کارنگ رسانه اقتصاد نوآوری است. در کارنگ ما تلاش داریم کسب‌وکارهای نوآور ایرانی، استارتاپ‌ها، شرکت‌های دانش‌بنیان و دیگر کسب‌وکارها کوچک و بزرگی که در بخش‌های مختلف اقتصاد نوآوری در حال ارائه محصول و خدمت هستند را مورد بررسی قرار دهیم و از آینده صنعت، تولید، خدمات و دیگر بخش‌های اقتصاد بگوییم. کارنگ رسانه‌ای متعلق به بخش خصوصی ایران است.
احمدرضا قودجانی مشاور و کارشناس ارشد حوزه رمزارزها در گفتوگو با میثم سلیمانی از ابعاد مختلف ریال دیجیتال و اکوسیستم فین‌تک گفت. قودجانی در این گفتوگو که در جریان برگزاری رویداد ۹ ژانویه در استودیو راه‌کار انجام شد، به تشریح وضعیت فعلی ریال دیجیتال بانک مرکزی ایران پرداخت و پیش‌بینی کرد که طی دو تا سە سال آینده ریال دیجیتال برای کسب‌وکارها کاربردپذیر می‌شود.
قودجانی در ابتدای سخنان خود به وضعیت CBDC (ارز دیجیتال بانک مرکزی) و اینکه در چه مرحله‌ای قرار دارد، پرداخت و گفت: «طبق مهلتی که شورای پول و اعتبار به بانک مرکزی داده بود، پایان سال ۱۴۰۲ بانک مرکزی موظف به پیاده‌سازی آن است. از پروژه‌های مشابه جهانی که بخواهیم مثال بزنیم مثل یوان دیجیتال چین، پروسه آن نزدیک به ۱۰ سال طول کشید که بخواهد از مراحل مختلف عبور کند و به فاز آزمایشی برسد. یک میزانی هم در المپیک پیاده‌سازی کرده و از آن استفاده کردند و به هر حال طبیعی هم است که بانک مرکزی تا پایان تاریخ مقرر به نقطه اجرایی کردن آن نرسد. با توجه به اینکه ۱۲ بانک عضو بلاکچین برنا شده‌اند و سرورهای خود را پیاده‌سازی کرده‌اند، می‌توان گفت که ما در آستانه ظهور «ریال دیجیتال» در اکوسیستم مالی و پولی کشور هستیم.»
قانون‌گذار ۱۰ سال از اکوسیستم عقب است
قودجانی در ادامه در پاسخ به سؤال رمزریال بانک مرکزی قرار است چه باری را از دوش بانک مرکزی بردارد، بیان کرد: «این نهاد برای اجرای این طرح چندین هدف مختلف دارد، ولی اصلی‌ترین باری که به‌واسطه ریال دیجیتال قرار است برداشته شود، متمرکز بر شبکه شاپرک و شتاب است. همچنین جدا از اینکه این ابزار زمینه‌ساز ظهور پلتفرم‌های دیگر در حوزه پرداخت خواهد شد، بر کاهش هزینه‌ها و هزینه‌های عملیاتی جریان پولی نیز می‌تواند اثر بگذارد. از نظر نظارت و شفافیت هم نگاه کنیم بسیار واضح است. بلاکچین ذاتاً آمده که شفاف‌سازی کند و یکی از تأثیرات مهم آن روی شفافیت، بخش گردش مالی اسکناس است. بانک مرکزی می‌داند چقدر پول چاپ کرده، ولی نمی‌داند کجاست؛ بنابراین ریال دیجیتال می‌تواند به بانک مرکزی برای نظارت بر جریان پول کمک و مسیر پول خرد در جامعه را قابل رصد کند.»
او به موضوع نگرانی بانک مرکزی در خصوص کاهش قدرت نظارت در فضای بلاکچینی اشاره کرد و گفت: «بعد از ظهور بیت‌کوین و بحث رمزارزها، این نگرانی برای بانک‌های مرکزی جهان به وجود آمد که ممکن است حاکمیت آنها روی پول کاهش پیدا کند، مخصوصاً قدرت نظارت آنها بر پرداخت‌ها و بحث تراکنش‌های فرامرزی را کاهش دهد. در همین راستا بانک‌های مرکزی جهان به دیجیتالی کردن پول‌های ملی خود فکر کردند. در نهایت CBDC می‌تواند ابزاری برای حفظ قدرت حاکمیتی بانک‌های مرکزی باشد. احتمالاً اتفاقی که در این فاز برای ریال دیجیتال می‌افتد، چون روی پرداخت‌های خرد کار می‌کند، هدفش درصد کوچک و مبهمی از جامعه است که می‌تواند کنترل خود را داشته باشد.»
قودجانی معتقد است قانون‌گذار ۱۰ سال از اکوسیستم عقب‌تر است. او در این خصوص ادامه داد: «در حوزه CBDC هم اگر به خود ریال دیجیتال نگاه کنیم، بخش فنی ریال دیجیتال با سرعت جلو رفته، ولی کسب‌وکارها پشت سر مانده‌اند و اصلاً نمی‌دانند چه اتفاقی می‌افتد. حتی می‌توانم بگویم که در فرایندهای خزانه‌داری به‌شدت این مشکلات وجود دارد. از طرفی در این حوزه دانش کافی و تراز دانش نیست و این ناترازی بین بخش فنی و بخش کسب‌وکار همواره باعث عقب‌افتادگی می‌شود.»
دوستان فعال کسب‌وکار فین‌تک باید ورود کنند و رکن‌ها را بگیرند
قودجانی به نقش گروه‌های فین‌تک اشاره کرد و گفت: «ما از گروه فین‌تک که فعالیت کردیم، چقدر در حوزه‌های بانکی ورود کرده‌ایم و یک رکن از بانک را گرفته‌ایم؟ هیچ‌کدام این کار را نکرده‌ایم. یا نخبگانی که در فین‌تک فعالیت کرده‌اند و نوآوری دارند و حرفی برای گفتن دارند. می‌توانیم بگوییم مکانیسم‌های سنگین یک بانک را نمی‌توانند بپذیرند و دوستان فعال کسب‌وکار فین‌تک باید ورود کنند و رکن‌ها را بگیرند.»
او همچنین در پاسخ به این سؤال که آیا بانک مرکزی حاضر است ابعاد کیف پول را توسعه دهد، گفت: «فکر می‌کنم بله. به‌واسطه این معماری که بانک مرکزی و بانک‌ها ایجاد می‌کنند، زمانی باید بسیار تلاش می‌کردیم که یک سرویس از بانک مرکزی بگیریم، ولی امروز به آسانی با یک شرکت می‌توانیم سرویس‌ها را دریافت کنیم. هم‌اکنون بانک‌ها در حال به‌روزرسانی هستند و به سوی بانکداری باز حرکت می‌کنند. بانک‌ها نمی‌خواهند روی سرویس‌های ریز کار کنند و متوجه شده‌اند که حوزه فین‌تک را برون‌سپاری کنند و اکوسیستم این کار را انجام دهد.»
او در ادامه درباره تناقض‌های موجود و پلتفرم‌های بانک مرکزی در خصوص بانکداری باز تشریح کرد: «با افزایش دانش افراد قانون‌گذار شاهد هستیم که محمدرضا مانی‌یکتا در این خصوص صحبت می‌کند و نشان می‌دهد یکسری افراد پویاتر در آن فضا فعالیت می‌کنند. جاه‌طلبی و انحصارطلبی بانک مرکزی همواره وجود داشته و زیاد بوده، ولی این مدل جاه‌طلبی و انحصارطلبی کنونی به روی فین‌تک بازتر شده و می‌توانیم به آینده امیدوار باشیم. منظورم از گسترش نفوذ دوستان فین‌تک، جلسه گذاشتن صرف نیست. باید بروند و رکن‌ها را بگیرند. مثل تلاشی که آقای فاطمی کردند. نیاز به چنین افرادی در اکوسیستم است.»
قودجانی در پاسخ به این سؤال که چند سال آینده می‌توانیم ببینم CBDC بین مردم استفاده می‌شود، افزود: «من این ماجرا را خیلی نزدیک می‌بینم. در خصوص پروژه ریال دیجیتال حداکثر دو تا سه سال آینده این پروژه‌ها را راه‌اندازی‌شده می‌بینم و نظر شخصی‌ام این است که دو تا سه سال فرصت وجود دارد که استارتاپ‌ها روی مباحث قراردادهای هوشمند کار کنند و منتظر این باشند که ریال دیجیتال دروازه‌هایش باز شود و به بیرون بیاید.»
او نقش توسعه فضای دیجیتال را این‌گونه پیش‌بینی کرد: «در حال حاضر ۱۴ میلیون کاربر در فضای ارز دیجیتال داریم که و با کیف پول و کیوآرکد و موارد دیگر آشنایی دارند. این تعداد یک‌دفعه می‌رسد به ۳۰ الی ۴۰ میلیون نفر که از آن استفاده کنند.»
لینک کوتاه: https://karangweekly.ir/sp80