تأثیر اجتماعی برایم مهم‌تر از هر چیزی بود

ممکن است برخی افراد الهه عزیزی را به عنوان مدیر پروژه عمرانی بشناسند که 24 سال سابقه کار دارد و همزمان با کار، تحصیلاتش را تا مقطع دکترا ادامه داده است. اما در این مصاحبه ما درباره «همقدم» صحبت می‌کنیم؛ استارتاپی که برای امروز جذاب و برای آینده لازم است. او می‌گوید: «در همان ابتدای مقطع دکترا حس عجیبی سراغم آمد که به من می‌گفت با اینکه مسیر شغلی خوب و جایگاه و درآمد مناسبی دارم اما دلم می‌خواهد تأثیر اجتماعی بیشتری بگذارم. حس می‌کردم برای کاری مهم‌تر به این دنیا آمده‌ام. این شد که چهار سال پیش در شب تولدم تصمیم گرفتم ایده‌ای را که مدت‌ها ذهنم را درگیر کرده بود، عملی کنم.» ایده‌ای که به شکل‌گیری همقدم منجر شد. این پلتفرم جایی است برای کسانی که به همراه احتیاج دارند و این همراهی در بخش‌های مختلفی تفکیک شده است. الهه عزیزی با استارتاپ همقدم در سال ۹۸ به عنوان کارآفرین برتر شناخته شد.

چطور شد که کسب‌و‌کار همقدم را راه‌اندازی کردید؟

من پازلی از نیازهای مختلف را شناسایی کرده بودم که همقدم می‌توانست بخش‌های مختلف این پازل را حل کند. اول اینکه ساختار خانواده در حال تغییر است و جمعیت به سمت سالمندی می‌رود. تعداد فرزندان کمتر شده و از طرفی زنان که به طور سنتی مسئولیت مراقبت از سالمندان را بر عهده داشته‌اند، وارد فضای کار و تحصیل شده‌اند. همچنین سبک زندگی فرزندان تغییر کرده و ممکن است فرزند بخواهد در شهر و یا کشور دیگری زندگی کند. پس همراهی و مراقبت از سالمندان که در قدیم به عهده فرزندان و عروس‌های خانواده بوده، الان به یک معضل تبدیل می‌شود.

در ثانی به واسطه شغل مدیریتی،‌ با افراد بسیار زیاد جویای کار و تازه فارغ‌التحصیل‌شده برخورد داشته‌ام که با مدارک ارشد و دکتری، تازه قدم به دنیای کار می‌گذارند و حتی یک روز تجربه کار ندارند و متأسفانه کوهی از مطالبه و ادعا هستند در حالی که تصوری از رفتار و قوانین سازمانی ندارند. آن زمان به این فکر کردم که کار درست در کشورهای توسعه‌یافته انجام می‌شود که افراد را از کلاس دهم وارد فضای کار می‌کنند. به این فکر کردم آیا می‌توان تجربه کاری و آشنایی با مناسبات سازمانی را قبل از فارغ‌التحصیلی و به صورت پاره‌وقت برای آنان خلق کرد؟

سوم اینکه اشتیاق به اثرگذاری و اشتغال‌زایی در سطح وسیع داشتم که همقدم این بخش از دغدغه من را مرتفع می‌کرد و حس می‌کردم تأثیری بسیار بیشتر و ماندگارتر از پرو‌ژه‌های عمرانی دارد.

در نهایت نزدیکی ایده همقدم به مفاهیم تحول دیجیتال برایم مهم بود، چون جایی خوانده بودم که اگر تا سال ۲۰۳۰ شغل شما ارتباطی به موبایل‌های هوشمند نداشته باشد، محکوم به فناست. این ترکیب تکنولوژی و تأثیر اجتماعی، من را برای اجرای ایده، مصمم‌تر کرد.

همقدم دقیقا چیست و چه می‌کند؟

همقدم اولین اپلیکشین خدمات همراهی است که افراد را برای انجام برخی از امور که به همراه احتیاج دارد، یاری می‌کند. همقدم یک خدمات تخصصی پرستاری و مراقبت نیست، بلکه خدمات همراهی ارائه می‌کند.

این اپ در پنج حوزه فعال است؛ حوزه‌هایی که مشتریان به همراهی فردی برای انجام کار احتیاج دارند یا می‌خواهند فرد دیگری به جای آنان کاری را انجام دهد.

اولین و مهم‌ترین بخش همراهی‌ها در حوزه سلامت است که بیشتر در حوزه سالمندی نمود پیدا می‌کند، مثلا فردی برای انجام آزمایش یا مراجعه به پزشک یا بستری در بیمارستان به همراه احتیاج دارد. همقدم از کارکنان خودش که عموما از دانشجوهای تأیید صلاحیت‌شده هستند، برای آنان همراه می‌فرستد.

گزینه بعد کارهای اداری‌ است که مشتریان در صورت نیاز به همراهی از همقدم استفاده ‌می‌کنند یا کار را به یک همقدم می‌سپارند.

بخش بعدی، اوقات فراغت است. خیلی از سالمندان نیاز به هم‌صحبتی یا گردش، تفریح و زیارت دارند که این کار برایشان دشوار است یا فرزندان توان همراهی با آنان را ندارند. تیم همقدم برای رفع این مشکل نیز فرد همراهی برای سالمند می‌فرستد. ما اعضای تیم را همقدم نامیدیم. همقدم‌ها پزشک و پرستار نیستد، صرفا مانند یک فرزند و دوست و همراه در کنار مشتریان و متقاضیان هستند.

بخش بعدی خرید است. در دسته سالمندان، خرید آنلاین و انتخاب از روی عکس، ‌لذت‌بخش نیست. آن‌ها دوست دارند اجناس را در بازار از نزدیک ببینند و بعد خرید کنند. همقدم‌ها همراهان خوبی برای این بخش هستند.

و در بخش آخر سایر خدمات می‌گنجد، مثلا خانمی برای برگزاری کلاس رانندگی احتیاج به همراه داشت و از همقدم کمک گرفت.

سرمایه اولیه این کار چقدر بود؟

طبق برنامه اولیه، ما برای رسیدن به اولین مشتری به نسخه مناسبی از اپلیکیشن و دفتری برای استقرار و چند نفر همقدم مطمئن احتیاج داشتیم که این حدود ۲۵۰ میلیون هزینه داشت که از سرمایه شخصی تهیه کردیم.

از وسعت همقدم به ما بگویید.

در حقیقت کرونا کسب‌وکار ما را به دو نیم تقسیم کرد؛ قبل از کرونا و بعد از کرونا. قبل از کرونا ما بیش از ۹۰ نفر همقدم و پنج هزار نفر کاربر فعال اپلیکیشن داشتیم. البته تعطیلی خوابگاه‌ها و ملاحظات پاندمی باعث شد ما از سمت تأمین نیروی کار، مورد فشار قرار بگیریم اگرچه درخواست‌ها بیشتر از قبل شده بود.

چه چشم‌اندازی برای آینده همقدم دارید و چه موانعی در این مسیر پیش روی شماست؟

ما به دو مدل رشد فکر می‌کنیم. رشد عمودی و افقی. در رشد عمودی قصد داریم وارد لایه‌های دیگر شویم و فقط به سالمندان محدود نباشیم، مثلا بخش کودکان تقاضای خیلی زیادی در بازار دارد. رشد افقی نیز خدمات دیگر به جامعه سالمندان است، چون ما با سرعت زیادی به سمت سالمندی می‌رویم و نیازهای متنوعی در این بخش از جامعه به وجود می‌آید.

مانع اصلی و کلی ما جذب سرمایه است و ما به‌شدت در پی جذب سرمایه‌گذار هستیم. ولی مانع موقتی که کرونا ایجاد کرده، تعداد کم نیروی دانشجو به دلیل تعطیلی دانشگاه حضوری است، چون ما برای تأیید صلاحیت مطمئن‌تر از نیروی دانشجو استفاده می‌کنیم.

به نظرم بازایابی همقدم با توجه به اینکه مخاطب نهایی سالمندانِ دور از موبایل هوشمند و فضای مجازی هستند، سخت باشد. برای این معضل چه فکری کرده‌اید؟

در اکثر قریب به اتفاق موارد کسی که این هماهنگی‌ها را انجام می‌دهد، فرزند سالمندان یا پدر و مادر بچه‌ها هستند و این باعث می‌شود تا حدود خوبی این معضل برطرف شود. حتی فرزندان خارج از کشور نیز می‌توانند این خدمات را برای پدر و مادر داخل ایران استفاده کنند.

مسیر دیگر دسترسی به سالمندان‌، همکاری با صندوق‌های بازنشستگی ‌است که در این مسیر نیز اقداماتی انجام داده‌ایم.

چه توصیه‌ای به کسانی که مانند شما ایده‌های کار‌آفرینی دارند یا کسب‌وکارشان را آغاز کرده‌اند، دارید؟

من توصیه می‌کنم اگر ایده‌های پرریسک دارند، از ابتدا به دنبال سرمایه‌گذار باشند، چون اگر تا حدی ایده اجرا شود و کار ساختار محکمی بگیرد، ممکن است تمایل یا حتی دریچه‌های ورود سرمایه‌گذار کم شود.

روی کار تمرکز کنند و شریکی انتخاب کنند که متمرکز باشد. عدم تمرکز کار را با خطر شکست بسیار بیشتری مواجه می‌کند.