رقیب قابل‌احترام مبارکه و چادرملو

یزد به هر چیزی مشهور است الا تولید فولاد و آهن. این شهر را عموم مردم ایران با کویر، معماری‌های کم‌نظیر شهری، سختکوشی، تولید کاشی و سرامیک و صافی وجود مردمانش می‌شناسند.

فولاد «ارفع» اما از دل این خاک بیرون آمده؛ شرکتی که با حدود 1300 نفر نیرو، هفتاد‌و‌یکمین شرکت ایران است و فعلا سالانه در دو بخش تولید شمش فولاد و آهن اسفنجی حدود 6/1 میلیون تن خروجی دارد. ارفع که از سال 1383 در صنعت فولاد ایران فعالیت دارد، آرام‌آرام اما پیوسته در حال فتح سنگر به سنگر زنجیره‌های مختلف صنعت فولاد است.

از آنجا که با احداث پروژه انتقال آب خلیج فارس به مرکز کشور، دغدغه آبی فولادسازان مرکزنشین نیز کمرنگ می‌شود، ارفع احتمالا در نظر دارد خود را در افقی ده ساله به بازیگر جدی صنعت فولاد کشور تبدیل کند.

با اینکه امروزه بازیگرانی همچون ذوب آهن، مبارکه و چادرملو نبض این بخش از اقتصاد ایران را در دست دارند، اما پیش‌بینی رشد 3 درصدی سالانه تقاضای جهانی فولاد، ارفع را در پیمودن مسیر خود مصمم خواهد کرد.

بازار فولاد به کجا می‌رود؟
بزرگ‌ترین مصرف‌کنندگان آهن و فولاد در جهان، صنایع خودروسازی، ساختمان، بخش‌های زیرساختی و عمرانی، کشتی‌سازی، لوازم خانگی و ماشین‌آلات صنعتی هستند. با وجود برخی تحولات در مسیر جهانی مصرف فولاد، اژدهایی به اسم چین سیری‌ناپذیر، فولاد تولیدی جهان را می‌بلعد.

چین که سالانه بالغ بر یک میلیارد تن از فولاد جهان را به سمت خود جذب می‌کند، خود بزرگ‌ترین سازنده فولاد در جهان است. با این حال این کشور هیچ‌گاه دست از سر بازیگران کوچک برنداشته و مازاد تقاضای خود را از سایز کشورها که دارنده سنگ آهن هستند، تأمین می‌کند.

اتحادیه اروپا، آمریکای شمالی، هندوستان و برخی دیگر از جوامع نظیر خاورمیانه از دیگر بازیگران مهم حوزه فولاد هستند که از قبل افزایش پیوسته مصرف فولاد، منافع زیادی به جیب می‌زنند. ایران به عنوان بازیگری جدی در این صنعت تلاش دارد ظرفیت تولید خود را دو بخش محصولات فولادی اعم از تختال و ورق یا فولاد خام افزایش دهد تا ضمن کسب درآمد ارزی مناسب از این حوزه رو به رشد، صنایع داخلی را به‌خوبی تغذیه کند.

حضور موفقیت‌آمیز بازیگرانی کوچک همچون ارفع با دو مسئله جدی روبه‌روست. نخست اینکه مسئله قیمت‌گذاری به عنوان پایه‌ای‌ترین مبنای تولید در بازار حل و دولت از آن خارج شود.

دوم اینکه ابرمسئله کمبود منابع سنگ آهن که آتیه این صنعت را تهدید می‌کند، مرتفع شود. هر دو مسئله نیاز مبرم به سیاستگذاری مبتنی بر بینش درست و کارشناسی دارد تا زمینه کسب درآمد بیشتر از بازار جهانی فولاد و زنجیره‌های وابسته برای ایران فراهم شود.

درآمد پنج برابری ظرف شش سال
ارفع در سال 98 با کسب درآمدی معادل 3582 میلیارد تومان، جهشی قابل‌توجه را تجربه کرد. افزایش درآمد شرکت در تنها یک سال به بیش از 900 میلیارد تومان رسید، در حالی که این رقم در سال 99 نیز دوباره افزایش یافت و با رشدی 90درصدی رقم 6900 میلیارد تومان را تجربه کرد.

بررسی کارنگ نشان می‌دهد ارفع ظرف یک دوره زمانی شش ساله درآمد خود را نُه برابر کرده است. موضوعی که در قیاس با وضعیت ناخوشایند تورم فزاینده کشور بزرگ نیست، اما از تداوم تولید و تعدیل درآمد با سطح عمومی قیمت‌ها حکایت دارد.

از آنجا که عمده بازیگران صنعت فولاد کشور از منابع ارزان داخلی اعم از آب، برق و گاز بهره می‌برند، به نظر می‌رسد فعالیت این شرکت‌ها بدون لحاظ یارانه پنهان موجود در پروسه تولید، سودآور باشد. ارفع نیز در همین مسیر گام برداشته و تولید سالانه 800 هزار تن شمش فولاد را به عنوان گام دوم خود در این صنعت برداشته است.

به نظر می‌رسد ورود این بازیگر به حوزه‌های پرسودتری نظیر تولید ورق سرد و گرم می‌تواند علاوه بر افزایش رقابت در این صنعت، به رشد کمی و کیفی جایگاه ارفع کمک و این بنگاه را برای نقش‌آفرینی بیشتر در صنعت کشور ترغیب کند.

درآمد ارزی، سهم بازار و باقی مسائل
ارفع در صنعت فولاد ایران سهمی بین 2 تا 3 درصد دارد. مسیر رشد درآمد شرکت خوب بوده و جهش مناسبی در فهرست 500
شرکت برتر ایران داشته است. ارفع در سال 98 دقیقا 865 هزار و 307 تن شمش فولاد تولید کرده و یکی از ده بازیگر اصلی این بخش در ایران بوده است.

درآمد 1473 میلیارد تومانی ارفع از محل صادرات به بازارهای خارجی موجب شده تا جایگاه این بازیگر توانمند در صنعت فولاد ایران تثبیت شود. این عدد بسته به نرخ ارز در سال 1399 از درآمد صادراتی 50 تا 75 میلیون دلار ارفع حکایت دارد. عددی که در صورت استمرار و گسترش بازارهای خارجی ناشی از گشایش برجام، می‌تواند دو و حتی سه برابر شود.

هم‌اینک بازیگرانی نظیر ترکیه، اتحادیه اروپا و کشورهای جنوب شرق آسیا از متقاضیان جدی فولاد ایران هستند. ارفع اگر بتواند ریسک‌های پیش ‌روی کار در صنعت فولاد ایران را مدیریت کند، قادر خواهد بود مسیر مناسب فعلی را تداوم بخشد. مسیری که برخلاف مبارکه و ذوب آهن از دخالت گسترده دولت در امور داخلی بنگاه، نظیر استخدام نیروها دور مانده و در سطحی نسبتا بهینه باقی مانده است.