کارنگ رسانه اقتصاد نوآوری است. در کارنگ ما تلاش داریم کسبوکارهای نوآور ایرانی، استارتاپها، شرکتهای دانشبنیان و دیگر کسبوکارها کوچک و بزرگی که در بخشهای مختلف اقتصاد نوآوری در حال ارائه محصول و خدمت هستند را مورد بررسی قرار دهیم و از آینده صنعت، تولید، خدمات و دیگر بخشهای اقتصاد بگوییم. کارنگ رسانهای متعلق به بخش خصوصی ایران است.
تیم راهکار در آخرین روز از نمایشگاه جیتکس ۲۰۲۴، مشاهدات خود را ارائه کردند. آنها در گزیده مشاهدات خود از موضوعاتی همچون پوشش رسانهای، اپلیکیشن تازه اتصالات، کیفیت و کمیت حضور پاویون ایران، تأثیر هوش مصنوعی بر جیتکس ۲۰۲۴ و آینده کریپتوگرافی گفتند.
در ادامه گزارشی از مشاهدات مینا والی، مدیرعامل شبکه عصر تراکنش، رضا قربانی، مدیرعامل کارخانه نوآوری رسانه راهکار، میثم سلیمانی، سردبیر راهپرداخت و مینا حاجی، سردبیر عصر تراکنش را میخوانید.
این محتوا و سایر گزارشهای کارخانه نوآوری رسانه راهکار از جیتکس ۲۰۲۴ با حمایت هفت شرکت پرداخت الکترونیک سامان (سپ)، پرداخت نوین آرین، همراه کسبوکارهای هوشمند (EBCOM)، نوبیتکس، اوامپی فینکس، زیبال و تاپین تولید شدهاند.
معرفی e&money جدیدترین اپلیکیشن اتصالات
مینا حاجی، سردبیر ماهنامه عصر تراکنش، در چهارمین روز جیتکس گلوبال ۲۰۲۴ به غرفه اتصالات میرود و جدیدترین سوپراپلیکیشن اتصالات به نام e&money را معرفی میکند.
او در این باره بیان میکند: «در چهارمین روز جیتکس گلوبال سری به غرفه اتصالات زدم که بخشی از غرفه را به سوپراپلیکیشن مالی خود تحت عنوان e&money اختصاص داده بودند. این سوپراپلیکیشن در کنار خدمات مختلفی که به کاربران ارائه میدهد، کارتی را هم در اختیارشان میگذارد. یکی از مهمترین خدمات e&money انتقال وجه بینالمللی بدون کارمزد میان دویست کشور جهان، بهجز ایران است.»

حاجی درباره نحوه انتقال وجه در این اپلیکیشن توضیح میدهد: «طبق اطلاعاتی که در سوپراپلیکیشن نوشته شده است، این انتقال وجه سریع و درعرض چند دقیقه انجام میشود. البته ممکن است به دلیل سیاستهای پولی بانک و کیف پول دریافتکننده این انتقال وجه تا هفت روز کاری طول بکشد. علاوهبر این خدمت، پرداخت در سراسر شبکه مسترکارت هم ممکن شده است و خدماتی مثل پرداخت قبض، خرید ووچر و گیفت و کش اوت هم در e&money دیده میشود.»
او درباره تجربه خود از دریافت کارت e&money میگوید: «من کارت خود را از دستگاه صدور کارتی که شرکت اتصالات در بخش صدور کارت خود قرار داده بود، در کمتر از سی ثانیه دریافت کردم. برای دریافت این کارت فقط به یک شماره تلفن همراه و نام فرد نیاز بود، ولی برای فعالسازی آن لازم است که کارت شناسایی فرد اماراتی در سوپراپلیکیشن e&money بارگذاری شود که یعنی این سرویس فقط برای شهروندان اماراتی دردسترس است.»
پوشش ضعیف رسانهها از جیتکس ۲۰۲۴
رضا قربانی، مدیرعامل کارخانه نوآوری رسانه راهکار، درباره تجربه خود از چگونگی پوشش رسانههای حاضر در جیتکس میگوید. او همچنین حضور دو رسانه وایرد و سیانان را در جیتکس بررسی میکند.
رضا قربانی درباره کیفیت و کمیت حضور رسانهها میگوید: «حضور رسانهها و تولید محتوا در جیتکس یکی از نقاطی است که هنوز جای کار دارد. با وجود حضور بیش از ۱۶۰۰ رسانه که جیتکس را پوشش میدهند، هنوز جای خالی رسانههایی احساس میشود که بیشتر بر محتوا تمرکز داشته باشند تا خبررسانی. اینکه بخواهید محتوای نشستی را به دست بیاورید اصلاً کار سادهای نیست. قاعدتاً برگزارکنندگان رویداد این محتواها را از جنس هزینه میدانند.»
قربانی ادامه میدهد: «در مرکز رسانه جیتکس Tecom قرار دارد که از نظر من احترام فوقالعادهای برای رسانهها قائلاند و تلاش میکنند رسانهها را ببینند. در مسیر اصلی جیتکس نیز دو غرفه وایرد و سیانان دیده میشوند.»

او درباره وایرد میگوید: «وایرد نشریهای شناختهشده در حوزه فناوری است که علاوهبر نسخه آمریکایی، نسخههای متفاوتی در دنیا دارد. وایرد به فناوری نگاه خاصی دارد و صرفاً رپرتاژ و معرفی کسبوکارها نیست و سعی میکند فرهنگ، هنر و خلاقیت را هم با فناوری ترکیب کند و همین نکته باعث شده متفاوت باشد. این نشریه در استودیوی غرفه کوچک خود خیلی ساده و با تجهیزات موبایلی ویدئو ضبط میکند. تصویر جالب توجه در این غرفه نسخه خاورمیانه وایرد است که خبر از انتشار این نسخه میدهد. البته لازم به ذکر است که سردبیر وایرد در بعضی از نشستها حضور داشت. چنین اتفاقاتی به معنی تلاش مسئولان نمایشگاه برای مشارکت دادن رسانههای بینالمللی در این نمایشگاه است و گویای این است که آنها اهمیت رسانهها را میدانند.»
قربانی درباره حضور سیانان نیز اینطور توضیح میدهد: «در غرفه سیانان که اندکی از غرفه وایرد بزرگتر است، بخش ضبط ویدئو وجود دارد. آنها با شعار «روزنامهنگاری چیزی است که مهم است» جیتکس را پوشش میدهند.»
قربانی در ادامه بیان مشاهداتش از پاویون ایران میگوید. به گفته او پاویون ایران به شکل ضعیفی در نمایشگاه حضور پیدا کرده است. سال گذشته نیز حضور پاویون ایران در جیتکس ۲۰۲۳ مورد انتقاد قرار گرفته بود.
قربانی در این باره بیان میکند: «عربستان سعودی غرفه بسیار بزرگی دارد، در حالی که در گوشه سالن و در جایی که چندان در دید نیست غرفه کوچکی برای ایران تعبیه شده است. به نظر من پاویون ایران در انتخاب بدترین محل برای برپایی غرفه رکورددار است و از لحاظ محل غرفه و شکل حضور، ایران ضعیفترین غرفه را دارد.»
مدیرعامل کارخانه نوآوری رسانه راهکار درباره مقایسه پاویون ایران با عربستان میگوید: «در جایی که عربستان سعودی تلاش میکند با حضوری پررنگ نقش خود را نشان دهد، مسئولان پاویون ایران با توانایی مخصوص به خود ضعیفترین حضور محتوایی و رسانهای را رقم زدند. این اتفاق بسیار دردناک است و دل آدم از دیدن این تصویر میسوزد.»
رضا قربانی در بخش دیگری از مشاهدات خود از جیتکس ۲۰۲۴ بار دیگر به پوشش رسانهای جیتکس میپردازد. او با بررسی مرکز رسانهای Tecom بیان میکند: «هلدینگ Tecom با برپایی مرکز رسانهای در حال ارائه خدمات رسانهای جیتکس است. آنها در ورودی غرفه در یک اینفوگرافی تاریخچه خود را به نمایش گذاشتهاند که نشان میدهد با دبی اینترنت سیتی کار خود را آغاز کردند. بسیاری از کسانی که در بیست سال گذشته در امارات کسبوکاری را پایهگذاری کردهاند دبی اینترنت سیتی را میشناسند. این هلدینگ سال ۱۹۹۹ کار خود را بهعنوان شرکتی که در املاک و مستغلات فعالیت میکند، آغاز کرده است.»
او در ادامه بیان میکند: «سال ۲۰۰۰ دبی مدیا سیتی را راهاندازی کرده است که شبیه پارک علم و فناوری در ایران است. سال ۲۰۰۱ دبی نالج پارک و سال ۲۰۰۴ سه بخش اوت سورس سیتی، دبی پرداکشن سیتی و دبی اینداستریال سیتی را راهاندازی کردند. دبی استودیو سیتی، دبی ساینس پارک و دبی اینترنشنال آکادمیک سیتی نیز در سال ۲۰۰۵ شروع به کار کردند. درنهایت نیز دبی دیزاین دیستریکت در سال ۲۰۱۳ و مجموعه axs در سال ۲۰۱۴ در اختیار مردم قرار گرفتند. تمام خدماتی که برای راهاندازی یک کسبوکار لازم است در مجموعه axs ارائه میشود.»
او در ادامه درباره این هلدینگ بیان میکند: «۲۰۱۸ و ۲۰۲۲ بهترتیب سالهای راهاندازی مجموعه فریلنس و گروه Tecom است. سال ۲۰۲۳، کوارتز که مجموعه کار اشتراکی است شروع به کار کرد و ۲۰۲۴ سال بازسازی کل هلدینگ است. نکته قابل توجه این مجموعه این است که صرفاً بر ساختن ملک یا پروژههای بازاریابی تمرکز نکردهاند، بلکه در این حوزه محتوا هم تولید کردهاند و به این فضا روح دادهاند و این چیزی است که باید از آن درس گرفت.»
تلاش امارات برای رسیدن به جامعه بدون پول نقد
مینا والی در روز چهارم جیتکس ۲۰۲۴ به بررسی رویکرد جامعه بدون پول نقد و تأکید دبی و امارات بر این مفهوم میپردازد.
والی در این باره میگوید: «یکی از موضوعات مهمی که در جیتکس ۲۰۲۴ و صنعت مالی شاهد آن هستیم موضوع جامعه بدون پول نقد است که در خود رویداد و حاشیه آن نسبت به سال گذشته شکل پررنگتری دارد. برای مثال در فینتک سرج شاهد آن بودیم که بخش محتوایی آن با تم آینده پول برگزار شد و یکی از موضوعاتی که بر آن تمرکز داشتند ارز دیجیتال بانکهای مرکزی بود که بر کاهش استفاده از پول نقد تأثیر دارد.»

مدیرعامل شبکه عصر تراکنش درباره حضور این مفهوم در جیتکس ۲۰۲۴ توضیح میدهد: «در خود جیتکس هم در بخش محتوایی و نمایشگاهی شاهد معرفی محصولات و راهکارهایی در راستای پرداخت دیجیتال و حذف پول نقد، به نمایش گذاشته میشود؛ ازجمله اینکه در بخش دولت امارات در نمایشگاه شاهد بودیم که جایی به اسم الاتحاد پیمنت یا AEP که یک نهاد ملی زیر نظر بانک مرکزی امارات است در حال تلاش است تا با محصولات خود به سمت پرداخت دیجیتالی برود؛ در این راستا یک پلتفرم پرداخت آنی و طرح کارت ملی امارات را راهاندازی کرده است که گفته میشود هدف این طرحها حمایت از اقتصاد دیجیتال امارات و افزایش امنیت و شمول مالی و بالا بردن سرعت تراکنشها است.»
والی در ادامه به تشریح دلیل اهمیت جامعه بدون پول نقد در جیتکس ۲۰۲۴ میپردازد: «چرا در جیتکس ۲۰۲۴ مبحث جامعه بدون پول نقد در دبی اهمیت پیدا کرده است؟ این موضوع به استراتژی دبی بدون پول نقد بازمیگردد که بهتازگی کلید خورده است و هدف آن رسیدن به ۹۰درصد تراکنش بدون پول نقد تا سال ۲۰۲۶ است. این چشمانداز تراکنشهای مردم با بخش خصوصی و تراکنشهای بخش دولتی را دربرمیگیرد. گفته میشود که در سال ۲۰۲۳ بالغ بر ۹۷درصد تراکنشهای بخش دولتی بهصورت کشلس بوده است. دبی امیدوار است با استفاده از راهکارهای مبتنی بر هوش مصنوعی و فناوریهای Contactless به این هدف برسد.»
والی درباره مشاهده عینی خود از جامعه بدون پول نقد در امارات بیان میکند: «در این راستا چیزی که در حاشیه دبی نسبت به سال گذشته شاهد آن بودیم افزایش تعداد کسبوکارهایی است که پول نقد را قبول نمیکنند که به همان استراتژی جامعه بدون پول نقد بازمیگردد که البته برخی هم اعتقاد دارند به دلیل فرار مالیاتی است.»
مینا والی در گزارشی دیگر از تجربیات خود از جیتکس ۲۰۲۴ با عنوان «کدام کسبوکارهای جیتکس زیرساختهای ویژه صنعت مالی ارائه میدهند؟» به معرفی چند محصول از شرکتهایی که زیرساختهایی را برای صنایع مالی ارائه میدهند پرداخته است.
هوآوی اولین شرکتی است که والی آن را معرفی میکند. به گفته او تمرکز این شرکت روی زیرساختهای مالی هوشمند است و هدفش ایجاد اکوسیستمهای مالی انعطافپذیر با استفاده از هوش مصنوعی و سرویسهای ابری است.
والی در ادامه این گزارش به شرکت سوپرمیکرو اشاره میکند. به گفته او، این شرکت سختافزارهایی مانند سرورهای مبتنی بر هوش مصنوعی و همچنین راهکارهای ذخیرهسازی ابری امن را ارائه میدهد.
شرکت بعدی اسنوفلیک است که امسال در جیتکس از پلتفرم دیتاکلاود رونمایی کرده است. این پلتفرم به بانکها در مدیریت مجموعه دادههای عظیمی که دارند و ایجاد راهکارهایی برای هوش مصنوعی کمک میکند.
اومنیفای (Omnify) که یک پلتفرم امور مالی تعبیهشده است، محصول دیگری از عرببنک است که مینا والی درباره آن توضیح میدهد. به گفته او این پلتفرم به کسبوکارها راهکارهای «بانک بهعنوان یک سرویس» ارائه میدهد.
والی در پایان گزارش خود عنوان میکند: «بهطور کلی برداشت من این است که هدف شرکتها و محصولاتی که در حوزه زیرساختی در جیتکس ۲۰۲۴ ارائه میشود، ادغام با هوش مصنوعی، معماری ابر بومی و افزایش امنیت دادههاست.»
جیتکس و هوش مصنوعی
رضا جمیلی، روزنامهنگار کارنگ، در توصیف مشاهدات خود از روز چهارم بهطور مفصل درباره موضوع محوری روز چهارم جیتکس ۲۰۲۴ توضیح میدهد. همچنین جمیلی در ادامه دلیل تأکید جیتکس ۲۰۲۴ بر هوش مصنوعی را مورد بررسی دقیق قرار میدهد.
جمیلی درباره روز چهارم جیتکس میگوید: «موضوع محوری روز چهارم جیتکس ۲۰۲۴، مراکز داده بود. در میزگردهای مختلف، درباره روندها و آینده بازار آن تا سال ۲۰۳۰ صحبت شد و مهمتر اینکه چطور باید هزینههای راهاندازی، نگهداری و البته انرژی لازم برای نگهداری از دادهها را در اقتصاد دیجیتال کمتر کرد.»

او درباره تأثیر هوش مصنوعی در فرایندها توضیح میدهد: «تأکید اصلی و راهکار پررنگتر، استفاده از هوش مصنوعی برای بهینهکردن فرایندها بود. دور از انتظار نیست که با سرمایهگذاریهایی که روی هوش مصنوعی در سالهای گذشته انجام شده آن را در هر صنعتی بهعنوان یک راهکار و ابزار بهینهسازی بخواهند معرفی کنند و صنعتگران و نوآوران حوزههای مختلف را به استفاده بیشتر از این روند روبهرشد دنیای فناوری ترغیب کنند.»
جمیلی در ادامه درباره آنچه بیشتر در کانون توجه مراکز ذخیرهسازی دادهها است شرح میدهد: «شاید همه راهکارهای لازم برای مراکز ذخیرهسازی دادهها نزد هوش مصنوعی نباشد. آنجا که سخنرانها در میزگردها از شرکتهای بزرگ تولیدکننده تجهیزات زیرساخت و انرژی بودند، بیشتر از اینکه از هوش مصنوعی صحبت شود از روشها و فناوریهای جدید خنکسازی مراکز داده صحبت به میان میآمد. یکی از مدیران ارشد شرکت اشنایدرالکتریک آینده مراکز دادهها را مبتنی بر استفاده از انرژی خورشیدی و همینطور فناوریهایی دانست که میزان مصرف انرژی در زمینه خنکسازی آنها را حداقلی کند؛ فناوریهایی که به نظر میرسد برخلاف انتظار فاصله خیلی نزدیکی هم با آنها نداریم! بیشتر وعدهها به تاریخ میلادی یا ۲۰۳۰ است یا ۲۰۳۵. به نظر میرسد دنیای فناوری و اقتصاد دیجیتال آنقدر که در سالهای گذشته روی نرمافزار و راهکارهای سازمانی سرمایهگذاری کرده برای سختافزار موردنیازش سرمایه و توجه نگذاشته است! موضوعی که در صحبتهای کارشناسان هم مشهود بود! اینکه سختافزار دنیای فناوری و اقتصاد دیجیتال از نرمافزار و هوش مصنوعی و ذهنیت نوآوران عقب مانده و باید بخشی از سرمایهگذاریهای جسورانه به این سمت بیاید.»
جمیلی در آخر پیشبینی میکند: «به نظر میرسد وعدههایی که فناوریها و کسبوکارهای حوزههایی چون اینترنت اشیا، هوش مصنوعی و البته وب ۳ میدهند با وجود روند فعلی دنیای سختافزار و مراکز داده و پردازندهها، شانس زیادی برای عملیاتی شدن نداشته باشند. از این روست که شاید بتوان سالهای آینده را برای سختافزار IT و زیرساختهای حوزه اقتصاد دیجیتال سالهای مهمتری از دهه گذشته دانست و احتمالاً کسبوکارها و محصولات متنوعتری را در این زمینه ببینیم.»
آینده رمزنگاری و کریپتو
میثم سلیمانی، سردبیر راهپرداخت، مشاهدات خود را با تمرکز بر آینده رمزنگاری و کریپتوگرافی ارائه میکند.
او ابتدا موقعیت سالنهای جیتکس را تصویر میکند: «بخشهایی از جیتکس، بهویژه سالنهای ۷ و ۸ تاحدی شبیه سالنهای ۸ و ۹ نمایشگاه بینالمللی ایران است؛ محلی که معمولاً در نمایشگاه برندهای اصلی رویداد در آن حضور پیدا میکنند، اما آنچه را در سالن ۸ و ۹ نمایشگاه بینالمللی میبینید به توان ۱۰ کنید تا حدی از ابعاد ماجرا مطلع شوید. در سالنهای ۷ و ۸ جیتکس برندهایی مانند گوگلکلاد، ADOBE، ردینگتون، SAS، G42، RED Hat، لنوو و IBM را مشاهده میکنید.»

سلیمانی، در ادامه بیان میکند: «در یکی از ارائههایی که در غرفه IBM بود تمرکز جدی بر آینده رمزنگاری یا کریپتوگرافی بود. در این ارائه مطرح شد که آینده دنیای دیجیتال به کریپتوگرافی وابسته است. شاید این حرف از زبان IBM تا حدی بازاری به نظر برسد و در نگاه اول فکر کنیم که قصد دارد محصول خود را به فروش برساند و توسعه دهد، اما باید باور داشت که چشمانداز IBM تاحدی در این مسیر ترسیم شده است.»
سردبیر راه پرداخت درباره آینده IBM میگوید: «این شرکت قصد دارد هرچه بیشتر سرعت پردازندههای کوانتومی خود را افزایش دهد و در این مسیر کریپتوگرافی اهمیت ویژهای پیدا میکند. حال اگر بنا باشد این مقوله در فضای بانکی قرار گیرد شرایط بسیار متفاوت خواهد بود، چون قطعاً سرعت پردازش تراکنشها را نیز افزایش میدهد، پس با دنیایی مواجه خواهیم شد که امنیت در کنار سرعت قرار میگیرد؛ موضوعی که شاید ایدئال صنایع مالی باشد، زیرا هم اطلاعات امن باقی میماند و هم سرعت پردازش افزایش مییابد. البته به نظر میرسد IBM در چشماندازی که برای خود تعریف کرده است بخش زیادی از موضوعات امنیت شبکه در بحث پردازش شبکه را نیز تحتتأثیر قرار دهد.»
سلیمانی در همین راستا توضیح میدهد: «هم در موضوع تراکنشهای بلاکچینی و هم در تراکنشهای بانکی این موضوع بهشدت صدق میکند. با بررسی این موضوع میتوان دریافت باید همزمان با استفاده از پردازندههای کوانتومی IBM به سمت توسعه امنیت نیز پیش رفت، زیرا با توسعه پردازندههای کوانتومی عملاً امنیت شبکه تحتتأثیر قرار میگیرد و شما نیاز خواهید داشت تا رمزنگاری کوانتومی را نیز توسعه دهید تا امنیت اطلاعاتتان بهخوبی حفظ شود، در غیر این صورت قطعاً این موضوع میتواند چالشی تا چند سال آینده برای تمام سیستمهای امنیتی قدیمی باشد. کریپتوگرافی بر تمام سیستمها ازجمله پرداخت سوئیفت و سیستمهای تسویه تأثیرگذار خواهد بود، همچنین این موضوع نیز روی کیفپولهای بلاکچینی معاملات و احراز هویت کاربران تأثیر میگذارد که اگر ساختار ترمیم نشود میتواند دنیای آینده را با چالش مواجه کند، ولی اگر ساختار با روند پیش برود سرعت و امنیت تراکنشها در دنیا بیشتر از گذشته میشود.»
او در ادامه درباره عرببانک میگوید: «اگر از کنار غرفه غولپیکر IBM گذر کنیم، در کنار آن یک غرفه بهنسبت کوچک میبینیم به نام اومنیفای که بهنحوی سعی دارد پلتفرم امور مالی تعبیهشده «عرببانک» باشد. عرببانک یکی از بانکهای قدیمی خاورمیانه است که در سال ۱۹۳۰ تأسیس شد و اکنون در شش هزار شعبه و پنج قاره جهان به مشتریان خود خدمات ارائه میدهد. به نظر میرسد اومنیفای قصد دارد بازوی سرویسهای نوآورانه مالی عرببانک باشد، بهویژه در سرویسهایی که رگولاتوری چندانی در آن وجود ندارد و همچنین شخصیسازی سرویسهای مالی برای کسبوکارها یکی از نکات اصلی این اتفاق است. نقشه راهی که اومنیفای برای خود ترسیم کرده است سادهسازی تراکنشها و گسترش دامنه بازار و سفارشیسازی خدمات بانک و پرداخت برای مشتریان است.»
سلیمانی در آخر درباره هدف این پلتفرم توضیح میدهد: «این پلتفرم قصد دارد هم کارتهای مجازی و هم کارتهای فیزیکی عرضه کند، همچنین پرداختهای بینالمللی یکپارچه با هزینه کم و سرعت بالا انجام دهد و نیز راهکارهای احراز هویت و فرایند ثبتنام مشتریان خود را تسهیل کند و با تطبیق قوانین امنیت کاربران را افزایش دهد.»