کارنگ رسانه اقتصاد نوآوری است. در کارنگ ما تلاش داریم کسب‌وکارهای نوآور ایرانی، استارتاپ‌ها، شرکت‌های دانش‌بنیان و دیگر کسب‌وکارها کوچک و بزرگی که در بخش‌های مختلف اقتصاد نوآوری در حال ارائه محصول و خدمت هستند را مورد بررسی قرار دهیم و از آینده صنعت، تولید، خدمات و دیگر بخش‌های اقتصاد بگوییم. کارنگ رسانه‌ای متعلق به بخش خصوصی ایران است.
در جریان برگزاری نمایشگاه پنج‌روزه الکامپ، در کنار حضور غرفه‌ها یک بخش استیج هم با پنل‌های مختلف در حال برگزاری است. یکی از این پنل‌ها نشست «آیا همه چیز در تهران جمع شده؟» بود که با ترکیبی از سخنران‌های ساکن شهرهای مختلف برگزار شد. صائبه سلوکی از سیستان و بلوچستان، محمدصادق میری از زاهدان، احسان عبدی‌پور از تبریز، حسن موحد از همدان، لیلا کشاورز از رشت، حسین حاجی‌زاده از بندرعباس و مهرداد یزدانی از اصفهان در این نشست به ترسیمی از وضعیت کسب‌وکاری در شهرستان‌ها پرداختند که منجر به مهاجرت می‌شود.
بحران مهاجرت متخصصان از شهرستان‌ها به تهران دغدغه مشترک سخنران‌های این نشست بود. به گفته حسین حاجی‌زاده که ریاست سازمان نصر سیستان و بلوچستان را هم در سوابق اجرایی خود دارد، کمبود امکانات کسب‌وکاری در شهرستان‌ها مهم‌ترین عامل مهاجرت است و عملکرد منفی دولت در ایفای نقش تسهیل‌گر نیز عاملی بود که صائبه سلوکی به آن اشاره کرده و این عامل را به‌عنوان چالش بزرگ کسب‌وکارهای اقتصاد دیجیتال شهرستان‌ها معرفی کرد.
تعداد اندک پارک‌های علم و فناوری در شهرستان‌ها، فرسایشی بودن رفت‌وآمد به تهران و مجبور بودن فعالان کسب‌وکاری به طی کردن این مسیر، معضلات آموزشی و کمبود امکانات سرمایه‌ای از دیگر مواردی بود که به سخنران‌های این پنل به آن اشاره کردند.
تحمیل هزینه سفر به تهران به استارتاپ‌های شهرستان‌ها
حسین حاجی‌زاده، از فعالان استارتاپی بندرعباس در این نشست به پرسش «آیا همه چیز در تهران جمع شده؟» پاسخ مثبت داد و عنوان کرد: « دقیقا دغدغه بزرگ ما این است که همه‌چیز در تهران جمع شده و امکانات کمی در شهرستان‌ها وجود دارد. همین توسعه نامتوازن باعث مهاجرت متخصصین به تهران شده و ما را با کمبود متخصص مواجه کرده است.»
به گفته حاجی‌زاده، مدیرعامل شرکت «خانه نارنجی» طی کردن مسافت برای انجام امور کسب‌وکاری به تهران بسیار فرسایشی است و این سفر اجباری هزینه‌های زیادی به شرکت‌ها و استارتاپ‌ها تحمیل می‌کند.
او راهکار حل چنین مشکلی را در افزایش تعداد پارک‌های علم و فناوری در استان‌ها می‌داند و گفت:« ما باید تلاش کنیم با راه‌اندازی و توسعه فعالیت پارک‌های علم و فناوری در همه استان‌ها زمینه فعالیت کسب‌وکارهای جدید را رونق دهیم.»
آن طور که حاجی زاده توضیح داد با اینکه از سال‌ها پیش فعالیت استارتاپ‌ها در شهرستان‌ها و به‌خصوص بندرعباس شروع شده اما هنوز خبری از حضور جدی این پارک‌ها در استان هرمزگان نیست، درحالی که پارک‌های علم و فناوری می‌توانند برای توسعه کار این استارتاپ‌ها نقش مهمی ایفا کنند.
سنگ‌اندازی دولتی‌ها؛ بحران بزرگ استارتاپ‌ها
در ادامه این نشست صائبه سلوکی نیز معضلات مطرح‌شده را تایید کرد و فشار این معضلات در استان سیستان و بلوچستان دوچندان توصیف کرد.
او معتقد است نه تنها همه چیز در تهران جمع شده و این یک معضل بزرگ است بلکه همه چیز در نقاطی به جز استان سیستان و بلوچستان جمع شده است.
سلوکی تأکید کرد: «ما نگران مهاجرت متخصصین خود از شهرستان‌ها به تهران هستیم. ماندگاری متخصصین در شهرستان‌های کم‌برخوردار بسیار دشوار است و بحران مهاجرت در کنار مسائل آموزشی، اقتصادی، سیاسی و اجتماعی فعالیت کسب‌وکارهای استارتاپی و دیجیتالی را در شهرستان‌ها بسیار سخت کرده است.»
به گفته سلوکی از آنجا که تهران یک کلانشهر بزرگ است، مشکلات استارتاپ‌ها آن چنان خود را در پایتخت نشان نمی‌دهد؛ در‌حالی‌که شهرستان‌ها از نظر وسعت بسیار کوچک هستند و مشکلات استارتاپ‌ها در آنها کاملاً به چشم می‌آید.
ایجاد چالش توسط بخش دولتی و سنگ‌اندازی در مسیر فعالیت بخش خصوصی از دیگر موارد مورد اشاره سلوکی بود که از نظر او این رویه یکی از مشکلات اساسی است و به نظر می‌رسد دولت باید در این زمینه به یک تسهیل‌کننده و بازوی قوی برای رونق کسب‌وکارهای دیجیتالی و استارتاپی تبدیل شود.
آموزش در تهران قابل دسترس‌تر است
لیلا کشاورز نیز که از فعالان استارتاپی استان گیلان است و در رشت مشغول به فعالیت استارتاپی در حوزه آموزش کودکان است، عنوان کرد: «رفت‌وآمد از شهرستان‌ها به تهران به یک مسئله بزرگ فرسایشی برای استارتاپ‌ها تبدیل شده است، زیرا همه امکانات در تهران فراهم شده و به همین دلیل فعالان حوزه‌های مختلف ما در شهرستان‌ها باید برای انجام امور خود به تهران سفر کنند.»
او ادامه داد: «هم‌اکنون مسئولان پارک علم و فناوری گیلان نگران کم بودن تعداد فعالان در این پارک هستند، چون اکثر افرادی که در این پارک بودند برای ادامه فعالیت‌های خود به تهران مهاجرت کرده‌اند.»
کشاورز معتقد است، توجه به کسب دانش در تهران با سهولت انجام می‌شود، ولی فعالیت‌های آموزشی در شهرستان‌ها مشکلات زیادی دارد.
چرا استارتاپ‌های شهرستان‌ها شناخته‌شده نمی‌شوند؟
در ادامه این پنل محمدصادق میری، بنیانگذار استارتاپ «استودیوسلام» از شهر زاهدان هم عنوان کرد: «متأسفانه استارتاپ‌هایی که امکانات خوبی در شهرستان‌ها دارند کمتر شناخته می‌شوند، ولی استارتاپ‌هایی که در تهران حتی امکانات کمتری دارند، بسیار شناخته‌شده هستند.»
به گفته او، دسترسی افراد در تهران برای انجام هر کاری راحت است. مهاجرت افراد متخصص از شهرستان‌ها به تهران باعث شده حفظ نیروی انسانی در شهرستان‌ها کار بسیار سختی باشد، چون افراد در تهران دسترسی به کار و درآمد بیشتر برایشان ممکن‌تر است و این سبب شده متخصصین ما برای مهاجرت به تهران تمایل بیشتری پیدا کنند.
ارتباط با مسئولان گسسته است
دسترسی به سیاست‌گذاران و مسئولان و رایزنی و مذاکره با آنها برای پیشبرد فعالیت از دیگر مشکلات استارتاپ‌های شهرستان‌ها است که در این نشست هم به آن اشاره شد.
مهرداد یزدانی، مدیرعامل سکوی تأمین مالی جمعی شرکت «آی‌فاند» از اصفهان معتقد است، متأسفانه انجام امور در حوزه تجاری کشور نیازمند ایجاد برقراری ارتباط با مسئولان و مقامات مختلف است. شرکت‌ها در فعالیت خود تحت تأثیر افرادی قرار می‌گیرند که هیچ سنخیتی با کارشان ندارند و این باعث ایجاد موانع در فعالیت‌های مالی شرکت‌های مختلف در شهرستان‌ها می‌شود.
مداخله دولت و عدم همراهی و همکاری بخش دولتی با استارتاپ‌ها موردی بود که احسان عبدی‌پور، مدیر شرکت «ایمن‌تریپ» از تبریز نیز بر آن تأکید کرد و گفت: «کسب‌وکارهای دیجیتالی و استارتاپ‌ها پیش از این در شهرستان‌ها از رونق خوبی برخوردار بودند، اما به مرور زمان با دخالت دولتی‌ها وضعیت کسب‌وکارها در شهرستان‌ها و بخصوص تبریز بسیار سخت شد.»
به گفته عبدی‌پور ما به جای پیشرفت شاهد بروز روزانه مشکلات مردم در حوزه کسب‌وکارهای دیجیتالی هستیم؛ هرچند امکانات خوبی هم داریم ولی دولتی‌ها مانع بزرگی در حوزه کسب‌وکارهای دیجیتالی در تبریز و شهرستان‌ها هستند.
عبدی‌پور با گلایه از نحوه رویکرد دولتی‌ها عنوان کرد:« دولتی‌ها به کارآفرینی و خلق ارزش‌های ما توجهی ندارند و این باعث خروج افراد از حوزه کسب‌وکارهای دیجیتال و کسب‌وکارهای جدید می‌شود.»
در ادامه این پنل حسن موحد، عضو هیئت‌مدیره شرکت «تازه‌چین» همدان نیز به بحث منابع مالی اشاره کرد و توضیح داد که بخش اقتصادی کشور باید برای رونق کسب‌وکار به طرف تقویت بخش خصوصی حرکت کند و تخصیص اعتبارات به بخش کارآفرینی برای فعالیت‌های اقتصادی از ضروریات فعالیت‌های تجاری در کشور است.
حسن موحد با انتقاد از توسعه نامتوازن تخصیص منابع تاکید کرد: «متأسفانه تهران امروز به مرکز توزیع اعتبارات و منابع مالی دولتی تبدیل شده و هیچ شهرستانی به این مقوله مهم دسترسی ندارد. با وجود آغاز به کار مرکز نوآوری در پارک علم و فناوری استان همدان، هنوز هم این مرکز به‌صورت مناسبی فعالیت خود را آغاز نکرده و انتظار داریم در این زمینه وضعیت بهتر شود.»
لینک کوتاه: https://karangweekly.ir/rw9m