کارنگ رسانه اقتصاد نوآوری است. در کارنگ ما تلاش داریم کسبوکارهای نوآور ایرانی، استارتاپها، شرکتهای دانشبنیان و دیگر کسبوکارها کوچک و بزرگی که در بخشهای مختلف اقتصاد نوآوری در حال ارائه محصول و خدمت هستند را مورد بررسی قرار دهیم و از آینده صنعت، تولید، خدمات و دیگر بخشهای اقتصاد بگوییم. کارنگ رسانهای متعلق به بخش خصوصی ایران است.
بررسی دقیق تاریخچه تلفن همراه مدرن و پیشرفتهای وابسته به آن در فناوری الکترونیک به ما در فهم ماهیت نوآوری گروههای توسعه محصولات مدرن و فرصتهایی که نوآوران نسل بعد در اختیار دارند، کمک میکند. همراه با پیچیدهتر شدن سامانههای الکترونیکی، عناصر درون آنها نیز از جنبه ویژگیهای عملکردی و فیزیکی یکپارچهتر شدهاند.
این سامانهها از ساختارهای بزرگ «جعبهای» با انبوهی از قطعات مجزا به ساختارهای بسیار یکپارچه تکامل یافتهاند که برپایه زیباییشناسی و برای جلب نظر مصرفکننده طراحی شدهاند. دگرگونی تلفن همراه را از یک «جعبه» بزرگ که در صندوق عقب ماشین قرار داشت به یک تلفن دستی چندکاره مدرن و بسیار پیچیده در نظر بگیرید؛ افزایش پیچیدگی، بستهبندی فشرده و کارکردهای تلفنهای همراه مدرن بهگونهای استعاری بیانگر تغییر در ترکیب، درهمآمیختگی مهارتها و همکاری تنگاتنگ متمرکز گروههایی است که برای توسعه محصول دست به نوآوری میزنند.
در واقع مقایسه فناوریهای بهکاررفته در یک تلفن همراه مدرن با فناوریهای نسل نخست تلفن همراه بیانگر تغییر ماهیت و تمرکز نوآوری صنعت الکترونیک در ۳۰ تا ۴۰ سال گذشته است. این روند تکامل به نوآوری در محصولات جدید، مواد، ابزارهای طراحی به کمک رایانه و فرایندهای تولید منجر شده است.
همراه با گسترش شتابان فناوری نیمههادیها و یکپارچهسازی الکترونیکی، رشتههای طراحی و ساخت جدیدی نیز تکامل یافتهاند. این روند موجب دگرگونی ماهیت و تمرکز نوآوری شده و به گونهای چشمگیر بر گوناگونی گروههای طراحی و نیاز به همکاری بین رشتههای فنی و تجاری افزوده است.
تکامل تاریخی الکترونیک در زمینه تلفن
از نخستین گواهی اختراع صادرشده به نام الکساندر گراهامبل برای تلگراف در سال ۱۸۷۶ تا اختراع نخستین تلفن همراه دستی توسط جان. اف. میچل از شرکت موتورولا در سال ۱۹۷۳ تا بیشتر تلفنهای همراه شخصی مدرن امروزی، تغییرات در ویژگیها در کنار ماهیت نوآوری محصول شکل گرفته است.
در همه بخشهای صنعت الکترونیک، نوآوری محصول به وابستگی متقابل فناوریها، مواد، روشهای طراحی، ابزارهای نمونهسازی و توسعه فرایند تولید تبدیل شده است.
ویژگیهای متضاد عملکرد داخلی چندین نسل از سامانههای الکترونیکی را میتوان در مجموعه مدارهای الکترونیکی دورههای مختلف دید. سامانههای الکترونیکی حدود سال ۱۹۶۰ شامل ساختاری است که لوازم الکترونیکی ظریف را در خود جای میدهد.
اما در دهههای پس از آن شاهد مدار یکپارچه هستیم که بهعنوان یک واحد (Module) از چند تراشه ساخته میشود و تنها دو عنصر فیزیکی متمایز در آن وجود دارد؛ بسته مکانیکی و الکتریکی یکپارچه ساختهشده از سرامیک یا پلاستیک و نیمههادیهای بسیار یکپارچه و اجزای گسسته که قابلیتهای عملکردی سیستمهای نسل اولیه را در الکترونیک بسیار متراکمتر ترکیب میکنند تا سامانههای الکترونیکی امروزی بتوانند هم عملکرد را بهبود بخشند و هم هزینه و اندازه را تا حدود ۱۰برابر کاهش دهند.
شتاب گرفتن رشد سامانههای تلفن دیجیتال با معرفی ریزپردازندههای کمهزینه و در دسترس بودن سوئیچینگ دیجیتال قابل پیشبینی بود. رشد شدید این صنعت دو دهه پیش از آن در سال ۱۹۵۸ با اختراع مدار یکپارچه (Integrated Circuit)ا IC توسط جک کیلبی در تگزاس اینسترومنتز (Texas Instruments) آغاز شد. سامانههای تلفن همراه پس از یک دوره طولانی تسلط فناوری تلفن ثابت تهدیدی بزرگ برای این صنعت بود.
نوآوری محصول، نوآوری فرایند، ویژگیهای بازار، محیط رقابتی و تغییرات سازمانی با ایجاد طرحی مسلط به شکلی روشمند پیشرفت میکنند و برپایه مدتزمانی که آن طرح مسلط قادر به پاسخگویی به نیازها و خواستههای مصرفکنندگان است، پایدار میشود یا روند رشد کاهش مییابد. معرفی فناوریهای نیمههادی جدید و معماریهای بیسیم که بر اساس آنها شکل گرفت، بیانگر «هجوم نوآوری انقلابی به تجارت پایدار صنعت تلفن» بود.
چالشهای اداری، شکایتهای بیوقفه توسط شرکتهای بزرگ تلفن که تلاش میکردند از سرمایهگذاریها در زمینه تلفن ثابت پاسداری کنند و کارگزاران مستقل رادیویی و تأمینکنندگان آنها که به دنبال بازی برابر بودند، موجب تأخیر گسترده در معرفی فناوریهای تلفن همراه در سراسر بازار ایالات متحده شد.
جهانیشدن توسعه و تولید
توسعه و تولید محصولات نو بیشتر به شکل همزمان در چندین کشور رخ میدهد. در کنار امکان کار با یک گروه متنوع پراکنده در سراسر جهان، تنوع خودخواسته در عملیات داخلی نیز مهم است. تنوع واقعی شامل سن، نژاد، کشور مبدأ، تجربه، جنسیت، تحصیلات و… است. سازمانهای نوآور بهویژه به دنبال «افراد T شکل» هستند.
مهارت اصلی آنها در قسمت عمودی T است که در آن ژرف و کارآمد هستند، اما آنها همچنین دارای گرایش و تجربه اضافی زیادی هستند (قسمت افقی T) که کمک میکند با دیگران همراه شوند و گستره وسیعی از گزینهها را در نظر بگیرند. گزینههای آماتور، کنجکاو و سیریناپذیر بیشتر اوقات بر متخصصان کمحوصله ترجیح داده میشوند.
کارکنان علاوه بر قابلیتهای گوناگون باید نگرشهای متنوعی نیز داشته باشند و این در کنار توانایی کار در رشتههای خارج از حوزههای تخصصی و سازمانیشان مورد توجه است. سازمانهای نوآور بر پایه توانایی درک و آمادگی سرمایهگذاری روی دیدگاههای متنوع برخاسته از همکاریهای متقابل شکل میگیرند.
پیامدهای نوآوری آینده بر صنعت الکترونیک
رائو تومولا، نویسنده و پژوهشگر با توجه به تقاضای روزافزون لوازم الکترونیکی مصرفی و رشد قابل توجه این صنعت میگوید: «مهندسان توسعه محصول دیگر زمانی برای یادگیری در جریان کار ندارند. آنها باید به آموزش بینرشتهای پایبند شوند تا بتوانند در این رشته پیچیده مبتکر باقی بمانند.»
نتایج یک بررسی در سال ۱۹۹۹ توسط مرکز تحقیقات بستهبندی فناوری جورجیا نشان میدهد آموزش کلاسیک در اکثر دانشگاهها در «مبانی مهندسی»، «آموزش بینرشتهای» و «علوم پایه» دیگر کافی نخواهد بود. در دو دهه آینده شاهد همگرایی سریعتر زیستفناوری، علم مواد (شامل نانوتکنولوژی)، هوش مصنوعی، رباتیک، محاسبات، سرگرمیها و ارتباطات از راه دور خواهیم بود.
تجارت جهانی دگرگونیهای بیسابقهای را تجربه میکند. بررسی تغییراتی که در یک صنعت رخ داده، مانند تلفنهای همراه، نشانگری مفید برای فهم تغییر در بیشتر صنایع دیگر است. کارکنان با ادامه این تغییرات نیازمند آموزش مستمر و کسب مهارتهای جدید هستند تا با محیط در حال تغییر سازگار شوند. تنها افراد باانگیزه و آماده برای ایجاد تغییرات غیرخطی در آینده غیرخطی و قطعی که در پیش است، زنده خواهند ماند.