خود خواهند کرد. در حوزه بازار، یکی از فعالیت‌هایی که خوب جا افتاده، مشاوره آنلاین پزشکی است. گمان نمی‌کنم تعداد مشاوره‌های آنلاین بیزینس‌های کل کشور بیش از 10 هزار تا در روز باشد. پذیرش24 روزانه 50 هزار نوبت ثبت می‌کند. البته تعداد ویزیت‌های روزانه چند برابر این است.
گردش مالی بازار سلامت چقدر است و چه میزان را کسب‌وکارهای نوآور تصاحب کرده‌اند؟
در سال گذشته حجم کل معاملات سلامت ایران حدود 150 هزار میلیارد تومان بود. اگر دست بالا هم بگیرم، فکر نمی‌کنم عددهای سلامت الکترونیک حتی یک درصد این بازار باشد. در پژوهشی در استرالیا برآورد کردند که در سال 2025 سهم بازار سلامت الکترونیک در حوزه ویزیت آنلاین 50 درصد خواهد شد. ما هم دنباله‌رو همین مسیر خواهیم بود ولی در زمانی طولانی‌تر.
لینک کوتاه: https://karangweekly.ir/6zey
