کارنگ رسانه اقتصاد نوآوری است. رسانهای که نسخه چاپی آن هر هفته شنبهها منتشر میشود و وبسایت و شبکههای اجتماعیاش هر ساعت، اخبار و تحولات این بخش از اقتصاد را پوشش میدهند. در کارنگ ما تلاش داریم کسبوکارهای نوآور ایرانی، استارتاپها، شرکتهای دانشبنیان و دیگر کسبوکارها کوچک و بزرگی که در بخشهای مختلف اقتصاد نوآوری در حال ارائه محصول و خدمت هستند را مورد بررسی قرار دهیم و از آینده صنعت، تولید، خدمات و دیگر بخشهای اقتصاد بگوییم. کارنگ رسانهای متعلق به بخش خصوصی ایران است.
بحران کرونا در دو سال گذشته باعث شده است کسبوکارها بیش از گذشته به استراتژی دیجیتالی شدنشان بیندیشند و نسبت به گذشته روند دیجیتالی شدن آنها افزایش یابد. پروژههای دیجیتالی شدن که طرحریزی آنها سالها زمان برده بود، در عرض چند ماه اجرایی شدند.
فینتک یکی از بخشهای برجستهای بود که در این دوران، روند دیجیتالی شدنش سرعت یافت، خصوصا اینکه کسبوکارهای سنتی با ادغام مکانیسمهای مالی در مدل کسبوکار کلیشان، ابزارهای مالی را در سطحی جدید به کار گرفتند.
عصر فایننس نهفته (embedded finance) با تخمین ارزش بازار بیش از ۱۳۸ میلیارد دلار در سال ۲۰۲۶ در راه است؛ جریانی که یک مد زودگذر نیست بلکه آینده ماست.
فایننس نهفته چیست؟
درک مفهوم فایننس نهفته همچون هر مفهوم جدیدی میتواند چالشبرانگیز باشد. به عبارت سادهتر، فایننس نهفته به معنای کاربرد ابزارها یا خدمات مالی، مثلا فرایند پرداخت یا وامدهی، توسط یک ارائهدهنده خدمات غیرمالی است. مثالش فروشگاه لوازم الکترونیکی است که برای کالاهای فروختهشدهاش بیمه خدمات ارائه میدهد.
فایننس نهفته به منظور سادهسازی فرایندهای مالی برای مصرفکنندگان طراحی شده است که دسترسی آنها را به خدمات مورد نیازشان آسانتر کند. در سالهای گذشته خریداران برای خرید اعتباریِ کالا یا خدمتی قابل توجه مجبور بودند به شعبه بانک بروند، در حالی که امروزه با فایننس نهفته میتوانند خرید و اعتبار را در همان محلی که هستند دریافت کنند و نیازی به جابهجاییشان نیست. برخی از شناختهشدهترین نمونههای فایننس نهفته شامل گزینههای وام ایامآی آمازون، کلارنا و افترپی هستند.
یکی از مزایای فایننس نهفته سهولت استفاده از آن برای خریداران است. مثلا با این روش مشتریان نیازی به جستوجوی گزینههای دریافت اعتبار از شیوههای دیگر ندارند و این به تکمیل فرایند خرید و کسب رضایت مشتریان کمک بسیاری میکند که ثمرهاش افزایش وفاداری مشتریان است. علاوه بر این، دادههایی که فایننس نهفته در اختیار فروشنده میگذارد، به شناخت نیازها و عادات مشتری کمک میکند و در نهایت به توسعه کسبوکار او میانجامد.
پنج کاربرد فایننس نهفته
حالا چطور میتوانیم ابزارهای مالی را در کسبوکارمان جاسازی کنیم. در اینجا پنج روش متداول را بررسی میکنیم.
اکنون بخرید، بعدا پرداخت کنید: سیستمهای «اکنون بخرید، بعدا پرداخت کنید»، خط اعتباری جدیدی را برای مشتریان ایجاد میکنند. امکان دسترسی به طیف وسیعی از محصولاتی که میتوانید بعدا هزینه آن را پرداخت کنید به شما اجازه میدهد خریدهای متنوعی داشته باشید؛ حالا چه سرمایهگذاری روی یک ابزار فناورانه خانگی باشد، چه خرید وسایل سفر برای نوزاد.
اعطای وام در نقطه خدمات: وامدهی یکپارچه از طریق «اکنون بخرید، بعدا پرداخت کنید» وامدهی را یک قدم جلوتر میبرد. میتوان این ابزارهای مالی را در کسبوکارهایی گنجاند که مشتریان آن برای خرید کالاهای باارزش، نیاز به تأمین مالی دارند.
در نتیجه این کسبوکارها به منظور شناخت وضعیت اعتبار مشتریان، باید اطلاعات بیشتری از آنها بگیرند، مثل اطلاعاتی درباره سابقه اعتبارشان که در این صورت قادرند با مسئولیت بیشتری وام را در اختیارشان بگذارند.
خدمات بیمه یکپارچه: مشتریان زمان خرید یک محصول یا خدمت جدید ممکن است بخواهند مطمئن شوند اگر کالا یا خدمت خریداریشدهشان صدمه و آسیبی ببیند پولشان هدر نمیرود. در اینجا بحث بیمه یکپارچه مطرح میشود که با تعبیه ابزارهای مالیِ بیمه کسبوکارها میتوانند در سریعترین زمان ممکن برای محصولاتشان خدمات بیمه ارائه دهند.
سرمایهگذاری: ابزارهای فایننس نهفته در اپلیکیشنهای سرمایهگذاری این امکان را به کاربران میدهد که با بانکهای سنتی خود ارتباط داشته باشند تا بتوانند متناسب با وضعیت مالی و عادات خرج کردنشان سرمایهگذاری کنند. این نمونهای از کاربرد فایننس نهفته توسط ارائهدهنده خدمات مالی از نوع دیگر است.
فایننس به عنوان سرویس: ابزارهای مالی به عنوان سرویس ـ از صورتحساب گرفته تا جذب مشتری و تمام مراحل میان اینها ـ در حال افزوده شدن به محصولات شرکتها هستند.
بهکارگیری فایننس نهفته به شکلی هدفمند
شرکتها میتوانند با طراحی استراتژی فایننس نهفتهای که جواب نیازهایشان را بدهد، کارشان را شروع کنند. چنین کاری به تحلیل نیازهای دیجیتالیتان و تصمیمگیری در مورد ابزارهایی که میخواهید جاسازی کنید، نیاز دارد. نخستین گام این است که اهداف کسبوکارتان را برای پروژه فایننس نهفته شناسایی کنید.
این اهداف ممکن است چیزهایی شبیه به بهبود خدمات به مشتریان، رشدوتوسعه پایگاه مشتریانِ در حال فعالیت یا راهاندازی کسبوکار مخاطرهآمیز برای دستیابی به مخاطب هدف یا نیازی مشخص باشد. برای مثال، اگر به دنبال بهبود خدمات به مشتریان و رضایت آنها هستید، ممکن است پرداخت نهفته یکی از روشهایی باشد که میتوانید آن را بررسی کنید. مدل «اکنون بخرید، بعدا پرداخت کنید» میتواند اجناس و خدمات را برای مشتریان معینی در دسترستر کند.
بیمه نهفته راحتتر میتواند شما را به فروشگاهی چندمنظوره تبدیل کند. اما به منظور انتخاب راهحل مناسب، ابتدا باید نیازهایتان را شناسایی کنید.
یکی دیگر از چالشها، درک نقشی است که کسبوکارتان در اکوسیستم ایفا میکند. برای مثال، ارائهدهندگان خدمات، دسترسی به زیرساختهای فناوری را فراهم میکنند، در صورتی که نهادهای مجوزدار مثل بانکها یا مؤسسات پول الکترونیکی، با انجام فعالیتهای مالی و کنترل زیرساختهای اساسی، به کمک تنظیمگری میآیند.