محتوا و بلاکچین آینده از آن کیست

زمان مطالعه: 4 دقیقه

فصل مشترک صحبت‌های کسانی که با حوزه بلاکچین آشنایی دارند و این تکنولوژی را برای حل مشکلات مختلف کشور کارآمد می‌دانند، ناآشنایی سیاست‌گذاران و عامه مردم با این تکنولوژی است. مجید مجیری، مدیر خانه نوآوری اصفهان، نیز بر این امر تأکید دارد و رویکرد اصلی این فضا را توجه به کسب‌و‌کارهای حوزه بلاکچین عنوان می‌کند. او می‌گوید برای حضور کسب‌و‌کارهای بلاکچین به فرهنگسازی نیاز داریم که خانه نوآوری اصفهان در کنار مأموریت‌های دیگری که برای خود تعریف کرده، با برگزاری وبینارهایی به این مهم نیز می‌پردازد.

خانه نوآوری اصفهان از چه سالی راه‌اندازی شده و چه فعالیت‌هایی را برای خود تعریف کرده است؟
خانه نوآوری اصفهان از هم‌ سرمایه‌گذاری دو مجموعه صندوق پژووهش فناوری استان اصفهان و خانه نوآوری تهران به صورت یک شرکت مستقل از خرداد سال 99 فعالیت خود را شروع کرده است. ما چند هدف کلی داریم که اصلی‌ترینش تبدیل شدن به هاب مرکزی استارتاپ‌های حوزه محتوا و بلاکچین است.
چند تیم در مرکز شما مستقرند و بیشتر در چه حوزه‌هایی مشغولند؟
در حال حاضر پنج تیم در این مرکز استقرار دارند که در مرحله پیش‌شتابدهی و شتابدهی به آن‌ها خدمات ارائه می‌کنیم. اولویت‌ ما حوزه محتوا و بلاکچین است، ولی در حوزه فین‌تک، گردشگری و فناوری‌های نرم هم تیم‌ها را پذیرش می‌کنیم و به آن‌ها خدمات می‌دهیم.

تا به حال خروجی موفقی هم داشته‌اید؟
با توجه به اینکه نزدیک به یک سال است از شروع فعالیت ما می‌گذرد، تا الان دو تا از تیم‌هایمان توانسته‌اند خروجی خوبی داشته باشند. یکی تیم «عکسوت» و دیگری «شهر ابری» است که در حال برنامه‌ریزی برای دور جدید جذب سرمایه این تیم‌ها هستیم.

تیم‌ها بر اساس چه ملاک‌هایی از سوی شما مورد ارزیابی و پذیرش قرار می‌گیرند؟
اصلی‌ترین ملاک ما در پذیرش تیم‌ها «تیم بودن» است. ما به دنبال تیم‌های خوب و باانگیزه‌ای هستیم که حول یک موضوع گرد هم آمده‌ باشند. شاید ایده آن تیم در نظر اول برای ما خیلی جذاب نباشد، ولی اگر با تیم توانمندی روبه‌رو باشیم که با همدیگر هماهنگ باشند و تصور کنیم این توانایی را دارند که ایده‌شان را طی مسیر جایگزین کنند، آن‌ها را مورد پذیرش قرار خواهیم داد. بعد از تیم، جذابیت طرح و ایده‌ برای ما مطرح است.
به علاوه بر اساس مدل کارآموزی، در خانه نوآوری اصفهان کسانی را که تنها علاقه‌مند به حضور در اکوسیستم کارآفرینی و استارتاپی هستند، ولی تجربه و حتی ایده‌ای ندارند،‌ می‌پذیریم. در این مسیر یا ایده‌ای به ذهن این افراد می‌رسد یا به بقیه تیم‌های استارتاپی اضافه می‌شوند. افرادی هم که طرح و ایده اولیه دارند، وارد مرحله پیش‌شتابدهی ما می‌شوند و ما به آن‌ها کمک می‌کنیم چهارچوب اصلی ایده‌شان را به سمت استارتاپ شدن ببرند.

تاکنون چقدر روی تیم‌ها سرمایه‌گذاری کرده‌اید و چقدر از این سرمایه به مرکز شما بازگشته است؟
نزدیک به 500 میلیون تومان. از آنجا که زمان نسبتا کوتاهی است شروع به کار کرده‌ایم، هنوز تیم‌های ما وارد دور بعدی برای جذب سرمایه‌ نشده‌اند و بازگشت مالی نداشته‌ایم.

چشم‌اندازهای مرکز نوآوری اصفهان چیست؟
امیدواریم در یک بازه هفت ساله مرکزیت جذب تیم‌های حوزه محتوا و بلاکچین متعلق به مرکز ما باشد. به این معنا که سرمایه‌گذار‌های این دو حوزه و همچنین کسانی که می‌خواهند در حوزه فناروی‌های نرم سرمایه‌گذاری کنند، به اولین مجموعه‌ای که مراجعه می‌کنند، خانه نوآوری اصفهان باشد.

چرا حوزه بلاکچین را انتخاب کردید؟ چند تیم در مرکز شما مستقر هستند که در این حوزه فعالیت می‌کنند؟
از آنجا که بلاکچین جزو صنایع نوظهور است، به لحاظ عمومی مغفول مانده، در حالی که پتانسیل زیادی در صنایع مختلف می‌شود برای آن تعریف کرد. کمااینکه در دنیا این اتفاق افتاده است. در حوزه سلامت، گردشگری، خریدوفروش، مسکن و هر جایی که مبادله‌ای بین عرضه‌کننده خدمات و متقاضی اتفاق می‌افتد، این فناوری مورد استفاده قرار می‌گیرد. ولی در کشور ما وقتی صحبت از بلا‌کچین می‌شود، ذهن اکثر افراد به سمت ارزهای دیجیتال می‌رود.

تا به حال یک تیم را با این ویژگی مورد پذیرش قرار داده‌ایم که در حوزه مسئولیت اجتماعی ایده نو و جذابی دارد و در صورتی که از این مرحله با موفقیت بیرون بیاید، می‌تواند خدمات زیادی را در این زمینه ارائه دهد. طرح‌هایی هم بوده است که در ارزیابی اولیه مورد پذیرش قرار نگرفته‌اند و ما کماکان به دنبال تیم‌ها و ایده‌های خوبی هستیم که در این بستر ارائه شده باشند. البته در مرحله اول باید آگاه‌سازی نسبت به این فناوری شکل بگیرد و بین مردم فرهنگسازی شود.

مرکز شما در جهت فرهنگسازی برای گسترش صنعت بلاکچین کاری کرده است؟ به نظر شما چه کارهایی باید انجام بگیرد که استفاده از بلاکچین حالت عمومی پیدا کند؟
ما تا کنون نزدیک به 56 کارگاه در رابطه با این حوزه و کاربردها و توضیح مفاهیم اولیه بلا‌کچین برگزار کرده‌ایم. هر چند برنامه‌ریزی اولیه ما برگزاری کارگاه‌های حضوری بود، ولی به دلیل شیوع کرونا این کارگاه‌ها در قالب وبینارهایی با حضور افراد فعال در حوزه بلاکچین برگزار شده است.

برای الگوبرداری از مدل‌های موفق کشورهای دیگر در حوزه بلاکچین با چه چالش‌هایی روبه‌رو هستیم؟
یکی ا‌ز مشکلات ما این است که آگاه‌سازی و آشناسازی لازم در مورد بلاکچین به حد کافی ایجاد نشده است. زیرساخت‌های قانونی‌مان هم دچار کم‌وکاستی‌های زیادی است. مثلا اگر استارتاپی بخواهد ارزی را در بستر بلاکچین تعریف کند، چون این موضوع به عنوان «خلق پول» تعریف می‌شود، مورد تأیید بانک مرکزی قرار نمی‌گیرد و جلو آن گرفته خواهد شد. همان‌طور که می‌دانید فرایندهای مالی بلاکچین قابل رصد نیست و تنها اعضای خود زنجیره به اطلاعات خودشان دسترسی دارند. بخش رگولاتوری از جنبه نظارتی این مسئله را نمی‌پذیرد. هم در بخش اجتماعی و هم دولتی نیازمند فرهنگسازی در این باره هستیم.

اکوسیستم نوآوری ایران در چند سال گذشته چه تحولاتی را پشت سر گذاشته و با چه موانع و چالش‌هایی مواجه است؟
من از سال 88 در اکوسیستم فعال بوده‌ام. اتفاق‌های خوب زیادی در این اکوسیستم افتاده است. در این مدت اکوسیستم از فضای گلخانه‌ای خارج شده و از مناطق محدودی مثل پارک‌های فناوری و شهرک‌های علمی – تحقیقاتی به شتابدهنده‌ها آمده و ارتباطش را با بدنه جامعه بیشتر کرده است. می‌شود گفت از زمانی که شتابدهنده‌ها شکل گرفته‌اند، تعامل با بدنه اجتماعی اکوسیستم تقویت شده است، ولی هنوز مشکلات عدیده‌ای در اکوسیستم وجود دارد. هنوز بخش‌هایی از حاکمیت هستند که درک درستی از این اکوسیستم ندارند و چون این درک صحیح وجود ندارد، نگاهشان به استارتاپ‌ها و شرکت‌هایی که حول ایده‌های استارتاپی شکل می‌گیرند، همان نگاه سنتی‌ای است که به بقیه کسب‌و‌کارها دارند.

اصولا بازه زمانی شکست یک استارتاپ با شرکت‌های دیگر متفاوت است. حاکمیت باید برای استارتاپ‌ها بسترسازی کند ولی گاهی به عنوان بازیگر به اکوسیستم ورود پیدا می‌کند و از آنجا که بخش حاکمیتی منابع مالی، پشتوانه حقوقی و شبکه گسترده‌ای دارد، رقابت ناعادلانه‌ای شکل می‌گیرد. با این مداخله، نه‌تنها اکوسیستم کسب‌و‌کارهای نوآور که در حال شکل‌گیری است تقویت نمی‌شود، بلکه پایه‌های آن را سست و ضعیف می‌کند.
علاوه بر این در بدنه دانشگاه‌های ما به عنوان کارخانه‌ تولید انسان‌های متفکر و خلاق، هنوز دید کارآفرینی جای خود را باز نکرده است. متأسفانه اساتید دانشگاه‌ها از فضای کارآفرینی دور هستند و نمی‌توانند دانشجویان را به سمت کارآفرینی سوق دهند. خلأ نیروی انسانی در این حوزه وجود دارد که فکر می‌کنم دانشگاه‌ها در آن نقش اصلی را دارند.