کارنگ رسانه اقتصاد نوآوری است. در کارنگ ما تلاش داریم کسبوکارهای نوآور ایرانی، استارتاپها، شرکتهای دانشبنیان و دیگر کسبوکارها کوچک و بزرگی که در بخشهای مختلف اقتصاد نوآوری در حال ارائه محصول و خدمت هستند را مورد بررسی قرار دهیم و از آینده صنعت، تولید، خدمات و دیگر بخشهای اقتصاد بگوییم. کارنگ رسانهای متعلق به بخش خصوصی ایران است.
در یک شهر-دولت چندملیتی، صحبت از استارتاپهای اماراتی کمی سخت است، اما پاویون امارات متحده عربی در بخش استارتاپی نمایشگاه جیتکس ۲۰۲۴ نشان میدهد که کدام بازارها و حوزههای اقتصادی برای دولت امارات اهمیت بیشتری دارند.
مشاهدات خبرنگار «کارنگ» از حضور بیش از ۱۸۰۰ استارتاپ در بخش اکسپند نورثاستار که از ۱۳ تا ۱۶ اکتبر در دبیهاربر و با همکاری اتاق اقتصاد دیجیتال دبی برگزار میشود گویای آن است که فرصتهای ایرانیها در بازار استارتاپی امارات بسیار محدود شده و فقط با توجه به برخی سیاستگذاریهای حاکمیتی در این شهر و کشور، شاید بتوان برای ایدههای نوآوران ایرانی در این منطقه روبهرشد فناوری فرصتهایی ایجاد کرد.
حوزههایی مانند آموزش، سلامت، تأثیرگذاری اجتماعی، تغذیه و فناوریهای مرتبط با غذا بیشترین فراوانی را در بین استندهایی داشتند که معدود جوانان و نوجوانان اماراتی در آنها مستقر شده بودند؛ نشانهای از جهتگیری داخلی دولت امارات برای توسعه برخی فناوریها و کسبوکارهایی که احتمالاً بیشتر به کار جامعه محلی امارات میآیند.
البته این حوزهها را شاید بتوان بازارهایی دانست که ویسیها و صندوقهای سرمایهگذاری اماراتی مانند صندوق کارآفرینی شیخ محمد روی آنها بیشتر تمرکز دارند و ایدهها و استارتاپهای این حوزه را با علاقهمندی بیشتری بررسی میکنند.
در کنار این حوزهها میتوان به تعدد استارتاپهای مرتبط با موضوعاتی همچون پایداری، آب و محیط زیست و البته فرهنگسازیهای مرتبط با خانواده هم اشاره کرد. به نظر میرسد این بخش از بازار استارتاپی جیتکس و منطقه خاورمیانه برای سیاستگذاران اماراتی اهمیت بیشتری نسبت به سالهای گذشته پیدا کرده و با سرمایهگذاریهای دولتی و حمایتهای نهادهای مختلف سیاستگذاری، تلاش میکنند جمعیت نسبتاً کم جوان و نوجوان اماراتی مشتاق فناوری را به کار در این بخشها سوق دهند.
سرمایهگذاری روی جوانان اماراتی برای راهاندازی استارتاپ
با تسلط خارجیها در حوزههایی مانند نرمافزار و هوش مصنوعی و زیرساخت که اغلب نوآوران و استارتاپهای ملیتهای اروپایی و هندی در آن فعالیت دارند و همینطور اهمیت راهبردی حوزههای آموزش و سلامت برای دولت امارات، سیاستگذاران فناوری امارات؛ ازجمله شهر دبی، به شکلی نامحسوس یک تقسیم کار جالب توجه داشتهاند؛ یعنی آنجا که مصرفکننده محصولات و خدمات فناوری، مستقیماً شهروندان اماراتی هستند (مانند سلامت و آموزش و تغذیه) ترجیح دولت این بوده که روی بنیانگذاران و نوآوران اماراتی سرمایهگذاری شود و آنجا که شرکتهایی با خدمات بینالمللی (توسعه نرمافزار، سرویسهای ابری، مالی و غیره) در بازار امارات فعالاند، بازار استارتاپی را به دست خارجیها دادهاند.
حضور پرقدرت اروپاییها در بخش استارتاپی جیتکس
نکته قابل توجه ماجرا اینجاست که اروپاییها امسال یکی از قدرتمندترین و بزرگترین حضورهای خود را در بخش اکسپند نورثاستار داشتهاند. بیش از ۴۵۰ استارتاپ و بیش از هزار SME اروپایی در کنار صدها سرمایهگذار از بیش از ۳۵ کشور این قاره نشان میدهد که استارتاپها و ایدهپردازان اروپایی برای گرفتن بازار و البته سرمایههای خطرپذیر منطقه برنامههای جاهطلبانهای دارند. نمیتوان گفت شرکتهای ایرانی مستقر در دبی چقدر امکان و فرصت استفاده از توجه اماراتیها به این حوزهها را دارند، اما با قاطعیت میتوان گفت در حوزههایی مانند نرمافزار و زیرساخت و هوش مصنوعی عملاً دیگر فرصت خاصی برای استارتاپهای ایرانی در دبی وجود ندارد. هندیها و اروپاییها چنان بازار مستعد این بخشها را در سالهای گذشته قرق کردهاند که کمتر کشوری توان رقابت با آنها را دارد.