کارنگ رسانه اقتصاد نوآوری است. در کارنگ ما تلاش داریم کسبوکارهای نوآور ایرانی، استارتاپها، شرکتهای دانشبنیان و دیگر کسبوکارها کوچک و بزرگی که در بخشهای مختلف اقتصاد نوآوری در حال ارائه محصول و خدمت هستند را مورد بررسی قرار دهیم و از آینده صنعت، تولید، خدمات و دیگر بخشهای اقتصاد بگوییم. کارنگ رسانهای متعلق به بخش خصوصی ایران است.
از هنگامی که پای مفهوم رگولاسیون به بازار رمزارزی باز شد، نرخ بهره و بار قرض و بحرانهای آن در ایالات متحده همواره یکی از مهمترین عوامل تحلیل فاندامنتال بازار رمزارزها بوده است. اخباری نظیر بهروزرسانی نرخ بهره توسط فدرالرزرو آمریکا در اواخر سال ۲۰۲۱، یکی از مهمترین محورهای تصمیمگیری بسیاری از افراد فعال در بازار بود.
حالا اما ضعف کلی اقتصاد همراه با تقلای برخی از شرکتهای خدمات مالی رمزارزی و البته سقوط شدید ارزش بازار رمزارزها، همگی دست به دست هم دادهاند تا عوامل رگولاسیون را از همیشه قدرتمندتر سازند.
سلسیوس؛ خیلی داغ!
یکی از مثالهای اصلی این بحران شرکت سلسیوس است. سلسیوس یک شرکت رمزارزی آمریکایی است که خدمات مالی مبتنی بر بلاکچین ارائه میداد. یکی از این خدمات، وامدهی رمزارزی بود. سلسیوس که یکی از بزرگترین شرکتهای وامدهی این حوزه در سراسر دنیاست، حالا برای ارائه وامهای جدید در حال تقلاست.
سلسیوس تا حدی دچار تنگنا شد و روز دوشنبه با انتشار بیانیهای اعلام کرد که به علت «شرایط بحرانی بازار» بهطور موقت تقاضاهای برداشت و تبادل را معلق خواهد ساخت. تصمیمی که عملاً تا اطلاع ثانوی دسترسی افراد به سرمایه خودشان را که در اختیار این شرکت قرار داده بودند، محدود کرده است.
برآورد میشود که تصمیم جنجالی سلسیوس سرمایه بیش از دو میلیون مشتری از کشورهای مختلف را بلوکه کرده است. عموم این مشتریان وعده سود ۱۸ درصد سالیانه را از این شرکت دریافت کرده بودند و حالا حتی نمیتوانند به خود سرمایه دسترسی داشته باشند.
در این شرایط، یک سقوط بزرگ دیگر یا فروپاشی – پدیدهای که متخصصان به آن «حباب بازار» میگویند – میتواند عملاً کل سرمایه این دو میلیون نفر را نابود کند. تنها با خواندن همین چند خط میتوان بهراحتی فهمید که چطور وضعیت سلسیوس و دیگر شرکتهای مشابه، شاید بهترین هدیهای باشد که هواداران و عوامل رگولاسیون میتوانستند دریافت کنند.
این روزها، ترس از قدرت روبهافزایش رگولاسیون را میتوان در بین تمامی شرکتهای رمزارزی در
آمریکا – از استارتاپهای کوچک گرفته تا ابرشرکتهای سیلیکونولی – دید. با این وجود نگرانی برای شرکتهایی نظیر سلسیوس که طی سالهای اخیر خود را بهعنوان جایگزینی برای بانکهای سنتی تبلیغ کرده بودند، از سایر شرکتها بیشتر است.
«پاتریک هاوسر»، مدیر شرکت کریپتو فایننس، در یک ایمیل عمومی در اینباره چنین گفته است: «من از شیوه کسبوکار و وعدههای غریب سلسیوس بسیار خشمگینم. وعده سود سالیانه بالا، ریسک با سرمایه مشتری و حالا بلوکهکردن سرمایه آنها همگی رفتارهایی هستند که شک و شبهههای موجود در مورد بازار رمزارزی را برای بسیاری از افراد دودل به حقیقت تبدیل میکند.
تنها پیشبینی ممکنی که میتوانم برای آینده ارائه دهم، یک واکنش شدید از سوی رگولاتورها به جریان فعلی است. این در حالی است که همواره امکان رگولاسیون منطقی وجود دارد، البته اگر همه طرفین مسئولانه عمل کنند. از طرفی باید در نظر داشت بسیاری از این بهاصطلاح رگولاتورها همان کسانی هستند که اعمالشان در گذشته به تورم فعلی و بحران قرض فراگیر در کشور منجر شده است.
پس نمیتوان تنها یک گروه یا فرد را مقصر شناخت، ولی مهم است که به آنچه مهم است، فکر کنیم. تنها قشری که بهطور حقیقی در حال تحمل نتیجه وضع فعلی است، مصرفکنندگان هستند و نیز دیگر شرکتهای رمزارزی که مسئولانهتر از سلسیوس عمل کرده و میکنند.»
هاوسر در خصوص گمانهها و محکومیتهایش تنها نیست. شماری از شرکتها و مدیران نامدار دیگر صنعت رمزارزی نیز در طول هفته اخیر در خصوص ترسها و شکایاتشان درباره بحران فعلی بازار رمزارزی صحبت کردهاند. یکی از این افراد «استفن ریچاردسون»، نایبرئیس بخش استراتژی محصول شرکت رمزارزی فایربلاکس است.
او در اینباره گفته: «هر گونه بحرانی که مربوط به بحران قرض بوده و بهنوعی کریپتو در آن نقشی منفی ایفا کرده باشد، بهطور قطع واکنش سریع قانونگذاران را به همراه خواهد داشت. خصوصاً که این بحران در پسزمینه خود، بحران استیبلکوینها را هم به همراه دارد. باید این روزها مراقب باشیم. پای میلیاردها دلار پول و سرمایه وسط است.»
چشمهای همیشه مراقب
نوسان بازار برای عموم شرکتهای رمزارزی پدیدهای آشناست. برای بسیاری از آنها سقوط یکباره بازار امری عادی است، اما همه شواهد نشان میدهد که جو کلی میان حلقههای درونی این شرکتها این بار از دفعات قبل بسیار تیرهتر و آشفتهتر است. به عبارت دیگر این بار با دفعات قبل فرق دارد.
سقوط فعلی ارزش بازار که یکی از شدیدترینها بوده، از این نظر متفاوت است که این بار چشمهای همیشه مراقب قانونگذاران تمامی حرکات مهرههای نامدار و مهم صنعت را تحت نظر دارد؛ پدیدهای که در هر دو سوی اقیانوس اطلس در اروپا و آمریکا در حال رخدادن است. وزن سقوط بازار که حالا توسط رگولاتورها سنگینتر از همیشه است، باعث شده بسیاری از افرادی که در گذشته همواره نسبت به سقوطهای بازار خوشبین بودند، حالا نگرشی «خرسگونه» به آینده بازار داشته باشند.
بیش از یک سال است که نهادهای مختلف اقتصادی آمریکا، از فدرالرزرو گرفته وزارت خزانهداری و کمیسیون اوراق بهادار بهدنبال پیدا کردن هر ردی از اشتباه در کسبوکار این شرکتها هستند و در این مدت، اشکالات و جرائم مربوط به قرض و بهره برای آنها اهمیت ویژهای داشته است.
یکی از مهمترین پروندههای رگولاتوری این مدت هم مربوط به چنین جرائمی بود که در نتیجه آن، بلاکفای وادار به پرداخت بیش از ۱۰۰ میلیون دلار غرامت به SEC شد. حالا با ضعف سلسیوس، زمزمهها در خصوص یک موج عظیم رگولاتوری از همه سو به گوش میرسد.
جان رید استارکس، رئیس سابق بخش اجرای اینترنتی قوانین SEC در خصوص وقایع اخیر چنین گفته است: «در ذهن من نمیگنجد، چطور در سال ۲۰۲۲، در بزرگترین و قدرتمندترین اقتصاد دنیا، طاعونی اینچنین بتواند به جان سرمایه مردم بیفتد و هیچ نظارت و قانون مستقیمی هم برای آن وضع نشود.
دولت باید شرمسار باشد که هیچ حمایتی از مصرفکننده نکرده و هیچ شفافیتی از هر نوعی در این بازار وجود ندارد.» استارکس در حال حاضر منصبی در نظام مالی آمریکا ندارد و بازنشسته است، اما بیانات او بهخوبی میتواند منعکسکننده دید قشر رگولاتور به وضعیت فعلی و راهکارهای احتمالی آنها باشد.
آن سوی اطلس
همانطور که ذکر شد، نگرانیها محدود به آمریکا نیست و در اروپا نیز با شدتی مشابه و شاید بیشتر، در پی اقدامات پیشگیرانه از طریق وضع قانونهای نو هستند. بخش اجرایی اتحادیه اروپا از حالا در پی تدوین تعدادی لایحه جدید در بروکسل است که هدف آنها تنظیم دقیق بازار کریپتو خواهد بود.
نگرانی در بین نوآوران رمزارزی اروپایی نیز بهخوبی مشهود است. یکی از اصلیترین این نگرانیها احتمال محدود شدن یا ممنوعیت مطلق فعالیتهای مربوط به خدمات مالی غیرمتمرکز است؛ دستهبندیای که البته خدمات وامدهی را هم شامل خواهد شد.
«هرمان دیتر»، از اعضای کمیته مالی اتحادیه اروپا در بروکسل چنین میگوید: «اقتصاد فعلی اروپا با شدت بالایی با اقتصاد متحدانش ادغام شده و خسارتی که برای مثال در آمریکا به بار میآید، بهطور مثال سقوط اخیر ترا یواسدی، در اروپا هم احساس خواهد شد.
بنابراین نمیتوان منکر شد که در صورت ادامه روند فعلی، اتحادیه اروپا با قدرت بیشتری در جهت محدود کردن بازار حرکت خواهد کرد. البته در این بین نباید نقش برخی کشورهای اتحادیه را که نگرشی مثبتتر به صنعت کریپتو دارند، نادیده بگیریم.»