ویز دوباره به جمع میلیاردرها پیوست

یک رسوایی حسابداری در گروه مبلمان مستقر در آفریقای جنوبی «اشتاینهاف اینترنشنال» ثروت میلیاردی سرمایه‌دارش، «کریستوفل ویز» را از بین برد.

در دسامبر ۲۰۱۷، میلیاردر ۷۶ ساله آفریقای جنوبی از یک کلاهبرداری جدی حسابداری در خرده‌فروشی اشتاینهاف اینترنشنال، جایی که رئیس و بزرگ‌ترین سهام‌دارش بود، مطلع شد. تحقیقات نشان داد که این ناهمخوانی‌ها در مجموع شامل ۷.۴ میلیارد دلار تراکنش‌ جعلی در بازه زمانی ۹ ساله از سال ۲۰۰۹ تا ۲۰۱۷ بوده است.

اشتاینهاف اینترنشنال در سال ۲۰۱۵ «پپکور»، خرده‌فروش لباس‌های تخفیفی ویز را به قیمت ۵.۷ میلیارد دلار به صورت سهام و نقد خریداری کرد. او یک سال بعد در می ‌۲۰۱۶ رئیس آن شد. ویز در اواسط دسامبر ۲۰۱۷، بلافاصله پس از علنی شدن کلاهبرداری حسابداری از سمت خود کناره‌گیری کرد.

با اینکه در نهایت ثابت شد ویز هیچ نقشی در این کلاهبرداری نداشته، کاهش ۹۰ درصدی قیمت سهام اشتاینهاف – با اختلاف بسیار ارزشمندترین دارایی ویز – ثروت او را از ۵.۶ میلیارد دلار در مارس ۲۰۱۷ به ۱.۱ میلیارد دلار در سال ۲۰۱۸ کاهش داد. او از فهرست فوربس میلیاردرهای آفریقا و سپس به‌طور کلی از رتبه‌بندی‌ها خارج شد.

اکنون، پس از یک نبرد حقوقی چند ساله که به تسویه‌حساب ۵۰۰ میلیون دلاری شامل پول نقد و سهام ختم شد، ویز به فهرست تازه منتشر‌شده سال ۲۰۲۳ فوربس از میلیاردرهای آفریقا بازگشته است و با ثروت خالص حدود ۱.۱ میلیارد دلار در رتبه ۱۸ قرار دارد.

ویز برای تبدیل‌شدن به بزرگ‌ترین سرمایه‌دار خرده‌فروشی آفریقا مسیر پرپیچ‌و‌خمی را طی کرد. پس از تحصیل در دانشگاه استلنبوش، در سال ۱۹۷۰ در پپ (PEP)، شرکت همیشه تخفیف شوهرعمه‌اش شروع به کار کرد. چهار سال بعد به این نتیجه رسید که شغلی می‌خواهد که به ساعات کمتری نیاز دارد، زیرا می‌خواهد تشکیل خانواده دهد.

پس از طی تجربه شغلی که شامل خرید، اجرا و سپس فروش یک معدن الماس می‌شد، ویز نزد شوهرعمه خود که با افزودن «شاپ رایت» – یک فروشگاه زنجیره‌ای مواد غذایی – پپ را گسترش داده بود، بازگشت و کل دارایی او را خرید.

او بر حفظ قیمت‌های پایین و خدمت به مشتریان فقیر از همه نژادها در زمان آپارتاید تمرکز کرد. در سال ۱۹۸۶، ویز شاپ رایت و پپ (که اکنون پپکور نامیده می‌شود) را به شرکت‌های عمومی جداگانه‌ای تبدیل کرد. ویز می‌گوید تا سال ۲۰۱۴ که دو کسب‌وکار بزرگ خرده‌فروشی در آفریقای جنوبی را کنترل می‌کرد، به دلیل نگرانی‌های امنیتی راهی برای رشد بیشتر در داخل وجود نداشت.

در آن زمان بود که او به اشتاینهاف که در اروپا و آفریقای جنوبی تجارت می‌کرد، روی آورد. ویز می‌گوید: «من به این نتیجه رسیده بودم که اینجا یک تجارت با ترازنامه بسیار قوی، جریان‌های نقدی قوی، مدیریت باتجربه و عملیات بین‌المللی است، اما این‌طور نبود.»

در واقع ویز به اشتاینهاف به‌عنوان یک تجارت درست کاملاً اعتماد کرده بود. در سپتامبر ۲۰۱۶، او ۱.۸ میلیارد دلار از بانک‌ها برای تأمین مالی در خرید سهام بیشتر اشتاینهاف وام گرفت و سهام مالکیت خود را از ۲۰ درصد به ۲۵ درصد رساند. برای تضمین وام‌ها، ویز اکثریت قریب به اتفاق سهام اشتاینهاف خود را به‌عنوان وثیقه تعهد کرد. هنگامی که سهام اشتاینهاف کاهش یافت، بانک‌ها کنترل سهام او را به دست گرفتند.

او علاوه بر سهام اشتاینهاف، مالک بیش از ۱۰ درصد از سوپرمارکت‌های زنجیره‌ای شاپ رایت هولدینگز، بزرگ‌ترین خرده‌فروش آفریقا – نوعی والمارتِ آفریقای جنوبی با تمرکز بر قیمت‌های پایین – بود. این شرکت در آخرین سال مالی ۱۰.۷ میلیارد دلار درآمد، ۱۴۵ هزار کارمند و نزدیک به سه هزار فروشگاه در سراسر آفریقای جنوبی داشت. ویز در پی کابوس حسابداری اشتاینهاف، صدها میلیون دلار از سهام شاپ رایت خود را فروخت.

ویز در سال ۲۰۱۸ ادعا کرد که از او پنج میلیارد دلار کلاهبرداری شده و از اشتاینهاف به خاطر این مبلغ شکایت کرد. تا اواخر ژانویه ۲۰۲۲ طول کشید تا اشتاینهاف از دادگاه‌های آفریقای جنوبی و هلند درخواست کند تا تسویه‌حساب سهام‌داران و طلبکاران را امضا کنند. تسویه تقریبی ۵۰۰ میلیون دلاری ویز به‌صورت نقدی به علاوه ۵ درصد سهام در خرده‌فروشی فهرست‌شده پپکور هولدینگ که اکنون ۵۱ درصد آن متعلق به اشتاینهاف اینترنشنال است، به‌تازگی انجام شد.