کارنگ رسانه اقتصاد نوآوری است. رسانه‌ای که نسخه چاپی آن هر هفته شنبه‌ها منتشر می‌شود و وب‌سایت و شبکه‌های اجتماعی‌اش هر ساعت، اخبار و تحولات این بخش از اقتصاد را پوشش می‌دهند. در کارنگ ما تلاش داریم کسب‌وکارهای نوآور ایرانی، استارتاپ‌ها، شرکت‌های دانش‌بنیان و دیگر کسب‌وکارها کوچک و بزرگی که در بخش‌های مختلف اقتصاد نوآوری در حال ارائه محصول و خدمت هستند را مورد بررسی قرار دهیم و از آینده صنعت، تولید، خدمات و دیگر بخش‌های اقتصاد بگوییم. کارنگ رسانه‌ای متعلق به بخش خصوصی ایران است.
کسب‌وکارهای نوپای زیادی در عرصه کشاورزی در ایران شکل گرفته‌اند که هرکدام تلاش می‌کنند گوشه‌ای از مشکلات این عرصه را حل کنند. یکتابان اما هدفی بزرگ‌تر در سر دارد و می‌خواهد با اتصال بخش‌های مختلف به هم زنجیره‌ای از ارزش‌ها خلق کند. یکتابان در سال ۱۳۹۶ در مشهد راه‌اندازی شده و پروانه صادق مقدم، از هم‌بنیان‌گذاران آن، در گفت‌وگو با کارنگ از فعالیت‌ها و چالش‌های کسب‌وکارش می‌گوید.
یکتابان چگونه شکل گرفت؟
داستان یکتابان از حضور ما در مرکز رشد کشاورزی خراسان رضوی شروع شد. من با ایده اولیه تجاری‌سازی محصولات دانش‌بنیان وارد مرکز رشد شدم و بر اساس تبادل اطلاعاتی که با اعضای هیئت علمی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی خراسان رضوی انجام دادیم، متوجه شدم که عرصه کشاورزی بیشتر از این نیازمند ارائه خدمت است و می‌توانیم وارد عرصه بزرگ‌تری شویم. در نهایت، به این جمع‌بندی اولیه رسیدیم که با مشارکت اعضای هیئت علمی، یکتابان را ایجاد کنیم.
در حال حاضر چه خدماتی در یکتابان ارائه می‌شود؟
فعالیت‌های یکتابان در دو بخش انجام می‌شود. بخش اول توسعه کسب‌وکارهای کشاورزی به‌خصوص در سطح روستاها و بخش دوم ارائه خدمات در قالب تبادل اطلاعات و کالاست. توسعه کسب‌وکارها به شکل یک کلینیک کسب‌وکار عمل می‌کند و عارضه‌یابی کسب‌وکارهای کشاورزی را انجام می‌دهد و سعی می‌کند این مشکلات را برطرف کند.
در زمینه تبادل اطلاعات تلاش ما بر این است که آموزش و ترویج روش‌های صحیح کشاورزی را به کشاورزان و کارشناسان این حوزه ارائه دهیم و همچنین اطلاعات مربوط به عرصه کشاورزی را جمع‌آوری کنیم. در قسمت تبادل کالا، تأمین نهاده‌های مورد نیاز کشاورزان و بازاررسانی محصولات آنان را انجام می‌دهیم. این خدمات در قالب مراکز خدمات کشاورزی غیردولتی اجرایی شده است. این مراکز مجهز به پلتفرم دیجیتالی به نام یکتابان شده‌اند.
این مراکز در چه مناطقی فعالیت می‌کنند؟
ما در حال حاضر دو مرکز خدمات کشاورزی غیردولتی در خراسان شمالی و خراسان رضوی راه‌اندازی کرده‌ایم. در حال حاضر پلتفرم در این مراکز در حال بهره‌برداری است. سایت یکتابان در قالب یک فضای کمکی در اختیار کشاورزان و متخصصان قرار دارد. بیشترین کار در همان مراکز و به صورت موازی انجام می‌شود. ما در منطقه حضور پیدا می‌کنیم و کارشناسان بومی را شناسایی و جذب می‌کنیم. آموزش این کارشناسان را با متخصصان خبره انجام می‌دهیم و آن‌ها را وارد عرصه می‌کنیم. پلتفرم در اختیار کارشناس و کشاورز قرار می‌گیرد تا ارتباط مجموعه یکتابان را با کشاورزان و فعالان این حوزه تسهیل کند.
چند نفر در یکتابان کار می‌کنند؟
دو نفر بنیان‌گذار هستیم و ۱۵ نفر نیروی کارشناس در شهرستان‌های خراسان شمالی و خراسان رضوی داریم.
تاکنون چقدر سرمایه جذب کرده‌اید؟
فعلا سرمایه یکتابان را خود سهامداران شرکت تأمین کرده‌اند و حدود ۵۰۰ میلیون تومان برای راه‌اندازی و توسعه مراکز جذب شده است اما برنامه‌ای که یکتابان دارد، به حداقل ۱۰ میلیارد تومان سرمایه‌گذاری نیاز دارد تا به اهدافش دست پیدا کند.
فعالیت شما در کدام بخش‌ها موفقیت بیشتری داشته است؟
اگر بخواهم بگویم فقط بخش فروشگاه موفق بوده، در حق یکتابان اجحاف کرده‌ام؛ چون ما اعتقادی به فروش مستقیم نهاده بدون آموزش و مشاوره نداریم. به همین دلیل خدماتی که در یکتابان پیش‌بینی و پیاده‌سازی شده است، نیازهای اولیه یک روند صحیح است. ما می‌خواهیم کار را به روش درست انجام بدهیم وگرنه هر بخش به طور جداگانه‌ای از سوی بخش‌های مختلف تا به حال انجام شده است.
یکتابان ایراد را در وصل‌نبودن این زنجیره‌ها می‌داند و سعی کرد یک زنجیره ارزش ایجاد کند. ما خدماتی را که در کنار هم این زنجیره را تکمیل می‌کرد، شناسایی و پیاده‌سازی کردیم. در حال حاضر آموزش و ترویج و فروش نهاده‌های کشاورزی بیشترین پیاده‌سازی را داشته است.
چه مشکلاتی را در این مسیر تجربه کرده‌اید؟
ما مشکلات زیادی داشته‌ایم که جلوی سرعت کار را گرفته است. یکی از مهم‌ترین مشکلات، سطح سواد کشاورزان در استفاده از فضای اینترنتی و در دسترس نبودن اینترنت در فضای روستاهاست. بعضی روستاها کلا از نعمت اینترنت محروم هستند. دومین چالش ما مسئولانی هستند که پذیرش فضای جدید و راه‌اندازی کسب‌وکار جدید را ندارند. مثلا ما برای فروش سموم دفع آفات نباتی مجوزهای لازم را داریم اما وقتی وارد استفاده از پلتفرم می‌شویم، می‌گویند فروش آنلاین سم کاملا ممنوع است و امکان فعالیت در این فضا را بسته‌اند. اصلا هم توجه نمی‌کنند که ما به چه شکلی می‌خواهیم اقدام کنیم.
چالش بعدی، کمبود قوانین در مورد مراکز خدمات کشاورزی است. شخص حقیقی یا حقوقی وقتی بخواهد در منطقه‌ای این مراکز را راه‌اندازی کند، حتما باید مجوز را در همان منطقه بگیرد و با پیگیری‌های سال گذشته، درخواست کردیم که با مجوزی که داریم به کل کشور خدمات بدهیم اما نهایتا مجوز از منطقه‌ای به استانی تبدیل شد.
بنابراین اگر بخواهیم این خدمات را در استان دیگری ارائه بدهیم، باید مجوز دیگری با عنوان دیگری گرفته شود و هر شرکت تنها در یک استان می‌تواند فعالیت کند. چالش دیگر ما این است که بدنه وزارت جهاد کشاورزی در خصوص حضور بخش خصوصی در عرصه آموزش و مشاوره و ارائه خدمات کشاورزی مقاومت زیادی دارد و خیلی وقت‌ها به جای شناسایی فعالان این حوزه، رقیب این بخش می‌شود. پروسه گرفتن اطلاعات از مسئولان در این حوزه هم خیلی سنگین است و عملا دست‌نیافتنی است.
در چشم‌انداز اولیه خود گفته‌اید که می‌خواهید سهمی حداقل ۵۰ درصدی از بازار آنلاین محصولات و نهاده‌های کشاورزی در داخل کشور داشته باشید. این چشم‌انداز چقدر محقق شده و چه برنامه‌هایی در پیش دارید؟
چشم‌انداز اولیه ما تغییرات زیادی داشته است. وقتی وارد عرصه شدیم و با این چالش‌های پیش‌بینی‌نشده برخورد کردیم، سعی کردیم تغییرات اساسی در برنامه‌های شرکت بدهیم. از آن چشم‌انداز سعی کرده‌ایم به ۱۵ درصد برسیم، اما با جذب سرمایه و برنامه‌ریزی‌های صورت‌گرفته و مشارکتمان با صندوق توسعه کشاورزی، امیدواریم در سال زراعی جدید تا ۵۰ درصد از چشم‌انداز را محقق کنیم.
یکی از کارهایی که در پیش داریم، تکمیل و به‌روزرسانی پلتفرم است. ما سعی کرده‌ایم پلتفرم را بر اساس نیاز واقعی به‌روز کنیم. راه‌اندازی مراکز تخصصی در استان‌ها و جذب کارشناسان از برنامه‌های دیگر ماست.
لینک کوتاه: https://karangweekly.ir/qequ
