جایگزینی سموم با حشرات

نگرانی آدم‌ها درباره سلامت غذایی که می‌خورند، هرروز بیشتر می‌شود. روزگاری که هرکس از تولید تا مصرف محصولات غذایی‌اش را خود بر عهده داشت، گذشته است و خیلی‌هایمان اطلاع چندانی از فرایند تولید آنچه می‌خوریم، نداریم. ازدیاد جمعیت و به دنبال آن بیشتر شدن استفاده از سموم برای آفت‌زدایی در محصولات کشاورزی هم این نگرانی را بیشتر می‌کند که مبادا برای تولید گوجه‌ یا بادمجانی که میل می‌کنیم، از سموم خطرناکی استفاده شده باشد.

هرچند برخی از مسئولان اصرار دارند که جای نگرانی در این‌باره نیست، تناقض‌ها در گفتار مسئولان نشان می‌دهد چنین نگرانی‌ای چندان هم بی‌راه به نظر نمی‌رسد. در تولید بسیاری از محصولات کشاورزی، چه در گلخانه و چه در باغ و مزرعه، هنوز برنامه درستی برای مقابله با آفت‌ها وجود ندارد و این، اضطراب استفاده از محصولات ناسالم را بیشتر می‌کند.
در چنین شرایطی، حرکت به سمت روش‌های کم‌خطر کاهش آفات و سموم آغاز شده تا ریسک استفاده از محصولات کشاورزی کمتر شود.

محصول کشاورزی کم‌خطر
شرکت «زیست پایش باتاب کویر» فعالیت خود را از سال ۱۳۹۷ در زمینه پرورش عوامل بیولوژیک آغاز کرده است. آن‌گونه که سیدمحمد سروی، رئیس هیئت‌مدیره این شرکت، می‌گوید، کارش را از خانه شخصی‌شان شروع کرده و شش ماهی فعالیت‌ در همان خانه شخصی انجام ‌شده تا اینکه فضایی در مرکز رشد واحدهای فناور کشاورزی یزد به این تیم اختصاص می‌یابد. در حال حاضر نیز این شرکت در ساختمانی ۲۰۰ متری مستقر است و سه هزار متر زمین برای فعالیت‌های خود در اختیار دارد.

زیست پایش باتاب کویر در سال ۱۳۹۹ تأییدیه دانش‌بنیان را از کارگروه ارزیابی شرکت‌ها و مؤسسات دانش‌بنیان در حوزه فناوری زیست (کشاورزی و صنایع غذایی) در ارتباط با تولید سنک شکارگر نزیدیو کوریس دریافت کرد. سروی می‌گوید این شرکت توانسته حق امتیاز کلینیک گیاه‌پزشکی و اینسکتاریوم (حشره‌دان) پرورش حشرات مفید را دریافت کند و Macrolophus Pygmaeus،Phytoseiulus Persimilis ، Nesidiocoris Tenuis و Orius Laevigatus از جمله حشراتی هستند که این شرکت توانسته آن‌ها را به تولید انبوه برساند.

با رهاسازی این حشرات روی گیاهان و درختان، مصرف سموم کشاورزی تا حد زیادی کمتر می‌شود و محصول نهایی که به دست مشتریان می‌رسد، کم‌خطرتر خواهد بود.

کشاورزان بی‌خبرند
سروی درباره فعالیت این شرکت که با همسرش، مهسا سادات سروی، تأسیس کرده، می‌گوید که زیست پایش باتاب کویر در حال حاضر روی آماده‌سازی پکیج گلخانه متمرکز است و امیدوار است تا آغاز فصل کشاورزی در حوالی شهریور بتوانند این پکیج را عرضه کنند. این محصول در فاز نخست خود قرار است برای محصولاتی مثل بادمجان تا ۱۰۰ هکتار و برای محصولاتی مانند گوجه تا ۳۰ تا ۳۵ هکتار را پوشش دهد و وعده می‌دهد که در فازهای بعدی این پوشش گسترده‌تر نیز می‌شود.

سروی همچنین می‌گوید پس از پکیج گلخانه به سراغ پکیج‌ باغ و پکیج مزرعه خواهند رفت و مرحله بعد از آن شناساندن محصول سالم به مردم و آموزش کشاورزان است. به اعتقاد او با وجود فناوری‌های موجود و امکاناتی که وجود دارد، بسیاری از کشاورزان آشنایی چندانی با این فناوری‌ها و امکانات ندارند. محصولات این شرکت محدود به یزد نمانده و این تیم پنج‌نفره محصولاتش را در شهرهای دیگری از جمله اصفهان و پیشوا هم توانسته عرضه کند.

هزینه‌های سنگین حذف سم‌ها
کار پرورش و تکثیر حشرات مفید چندان هم کار ساده‌ای نبوده است و شرکت زیست پایش باتاب کویر در مدت فعالیت‌هایش با چالش‌های فراوانی روبرو بوده است. سید محمد سروی اصلی‌ترین چالش را هزینه‌های بالای این کار می‌داند و می‌گوید این کار با سرمایه شخصی پیش می‌رود و مشکلاتی مثل تحریم‌ها هم چالشی مضاعف ایجاد کرده است.

سروی اشاره می‌کند که مرکز رشد و مرکز تحقیقات کشاورزی بیشتر فضایی برای کنار هم قرار گرفتن گروه‌های مختلف در کنار هم فراهم می‌کنند و بار هزینه‌ها بر دوش این گروه سنگینی می‌کند.
با این حال این شرکت امیدوار است که با پرورش حشرات مفید و جایگزینی آن‌ها با سموم کشاورزی، روش‌های کاهش آفت را کم‌خطرتر کند و با شناساندن محصولاتش به کشاورزان و مردم، فرهنگ استفاده از محصولات سالم‌تر را ترویج دهد.