کارنگ رسانه اقتصاد نوآوری است. رسانه‌ای که نسخه چاپی آن هر هفته شنبه‌ها منتشر می‌شود و وب‌سایت و شبکه‌های اجتماعی‌اش هر ساعت، اخبار و تحولات این بخش از اقتصاد را پوشش می‌دهند. در کارنگ ما تلاش داریم کسبوکارهای نوآور ایرانی، استارتاپ‌ها، شرکت‌های دانش‌بنیان و دیگر کسب‌وکارها کوچک و بزرگی که در بخش‌های مختلف اقتصاد نوآوری در حال ارائه محصول و خدمت هستند را مورد بررسی قرار دهیم و از آینده صنعت، تولید، خدمات و دیگر بخش‌های اقتصاد بگوییم. کارنگ رسانه‌ای متعلق به بخش خصوصی ایران است.
عکس: نسیم اعتمادی
ایده بلک‌فرایدی حدوداً از دهه 90 شمسی در ایران رواج پیدا کرد. یکی از دلایل عمده این موضوع نیز رواج تجارت الکترونیکی در کشور عنوان می‌شود؛ تجارتی که مرزهای داد‌وستد را فراتر از جغرافیای کشورها می‌برد و قابلیت وام گرفتن مفاهیم تجارت جهانی را نیز با خود به همراه دارد. اما آیا جمعه سیاه در تمام کشورها می‌تواند بر اساس ماهیت خود عمل کند؟
مهدی مقیمیان، بنیان‌گذار پلتفرم مینی‌کالا معتقد است می‌توان از فرصت‌های بلک‌فرایدی برای افزایش فروش استفاده کرد، اما این موضوع خود نیازمند شرایطی است که پیش از رویدادی همچون بلک‌فرایدی باید برای یک کسب‌وکار فراهم شود. مینی‌کالا یک شبکه فروش غیرمتمرکز یا سوشال‌کامرس است که از سال ۱۳۹۹ فعالیت خود را آغاز کرده است.
بلک‌فرایدی؛ رویدادی ویژه در صنعت خرده‌فروشی
مقیمیان درباره تفاوت تجربه کاربران از سایت‌های خارجی و داخلی در دوره بلک‌فرایدی می‌گوید: «بلک‌فرایدی یک رویداد ویژه در صنعت خرده‌فروشی است که امسال در روز جمعه، ۲۴ نوامبر برابر با سه آذرماه برگزار شد. شهرت این رویداد به خاطر تخفیف‌ها و فروش‌های سنگینی است که توسط خرده‌فروشان مختلف به صورت آنلاین یا حضوری ارائه می‌شود.»
او در ادامه توضیح می‌دهد: «در دنیا و حتی در ایران، جمعه سیاه به یک رویداد خرید بزرگ تبدیل شده و بسیاری از مشتریان، منتظر این اتفاق جذاب هستند. همچنین فروشندگان نیز در این خصوص برنامه‌ریزی‌های متعددی دارند و سعی می‌کنند با روش‌های مختلفی مشتریان را به کسب‌وکار خود جذب کنند. با توجه به شرایط و الگوهای رفتاری خریداران ایرانی که علاوه بر فروشندگان داخلی، به فروشندگان و سایت‌های خارج از ایران نیز دسترسی دارند، می‌توان ارزیابی رفتار مشتریان را در زمان بلک‌فرایدی به این صورت انجام داد: ۱. تجربه کاربران ایرانی از بلک‌فرایدی نسبت به تأمین‌کنندگان ایرانی؛ ۲. تجربه کاربران ایرانی از بلک‌فرایدی نسبت به تأمین‌کنندگان خارج از کشور.»
او می‌افزاید: «در گروه اول با توجه به بررسی‌های کلی و میدانی، کاربران اغلب این حس را دارند که فروشندگان قبل از این رویداد قیمت‌های خود را مقداری بالا می‌برند و در زمان بلک‌فرایدی تخفیف لحاظ می‌کنند و در نتیجه عملاً خریدار سودی از این رویداد نمی‌برد. درباره گروه دوم می‌توان گفت خریداران به دلیل ذهنیت مثبتی که از فروشگاه‌های خارجی دارند و همچنین تجربه‌کاربری‌ای که این فروشگاه‌ها توان ارائه آن را دارند، در نهایت حس رضایت بیشتری از خرید خود دارند.»
مقیمیان خاطرنشان می‌کند: «به طور کلی می‌توان گفت در رویدادی مانند بلک‌فرایدی، لحاظ کردن تخفیف، زمانی برای فروشندگان صرفه اقتصادی خواهد داشت که معیارهایی مانند انبارداری کالا، تاریخ مصرف در مواد غذایی، مد در صنعت پوشاک، فناوری در کالاهای دیجیتال و این قبیل موارد در نظر گرفته شود. گفتنی است عملاً مؤلفه زمان نقش مؤثر و پررنگی در خصوص قیمت‌ها ایفا می‌کند.»
آیا کاربران داخلی به تخفیف‌های سایت‌های ایرانی اعتماد دارند؟
مقیمیان در ادامه درباره رویکرد خریداران ایرانی نسبت به تخفیف‌های فروشگاه‌های داخلی عنوان می‌کند: «در سطح جامعه و در لایه خریداران این موضوع که مشتریان قبل از خرید کالای مورد نظر و پرداخت مبلغ، به جست‌وجوی قیمت واقعی کالا در سایت‌های مختلف می‌گردند، موضوعی فراگیر شده است. مطمئناً وقتی در سطح کاربران این عقیده به وجود می‌آید که برخی از فروشندگان قیمت‌ها را بالا برده و روی قیمت کاذب تخفیف داده‌اند، در الگوی رفتاری آنها نیز تأثیر مشهودی خواهد گذاشت. در نتیجه چنین تفکری، اعتماد که یکی از معیارهای اصلی در جذب خریدار و در نهایت فروش است، دچار چالش خواهد شد. البته در این زمینه باید گفت بخشی از تخفیفات واقعی نیستند.»
کسبوکارهای ایرانی و بلک‌فرایدی
بنیان‌گذار مینی‌کالا در ادامه درباره چگونگی استفاده کسب‌وکارها از بلک‌فرایدی به‌عنوان یک تکنیک فروش توضیح می‌دهد: «یکی از تکنیک‌های مفید برای بالابردن فروش و جذب مشتری، برگزاری رویدادهای مختلف و قرار گرفتن کسب‌وکار در کانون توجه کاربران است که بلک‌فرایدی این قابلیت را دارد. اما فراموش نکنیم که مهم‌تر از ایجاد یک روند مانند بلک‌فرایدی حفظ ماهیت آن است و قطعاً در صورت اجرای درست، بلک‌فرایدی می‌تواند فرصت مناسبی برای همه ذینفعان به وجود آورد.»
به گفته او عنوان بلک‌فرایدی یا جمعه سیاه در ایران از دهه 90 و با مورد توجه قرار گرفتن تجارت الکترونیکی و خرید آنلاین مطرح شد. در ابتدای این رویداد با اتفاقات و چالش‌های متعددی چون اختلال در سایت‌ها و اپلیکیشن‌ها روبه‌رو بودیم. خوشبختانه اکنون به خاطر تجربیاتی که از مشکلات به وجود آمده برای پلتفرم‌ها داریم، می‌توانیم با آمادگی و شرایط بهتر فنی به استقبال این‌گونه رویدادها برویم. می‌توان با پرداختن اصولی به ماهیت این‌گونه کمپین‌ها و رعایت هرچه بیشتری منافع خریداران از ظرفیت‌های متعدد آن بهره برد.
مقیمیان در ادامه تأکید می‌کند: «همچنین پلتفرم‌ها علاوه بر فروشی که در بلک‌فرایدی دارند، با ایجاد گیمیفیکیشن درست و تعریف هوشمندانه «سفر مشتری» می‌توانند تا حدی از این ظرفیت برای موارد جانبی، مانند «افزایش مدت زمان ماندن مشتری در سایت» استفاده کنند؛ در این رویکرد کاربران در مسیری قرار می‌گیرند که زمان بیشتری را در سایت فروشنده سپری کرده و صفحات بیشتری را مشاهده کنند و نتیجه آن بالا رفتن رتبه صفحات و سایت نزد موتورهای جست‌‍‌وجوگر خواهد شد.»
بلک‌فرایدی ایرانی
مقمیان با تأکید بر موضوع لزوم وجود رویدادهای متنوع برای ایجاد فروش بیشتر توضیح می‌دهد: «با توجه به موارد بالا و ذکر این موضوع که نیاز کسب‌وکارها به رویدادهای متعدد برای توسعه بازار و فروش، یک دغدغه است، می‌توان علاوه بر بلک‌فرایدی یک رویداد منسجم و متناسب با فرهنگ ایرانی را برای آغاز سال نو شمسی تدارک دید و البته نسبت به حفظ رسالت‌های آن در بلندمدت تدابیر لازم را در نظر گرفت. برای ایجاد مناسبتی ایرانی که هم‌رده بلک‌فرایدی جهانی در ایران باشد، می‌توان با تحقیقات جامع و بررسی دقیق در خصوص نقاط ضعف و قوت بلک‌فرایدی در ایران و جهان در بخش‌های مختلف و در نظر گرفتن دغدغه‌های واقعی تأمین‌کننده، فروشنده و خریدار، به مدل و راه‌کاری اصولی در راستای منافع کلیه ذینفعان رسید.»
لینک کوتاه: https://karangweekly.ir/xm1s