کارنگ رسانه اقتصاد نوآوری است. در کارنگ ما تلاش داریم کسبوکارهای نوآور ایرانی، استارتاپها، شرکتهای دانشبنیان و دیگر کسبوکارها کوچک و بزرگی که در بخشهای مختلف اقتصاد نوآوری در حال ارائه محصول و خدمت هستند را مورد بررسی قرار دهیم و از آینده صنعت، تولید، خدمات و دیگر بخشهای اقتصاد بگوییم. کارنگ رسانهای متعلق به بخش خصوصی ایران است.
این مقاله قصد دارد به این سؤال پاسخ دهد که چرا اخراجهای حوزه فناوری به یکباره اتفاق میافتد و چرا چند هفته آینده میتواند یکی از بدترین دورههای اخراج کارمندان فناوری باشد.
هماکنون در فصل اخراجها قرار داریم و به نظر میرسد قرار است شاهد تعدیل نیروی زیادی بهخصوص در شرکتهای فناوری آمریکا باشیم. اخراج کارکنان معمولاً بهدلیل شرایط اقتصادی و برنامهریزی برای بودجه سال آینده انجام میشود.
شروع ریزشها در فصل خزان فناوری
کارشناسان این حوزه میگویند که چند هفته آینده اهمیت زیادی دارد، زیرا این اخراجها میتواند به روحیه عمومی و روند استخدام در آینده لطمه بزند. شرکت لیفت نزدیک به ۷۰۰ کارمند خود را اخراج کرد. استرایپ که از شرکتهای بزرگ فینتک آمریکاست، ۱۴ درصد از نیروهای خود را تعدیل کرده و کارشناسان میگویند اینها تنها نقطه آغاز هستند و اخراجهای بیشتری در راه است.
با وجود آنکه شرکتها در حال برنامهریزی برای سال آینده هستند، درآمد در زمینه فناوری در حال افول است. با توجه به پیشبینیها به نظر میرسد این روند وخیمتر نیز خواهد شد؛ بنابراین شرکتها برای رعایت احتیاط در حال کاهش نیروهای کار خود هستند تا هزینههای مربوط به حقوق و دستمزد را کاهش بدهند. این بدان معناست که در هفتههای آینده احتمالاً هزاران کارگر حوزه فناوری بیکار خواهند شد.
چگونه به اینجا رسیدیم؟
شرکتهای فناوری در هفتههای گذشته گزارش دادند که درآمدهای کمتری داشتهاند. آنها نشانههای هشداردهندهای از روند نزولی درآمد در ماههای آینده را میبینند. به گفته این شرکتها احتمال رکود اقتصادی موجب شده که مشتریان کمتر هزینه کنند. به نظر آنها نشانههای اندکی از اصلاح این وضعیت و صعودیشدن روند درآمدها وجود دارد.
«دان وانگ» (Dan Wang)، دانشیار دانشکده بازرگانی دانشگاه کلمبیا در اینباره گفته است: «در هفتهها و ماههای آینده، این شرکتها بهدنبال آن هستند که هزینههای خود را تا جای ممکن کاهش دهند.»
وانگ در این خصوص اظهارنظر کرده و گفته است: «وقتی شرکتها میخواهند هزینههای خود را کاهش بدهند، اولین چیزی که بررسی میکنند، هزینههای نیروی کار و همچنین تبلیغات و بازاریابی است. وقتی نوبت به این میرسد که این شرکتها ارقام هزینه و درآمد خود را در آینده پیشبینی کنند، این پیشبینی معمولاً بستگی به این دارد که روند هزینه تبلیغات در پلتفرمهای خود را چگونه دیدهاند. اگر وضعیت خوب نباشد، آنها مجبورند با تعدیل نیرو انتظارات خودشان را برآورده کنند.
به نظر وانگ شرکتهای فناوری بیش از حد رشد کردهاند و همهگیری کرونا هم در این روند تأثیرگذار بوده است. او گفت آنچه هماکنون در حال رخدادن است، چیزی شبیه به اصلاح است؛ زیرا دنیای فناوری در حال ورود به دورهای است که مردم دیگر در خانههای خود در قرنطینه به سر نمیبرند و به دستگاههای فناوری خود نچسبیدهاند.
«مت مورفی» (Matt Murphy)، شریک شرکت منلو ونچرز (Menlo Ventures) پیشتر به اینسایدر گفته بود که در اوایل سال جاری، هم در استارتاپها و هم در شرکتهای بزرگ، تعدیل نیرو آغاز شد، اما اکثر این شرکتها در روند تعدیل نیرو دست نگه میداشتند و جلوتر نمیرفتند.
به نظر مورفی در چرخههایی نظیر وضعیت کنونی، گاهی اتفاق میافتد که شرکتها به جای اخراجکردن نیروهای خود، سرعت استخدام را کاهش میدهند و امیدوارند این روند وضعیت را اصلاح کند. اما امسال درآمد سهماهه سوم پایینتر از سهماهه دوم بود. در نتیجه استارتاپها متوجه شدند که نمیتوانند با وجود تعداد زیاد کارکنانشان رشد کنند و در نتیجه لازم است که دست به تعدیل نیرو بزنند.
چه اتفاقی در حال رخدادن است؟
بعضی از شرکتها همزمان با اینکه در حال برنامهریزی برای سال مالی آینده هستند، چالش تعدیل نیرو را تجربه میکنند. برای مثال آمازون، متا و گوگل برای کاهش هزینهها در ترازنامه خود در سال ۲۰۲۲ و سهماهه اول سال ۲۰۲۳ در حال برنامهریزی هستند. برای مثال اگر این شرکتها اکنون کارمندی را اخراج کنند و به این کارمند شش هفته حق سنوات برای اخراج پرداخت کنند، هزینههای سهماهه اول سال ۲۰۲۳ این شرکتها کاهش مییابد. حتی اگر به این کارمندان به مدت سه ماه حق اخراج داده شود، باز هم حقوق آنها قبل از سهماهه اول سال آینده کاهش پیدا میکند.
«جیپی گاوندر» (J.P. Gownder)، تحلیلگر فارستر که یک شرکت تحقیقاتی در زمینه بازار است، گفت که همه شرکتها هماکنون در حال برنامهریزی بودجه نیستند، برای مثال مایکروسافت بهتازگی اخراجهایی را انجام داده و سال مالی آنها در ماه ژوئن به پایان میرسد، اما وضعیت کنونی تأسفآور است، زیرا تعداد زیادی از افراد قبل از تعطیلات و پیش از شروع سال نو شغل خود را از دست میدهند.
به نظر گاوندر بعضی از شرکتها تنها دنبالهرو هستند. یعنی بر اساس اینکه شرکتهای دیگر چه میکنند، وضعیت اقتصادی را ارزیابی کرده و همان کار را تکرار میکنند: «مشاهده شرکتهای پیشگام که لزوماً هم رقیب نیستند، بلکه فقط در حوزه فناوری مشابه شما فعالیت دارند، ممکن است شما را به این نتیجه برساند که وقت اخراج است.» به نظر او در سیلیکونولی تفکر گروهی اندکی وجود دارد.
و اما قرار است چه اتفاقی بیفتد؟
دو هفته آینده بسیار مهم است. به گفته گاوندر ممکن است بعضی شرکتها نخواهند که با فرارسیدن تعطیلات دست به تعدیل نیرو بزنند، زیرا این امر باعث کاهش روحیه میشود و بر استخدامهای بعدی هم اثرگذار خواهد بود.
او گفته است: «استعدادهای برتر دوست ندارند برای شرکتهایی کار کنند که بدون اعتنا به وضعیت افراد و همدلی با آنها، نیروهای خود را بیکار میکند.»
البته برخی از برنامهریزیها میتواند اثر اخراج را کاهش دهد، برای مثال پرداخت حق سنوات به کارگر اخراجشده میتواند به او کمک کند که فرصتی برای یافتن شغل جدید داشته باشد، اما زمانبندی آن همچنان به تصمیمگیری فردی شرکتها بستگی دارد.
گاوندر امیدوار است که فرایند کنونی موجب ناامید کردن مردم در آستانه کریسمس نشود.