کارنگ رسانه اقتصاد نوآوری است. رسانهای که نسخه چاپی آن هر هفته شنبهها منتشر میشود و وبسایت و شبکههای اجتماعیاش هر ساعت، اخبار و تحولات این بخش از اقتصاد را پوشش میدهند. در کارنگ ما تلاش داریم کسبوکارهای نوآور ایرانی، استارتاپها، شرکتهای دانشبنیان و دیگر کسبوکارها کوچک و بزرگی که در بخشهای مختلف اقتصاد نوآوری در حال ارائه محصول و خدمت هستند را مورد بررسی قرار دهیم و از آینده صنعت، تولید، خدمات و دیگر بخشهای اقتصاد بگوییم. کارنگ رسانهای متعلق به بخش خصوصی ایران است.
پنل «دولتها و نوآوری در ایران» در فروم حکمرانی نمایشگاه اینوتکس با مدیریت رضا امیرزاده، دبیر تحریریه کارنگ برگزار شد.
در این پنل، امیرحسین میرآبادی، رئیس مرکز تعاملات بینالمللی علم و فناوری درباره تنظیمگری تعاملی عنوان کرد: «در حوزه نوآوری و توسعه آن، همیشه چالشهایی وجود دارد؛ بهویژه برای مجموعههای نوآور و نوپا. درصد شکست این مجموعهها بسیار بالاست و فضای فعالیت آنها نیز مبهم است. ما هم در سمت کسبوکار و هم در سمت تنظیمگر نیازمند قانونگذاری هستیم. یکی از مدلهای قانونگذاری، تنظیمگری تعاملی است که تحت عنوان سندباکس از آن یاد میشود. دولتها همیشه به دنبال این هستند که منافع عمومی را افزایش دهند و تنظیمگری کنند. اگر تنظیمگری در مسیر درست قرار بگیرد، منافع عمومی و اهداف توسعهای به حداکثر میرسد، اما اگر مبتنی بر واقعیتها نباشد باعث ایجاد رانت برای گروههای خاصی میشود.»
او در ادامه اضافه کرد: «در حوزه نوآوری شکستهای نوین بازار را داریم. نهادهای سنتی که در گذشته فعالیت میکردند نمیتوانند دیگر نقش خود را داشته باشند. زمانبندی مداخله در حوزه نوآوری بسیار مهم است و گاهی تعارضاتی بین فعالان سنتی و بازیگران جدید ایجاد میشود. نوآوریها بهسرعت وارد بازار میشوند، اما تنظیم مقررات از آنها عقبتر است. بنابراین، ما در حوزه تنظیمگری عقب میمانیم و در پی آن چالشها پدید میآیند.
محیط آزمون تنظیمگری همان سندباکس است که طی آن نهادهای ناظر سازکاری را ترتیب میدهند تا ریسکهای مرتبط را شناسایی و آنها را برطرف کنند. درنتیجه آن، هم کسبوکارها و هم حاکمیت در فضایی تعاملی نیازهای یکدیگر را شناسایی و آنها را برطرف میکنند.»
کسبوکارها میتوانند تنظیمگر را متوجه خود کنند
میلاد صدرخانلو، رئیس شبکه تبادل و انتقال فناوری هشت کشور مسلمان در حال توسعه (D8-TTEN)، درباره تجربه کشورها در حوزه تنظیمگری گفت: «در حوزه تنظیمگری دو بعد وجود دارد؛ یکی خواسته تنظیمگر و دیگری خواسته کسبوکار تا خود را به تنظیمگر نزدیک کند. فعالیتهای صنفی به این موضوع بسیار کمک میکند. نمیتوان توقع داشت که تنظیمگر به سمت کسبوکار بیاید. همچنین، چه دلیلی دارد که توجه ما فقط به سمت سندباکس باشد؟ کسبوکارها از طریق روشهای مختلف میتوانند با تنظیمگر ارتباط برقرار کنند.»
او در ادامه خاطرنشان کرد: «ما تجارب خود را به کشورهای دیگر منتقل کردیم و آنها با تکیه بر روحیه پذیرای خود، با ما همراه شدند. مثلاً کسبوکارهایی از مالزی و نیجریه از تجارب ما استفاده کردند. اینکه توقع داشته باشیم تنظیمگر مطابق خواسته ما رفتار کند، انتظاری غیرواقعی است. کسبوکار باید تلاش کند تا تنظیمگر را متوجه چیزی که میخواهد بکند.»
به حمایت قانونی نیاز داریم
حسین اسلامی، مدیرعامل رمیس، نیز در این پنل بیان کرد: «بخشی از عقبافتادگی تنظیمگری به این دلیل است که کسبوکارها از مسیرهای جدیدی اقدام میکنند و این موضوع با مقررات موجود دچار ابهام میشود. از این رو بهتر است از طریق فضای سندباکس وارد تعامل شوند. ما به حمایت قانونی نیاز داریم. در سندباکس قرار بود کسبوکارها از معافیت مقرراتی برخوردار شوند. نهادهای مختلفی در این بخش درگیرند و درتلاشاند تا وضع موجود را حفظ کنند. در برخی حوزهها، مثل فینتک، با معافیت مقرراتی فاصلهای چشمگیر وجود دارد. مجموعههایی هستند که وارد آزمونگاه نمیشوند و رشد خوبی را تجربه میکنند و تنظیمگر درنهایت مجبور میشود با آنها همراهی کند، اما آنهایی که از ابتدا وارد آزمونگاه میشوند به چالش برمیخورند.»
او در ادامه اظهار کرد: «زمانی که مدام برای کسبوکارها مقررات جزئی اعمال میشود، چالش پدید میآید. هیچ نهادی بهتر از خود کسبکارها از وضعیت موجود شناخت ندارد. از این رو کسبوکارها به نهادهای صنفی اعتماد میکنند تا به مسائل آنها رسیدگی شود. حتی در بازار سنتی هم تشکلها بیشتر به رسمیت شناخته شدهاند. تنظیمگری باید به سمت تشکلها که از خود بخش خصوصی هستند حرکت کنند تا با کسبوکارها و حاکمیت تعامل داشته باشند.»
نیاز به ایجاد کارگروه
محمدحسین کاشی، عضو هیئتمدیره شرکت ارتباطات زیرساخت نیز عنوان کرد: «مشکل ما در داخل کشور، تعدد سازمانهای تنظیمگر است. این سازمانها تفکرات متفاوتی دارند و گاهی برخی از آنها برخورد سلیقهای دارند و کسبوکارها در این میان شاهد تعارضاتی هستند. در سالهای اخیر این موضوع تسهیل شده، اما ما همچنان با شرایط ایدهآل برای استفاده از خدمات و جایگاه تنظیمگر فاصله داریم. این تعدد و تنوع که در تنظیمگران وجود دارد، باعث این تفکر میشود که تنظیمگر در حال دخالت است.»
او در ادامه گفت: «در حوزه اقتصاد دیجیتال، کسبوکارها با دو یا سه تنظیمگر بهطور مستقیم درگیرند. اگر کارگروهی در حوزه رگولاتوی تشکیل شود، میتواند با کمک تشکلهای صنفی هماهنگی ایجاد کند و به رفع دغدغههای قانونی بپردازد.»
لینک کوتاه: https://karangweekly.ir/3d1p
