کارنگ رسانه اقتصاد نوآوری است. در کارنگ ما تلاش داریم کسبوکارهای نوآور ایرانی، استارتاپها، شرکتهای دانشبنیان و دیگر کسبوکارها کوچک و بزرگی که در بخشهای مختلف اقتصاد نوآوری در حال ارائه محصول و خدمت هستند را مورد بررسی قرار دهیم و از آینده صنعت، تولید، خدمات و دیگر بخشهای اقتصاد بگوییم. کارنگ رسانهای متعلق به بخش خصوصی ایران است.
پایان ۱۴۰۰ خورشیدی را اگر بخواهیم با نگاهی جهانی، نقطهای برای یک پیشبینی درباره یک سال آینده در نظر بگیریم، باید روی تحولاتی که در سال ۲۰۲۲ میلادی احتمال رخدادنشان وجود دارد، متمرکز شویم؛ سالی که بسیاری منتظرند تا حوزههای مختلف فناوری، دستاوردها و کارکردهای واقعیتری از خود نشان دهند و نتیجه سرمایهگذاریهای انجامشده به بار بنشیند.
سال ۱۴۰۱ را میتوان با این رویکرد، سالی جذاب توصیف کرد؛ سالی که در آن در حوزههای مختلف تحولات و دگرگونیهای تأثیرگذار رخ خواهد داد و بیشک یکی از این حوزهها رمزارز و بلاکچین خواهد؛ حوزهای که در یک سال گذشته جذابیتش بیشتر روی چارتها و نمودارها بود و پیشبینی میشود با ظهور بیشتر کارکردهایش در کسبوکارها و زندگی اخبار و اتفاقات زیادی را به خود اختصاص دهد.
رمزارزها و بلاکچین یکی از هیجانانگیزترین فناوریهای حال حاضر دنیا هستند. فناوریای که به پایگاه اطلاعات رمزنگاریشدهای اطلاق میشود که توانایی حل بسیاری از مشکلات مربوط به امنیت آنلاین را دارد، با آشنایی بیشتر مردم با این فناوری از طریق بیتکوین و سایر رمزارزها در دو، سه سال گذشته حالا در کانون توجه سرمایهگذاران خطرپذیر و فعالان کسبوکارهای اینترنتی در گوشهوکنار دنیا قرار گرفته است.
رمزارزها و بلاکچین کاربردهای بسیار گستردهتری در قراردادهای هوشمند دیجیتالی، لجستیک، امنیت زنجیره تأمین و محافظت در مقابل جعل هویت و… و بسیاری حوزههای دیگر دارند و احتمال داده میشود در یک سال پیش رو بسیاری از این کاربردها در قالب کسبوکارهای نوآور خود را بروز دهند.
پیشبینی میشود در طول سال ۲۰۲۲ یا همان ۱۴۰۱ چیزی حدود ۱۱.۷ میلیارد دلار صرف حل مشکلات کسبوکارها از طریق بلاکچین و رمزارزها شود، اما کدام روندها در این بازار بیشتر میتوانند مرکز توجه باشند، سرمایههای عظیمتری را به خود جذب کنند و در نهایت خود را به زندگی روزمره ما برسانند؟
رمزارز ملی؛ یک کلیدواژه پرتکرار در سال ۱۴۰۱
در سال ۲۰۲۱، السالوادور جزء اولین کشورهایی بود که بیتکوین را بهعنوان ارز قانونی پذیرفت، این بدان معناست که میتوان برای خرید خدمات و کالاها در این کشور از بیتکوین استفاده کرد و کسبوکارها میتوانند از آن برای پرداخت حقوق کارکنان خود استفاده کنند. کارشناسان معتقدند در طول سال ۲۰۲۲ چندین کشور دیگر نیز این کار را انجام دهند.
«الکساندر هاپتنر»، مدیرعامل صرافی بیتمکس پیشبینی میکند که حداقل پنج کشور در حال توسعه، طی سال آینده پذیرش بیتکوین را آغاز میکنند و این پذیرش ناشی از تورم جهانی و افزایش هزینههای سازمانهای واسط مالی است که برای ارسال پول به داخل کشور از کارگران خارجی استفاده میکنند.
رمزارزهای ملی، رمزارزهایی هستند که بانکهای مرکزی تولید میکنند تا بتوانند به جای ارزهای غیرمتمرکز بر آنها مدیریت کنند. این مورد از مفاهیمی است که در سال ۲۰۲۲ رشد بسیاری خواهد داشت. این رمزارزها معمولاً در کنار سایر رمزارزهای قدیمیتر عمل میکنند و این امکان را به کاربران میدهند تا بدون اتکا به خدمات شخص ثالث، تراکنشهای خود را انجام دهند و داراییهای خود را مدیریت کنند.
همه این موارد در حالی است که کاربران این اجازه را به بانک مرکزی میدهند تا مقدار عرضه را کنترل کنند و ارزش توکن را با پول ملی خود یکسان نگه دارند. دولت بریتانیا اعلام کرده که بریتکوین تا سال ۲۰۲۵ عرضه نخواهد شد، اما سایر کشورها از جمله چین، سنگاپور، تونس و اکوادور پیشتر توکن خود را عرضه کردهاند و به احتمال زیاد کشورهای ژاپن، روسیه، سوئد و استونی بهزودی به این جنبش ملحق خواهند شد.
همنشینی بلاکچین و اینترنت اشیا با کمک رمزارزها
بلاکچین شدیداً با مفهوم اینترنت اشیا سازگار است؛ چراکه برای ساخت سوابق تعاملات و تراکنش میان دستگاهها بینظیر است. بلاکچین همچنین میتواند بهطور بالقوه بسیاری از مشکلات در زمینه امنیت و مقیاسپذیری را بهدلیل ماهیت خودکار، رمزنگاریشده و تغییرناپذیر بودن دفترکل و پایگاه دادههای خود، برطرف سازد.
این فناوری همچنین میتواند تراکنشهای دستگاهبهدستگاه را ممکن سازد. در این حالت زمانی که یک دستگاه یا یک شبکه به تهیه خدمات نیاز دارد، میتواند بهصورت خودکار از طریق پرداخت رمزارزها، نیاز خود را برطرف کند.
به عبارتی رمزارزها احتمالاً کمک خواهند کرد تا مدل اقتصادی ارتباطات گسترده دستگاههای مرتبط به اینترنت که سالهاست در مورد آن صحبت میشود، روی زیرساخت بلاکچین عملیاتی شود.
گفتنی است برای رسیدن به این نقطه همچنان راه زیادی در پیش داریم، اما به احتمال زیاد در سال ۲۰۲۲ در مورد پروژههای آزمایشی و موارد استفاده اولیه این زمینه خواهیم شنید. نوآوری در این زمینه بهدلیل گسترش و پیشرفت مداوم شبکههای 5G است؛ چراکه اتصالهای پرسرعتتر و هوشمندتر تجهیزات و لوازم هوشمند شبکهای، شامل انواع جدیدی از ارتباطات از جمله تراکنشهای بلاکچین نیز میشود.
لایه دوم و رگولاتوری
سهیل نیکزاد از فعالان بازار رمزارزها در ایران با تأکید بر اینکه بسیاری از روندهای وعده دادهشده سالهای قبل احتمالاً در سال جاری خورشیدی فرصت تحقق پیدا خواهند کرد، میگوید: «به نظرم مهمترین اتفاقات و نوآوریهای جهان در سال پیش رو در حوزه رمزارزها اتفاق خواهد افتاد. یکی از این تحولات مربوط به تراکنشهای مقیاسپذیر لایه دوم رمزارزها، بهخصوص بیتکوین خواهد بود.
فناوریهایی همچون شبکه لایتنینگ در ماههای پیش رو توسعه و کاربردپذیری زیادی پیدا خواهد کرد و دگرگونیهای قابل توجهی را در این صنعت و بازار رقم میزند.»
به اعتقاد نیکزاد موضوع سیاستگذاری رمزارزها در همه جای دنیا از جمله ایران در سال جدید خبرساز و تأثیرگذار خواهد شد. نیکزاد تأکید میکند: «رگولاتوری صرافیها و حوزه تبادل همپای سایر کشورها در ایران، موضوعی است که احتمالاً در این سال به سرانجام برسد. نباید فراموش کرد که ایران میتواند بازیگر مهمی در حوزه رمزارزها شود.
با وجود مذاکرات دیپلماتیک هنوز ایران از معدود کشورهایی به حساب میآید که عملاً به سیستم بانکی بینالمللی دسترسی ندارد و رمزارزها تنها گزینه جدی جایگزین روی میز است که امکانها و فرصتهایی را در اختیار اقتصاد کشور قرار میدهد. از این رو فکر میکنم در این سال، سیاستگذاران با نگاهی واقعبینانهتر به رمزارزها نگاه کنند و شاهد اتفاقات قابل توجهی در حوزه سیاستگذاری این بازار باشیم.»
سه حوزه پرخبر در سال آینده
عباس آشتیانی، مدیرعامل انجمن بلاکچین ایران معتقد است حوزههایی که رمزارزها در یک سال آینده دگرگون خواهند ساخت، شامل سه حوزه متفاوت است. به گفته آشتیانی؛ «یکی از مهمترین روندهای سال برای داراییهای دیجیتال و بلاکچین، متاورس و انافتیها خواهد بود. بهویژه زمینه گجتهای مختلف که برای حواس گوناگون انسان طراحی میشوند (مانند دستکشهای هوشمند، عینکهای هوشمند و هدستهای VR و…) که یک انقلاب بزرگ را در ارتباطات انسانی و کسبوکاری رقم خواهند زد.»
به گفته آشتیانی حوزه آموزش هم بهشدت از تحولات دنیای بلاکچین متأثر خواهد شد. او میگوید: «در حوزه آموزش، سرویس و خدمات آنلاین و از راه دور در بسترهای متاورسی خبرهای زیادی به پا خواهند کرد. فکر میکنم در آموزش نیز همان تغییری را که در زمان کرونا تجربه کردیم، به شکلی دیگر تجربه خواهیم کرد، اما در مقیاسی بزرگتر. آموزش با کمک متاورس و کسبوکارهای متاورسی شاهد یک رنسانس و دوره جدید خواهد شد.»
آشتیانی میگوید دومین حوزهای که رشد و دگرگونی را شاهد خواهد بود، اوراکلها هستند که احراز هویت مبتنی بر بلاکچین را آسان خواهند کرد و کمک میکنند تا ارتباط بین جهان فیزیکی و جهان غیرمتمرکز تسهیل شود؛ موضوعی که با بلوغ کسبوکارهای این حوزه رخ خواهد داد.
مدیرعامل انجمن بلاکچین ایران پیشبینی میکند سومین اتفاق مهم در سال ۱۴۰۱ در حوزه رمزارزها، بحث قانونگذاری و رگولاتوری است: «فکر میکنم سال ۱۴۰۱ خورشیدی رگتکها روند داغی خواهند داشت. انواع رگولاتورهای فناوری به کمک کسبوکارها و دولتها خواهند آمد و در پی این تغییرات و با کمک رمزپولهای ملی، ابزارها و روشهای پرداخت حتماً تغییر خواهد کرد.»
دائو، گیمینگ و البته اوراکلها
ساناز وفی، فعال رمزارز و مدیر سایت میهنبلاکچین هم اعتقاد دارد اگر قرار است پیشبینیای از یک سال آینده بازار رمزارزها و فناوری بلاکچین داشته باشیم، باید متغیری به نام گذشته را مدنظر قرار دهیم. او میگوید: «من فکر میکنم برای اینکه متوجه شویم روند سال آینده بلاکچین و کریپتو چه خواهد بود، باید یک نگاه بلندمدت و یک نگاه کوتاهمدت به گذشته داشته باشیم.
در ۱۲ سال گذشته شاهد موجهای اثرگذاری مانند فراگیر شدن ماینینگ، عرضههای اولیه سکه، دیفای، Dappها، انافتیها و در نهایت در سال گذشته شاهد روند شدن حوزه گیمینگ و متاورس بودیم.»
او پیشبینی میکند که در سال آینده کماکان حوزه متاورس و گیمینگ روند بازار باقی خواهند ماند، اما علاوه بر آنها احتمالاً از «ساختارهای دائو» و «اوراکلها» بیشتر خواهیم شنید؛ حوزههایی که به گفته او با توجه به نیاز اکوسیستم کریپتو به توسعه آنها، با سرعت بیشتری در میان کسبوکارها و سرمایهگذاران محبوب خواهند شد.
نقش کامیونیتی مهمتر خواهد شد
مصطفی قمری، مدیرعامل بینوست با اشاره به سرعت تغییر و پیشرفت فناوری در حوزه بلاکچین میگوید: «۳۶۵ روز در حوزه فناوری، آن هم فناوریای که موتور محرک آن، دو مقوله توسعه نرمافزاری و پذیرش عمومی است، زمان بسیار زیادی است و بیشک در چنین بازه زمانی طولانیای اتفاقات مختلفی رخ خواهد داد.» با این وجود، قمری معتقد است بازارهای مالی غیرمتمرکز بیش از گذشته مورد توجه کاربران قرار خواهد گرفت.
او میگوید: «افرادی که با ذهنیت یک کلاس دارایی جدید وارد حوزه کریپتو شدهاند، شروع به استفاده از ابزارهای دیفای خواهند کرد. چنین الگوی رفتاری کمک خواهد کرد تا شکل بازی همیشگی ارزش-رشد به تعادل معقولتری در مارکت برسد.»
مدیرعامل بینوست پیشبینی میکند در سال پیش رو جمعیت و تنوع کسبوکاری در حوزه رمزارزها بیشتر خواهد شد؛ بهویژه کسبوکارهایی که حول مفهوم کامیونیتی شکل میگیرند و رشد میکنند. قمری میگوید: «کسبوکارهای زیادی شکل خواهند گرفت که بر پایه کامیونیتی ساخته شده و تماماً بر اساس قراردادهای هوشمند و خرد جمعی مدیریت میشوند و مدیران و تصمیمگیران این شرکتها، افراد مختلفی در اقصینقاط دنیا خواهند بود.
فکر میکنم تصویر واقعی مدیران عامل و کارآفرینان تیپیکال استارتاپی که سالهاست در مورد آن صحبت میشود، در این حوزه رقم خواهد خورد. به عبارتی در گوشهوکنار دنیا، کارآفرینان این بازار کسبوکارهایی میلیون دلاری را با شلوارک و پشت گوشی مدیریت خواهند کرد!»