کارنگ رسانه اقتصاد نوآوری است. رسانهای که نسخه چاپی آن هر هفته شنبهها منتشر میشود و وبسایت و شبکههای اجتماعیاش هر ساعت، اخبار و تحولات این بخش از اقتصاد را پوشش میدهند. در کارنگ ما تلاش داریم کسبوکارهای نوآور ایرانی، استارتاپها، شرکتهای دانشبنیان و دیگر کسبوکارها کوچک و بزرگی که در بخشهای مختلف اقتصاد نوآوری در حال ارائه محصول و خدمت هستند را مورد بررسی قرار دهیم و از آینده صنعت، تولید، خدمات و دیگر بخشهای اقتصاد بگوییم. کارنگ رسانهای متعلق به بخش خصوصی ایران است.
سال 2021 سال تحویل سریع مواد غذایی در اروپا بوده است. اما برخلاف بسیاری از چیزها، خواربارفروشی سریع برای این سیاره چندان خوب نیست. استارتاپ هلندی «پیتر پات» فکر میکند که میتواند به این صنعت کمک کند تا مشکل پایداری آن حل شود.
این شرکت یک سرویس تحویل خواربار بدون ضایعات و اقتصاد دایرهای (الگویی از تولید و مصرف که شامل بهاشتراکگذاری، اجاره، استفاده مجدد، تعمیر، نوسازی و بازیافت مواد و محصولات موجود تا حد امکان است) را اجرا میکند و همچنین زیرساختهایی را برای سایر شرکتها ایجاد میکند تا همین کار را انجام دهند. رمز موفقیت آنها؟ بستهبندی قابل استفاده مجدد، تأمین فلهای و روند مصرف کمی کندتر آن نسبت به رقبا.
این استارتاپ مستقر در روتردام بهتازگی مبلغ ۹ میلیون یورو برای گسترش خدمات خود در سراسر اروپا جذب کرده است. این شرکت که در سال 2019 تأسیس شده، در سراسر هلند و بخشهایی از بلژیک فعال است. شرکت قصد دارد بهزودی به بازارهای کشورهایی مانند بریتانیا، فرانسه، آلمان و اسکاندیناوی گسترش یابد.
پیتر پات چگونه کار میکند؟
جوری شوماخر، بنیانگذار پیتر پات، میگوید: «ما میخواهیم خرید مواد غذایی بدون بستهبندی را آسانتر، جذابتر و اغواکنندهتر کنیم، زیرا فکر نمیکنم کسی از استفاده از اینهمه پلاستیک یکبار مصرف راضی باشد.»
مشتریان به صورت آنلاین سفارش خود را ثبت میکنند و مواد غذایی را در شیشههای قابل استفاده مجدد تحویل میگیرند. هنگامی که سفارش بعدی آنها میرسد، رانندگان شیشههای خالی را جمعآوری میکنند و مشتریان ذخیرههای خود را به عنوان اعتبار در حساب خود دریافت میکنند و میتوانند برای سفارش بعدی از آن استفاده کنند. شیشهها حداقل 40 بار قابلیت استفاده مجدد دارند.
این روند را با سایر خدمات خواربار مقایسه کنید. برخی از شرکتها از بستهبندی بدون پلاستیک استفاده میکنند، اما این مسئله برای همه آنها و هر محصولی صدق نمیکند. خواربارفروشیهای سنتی نیز اغلب بهشدت به پلاستیکهای یکبار مصرف وابسته هستند. برخی از محبوبترین محصولات این شرکت شامل مواردی مانند غلات، آجیل، روغن زیتون و کره بادام زمینی است.
پیتر پات زنجیره تأمینش را نیز دایرهای میسازد. شوماخر میگوید: «ما همیشه منابع خود را به صورت عمده تحویل میگیریم. به عنوان مثال ما روغن زیتون را در یک مخزن هزار لیتری دریافت میکنیم و آن نیز به تولیدکننده بازگردانده میشود و دوباره پر میشود.»
سرعت همیشه برنده نیست
پیتر پات در حال حاضر خریدها را در روز بعد تحویل میدهد. شوماخر در پاسخ به این سؤال که آیا هرگز سعی خواهد کرد با شرکتهایی که تحویل 15 یا 20 دقیقهای ارائه میدهند رقابت کند، میگوید تمرکز بر حل یک مشکل در یک زمان مهم است.
او میگوید: «ما در توزیع متخصص نیستیم، جایی که همهچیز به تراکم و تدارکات شدید در آخرین مرحله مربوط میشود، بنابراین آن را به دیگران واگذار میکنیم.» سبزتر کردن فرایند تحویل چیزی است که کارشناسان میگویند برای بهبود پایداری تحویل مواد غذایی ضروری است.
پیتر پات در حال حاضر از پست انال، بزرگترین شرکت تحویل کالا در هلند استفاده میکند. این شرکت در آمستردام از وسایل نقلیه الکتریکی استفاده میکند و قصد دارد بهزودی این کار را در سراسر کشور انجام دهد. پیتر پات همچنین دارای حداقل مقدار سفارش است که با کاهش میانگین مایلهای پیمودهشده برای هر کالا، پایداری مدل آن را افزایش میدهد.
مقرونبهصرفه ساختن زباله صفر
فروشگاههای زباله صفر به گرانتر بودن نسبت به سوپرمارکتهای معمولی شهرت دارند. شوماخر میگوید با این حال هزینه یک سبد متوسط پیتر پات، مانند سوپرمارکتهای رایج است. به این دلیل که پیتر پات برندسازی و بستهبندی را خودش انجام میدهد. شرکت محصولات را مستقیماً از تولیدکنندگان میگیرد و این یعنی میتواند آنها را با قیمت کمتری بفروشد.
همکاری با یونیلیور و پپسی؟
با این حال، هدف پیتر پات این نیست که فقط یک فروشگاه مواد غذایی دایرهای را اداره کند، بلکه این شرکت میخواهد سیستم بستهبندی را در کل صنایع غذایی تغییر دهد.
شوماخر میگوید: «ما میتوانستیم روی یک طراحی جدید شیشهای سرمایهگذاری کنیم و سپس منتظر باز شدن درهای بزرگ شرکتهای کالاهای مصرفی در حرکت سریع باشیم. اما فکر کردیم نه، بیایید خودمان آن را ایجاد کنیم تا تقاضای بازار را نشان دهیم و سپس این شرکتها در خانه ما را بزنند. و این اتفاق افتاد.»
این شرکت در حال مذاکره با یونیلیور و پپسی است تا محصولات خود را از طریق پیتر پات تحویل دهند و همچنین برای استفاده از زیرساختهایی که پیتر پات ایجاد کرده است، سیستمهای تحویل داخلی خود را تغییر دهند. این شرکت در حال حاضر برای ارائه سس کچاپ، سس مایونز و تکههای شکلات با هاینز کار میکند. این دو شرکت اکنون در تلاش هستند تا زنجیره تأمین هاینز را نیز دایرهایتر کنند.
پیتر پات میگوید در ایجاد یک طرح زیرساختی برای تحویل پایدار، امیدوار است کاری شبیه آنچه ایلان ماسک با طرح خودروی الکتریکی انجام داد، انجام دهد.
شوماخر میگوید: «زمانی که ایلان ماسک تسلا را ساخت، اتومبیل ساخت، اما طرح اولیه خودروهای الکتریکی را نیز ایجاد کرد و آن را منبع باز ساخت، بنابراین کل سیستم بر روی خودروهای الکتریکی شروع شد. ارائه یک طرح کلی باعث شد تا کل صنعت خودروسازی به سمت پایداری حرکت کند.»
این همان چیزی است که پیتر پات قصد دارد انجام دهد؛ نشان دهد که زباله صفر و بستهبندی اقتصاد دایرهای موفق عمل میکند و شمهای از طرحی را که امیدوار است از آن پیروی شود، به این صنعت نشان دهد.