نگاهی به تاریخچه کارکردهای انتخاباتی فناوری‌های نوین / آیا بسترهای فناوری به نفع مردم‌سالاری بوده است؟

کارزار سیاسی انتخابات بیل کلینتون و باب دول جمهوری‌خواه در سال 1996 نخستین نمونه از کاربرد اینترنت در انتخابات بود. بیش از دو دهه پس از آن تاریخ فناوری در انتخابات سراسر دنیا اثر زیادی، چه خوب و چه بد، داشته است.

پس از پیدایش رسانه‌های اجتماعی در اوایل دهه 2000 هرساله بسترهای نرم‌افزاری جدیدی پدید آمدند که چگونگی برقراری ارتباط نامزدها، مشارکت رأی‌دهندگان و پوشش رسانه‌‌ای کارزارها را دگرگون کردند. بسیاری از بسترهای نرم‌افزاری در 20 سال نخست، کارکرد خود در روند دموکراتیک را پذیرفتند و مشارکت خود را با رسانه‌ها برای کمک به مردم در دریافت اخبار و اطلاعات تبلیغ کردند. آنها به خود می‌بالیدند که نامزدهای انتخابات برای دستیابی به رأی‌دهندگان بر لزوم استفاده از آن بسترها تأکید داشتند. آنها مجری مناظره‌ها بودند و داده‌هایی درباره آنچه مردم نسبت به نامزدها و مشکلات می‌گفتند به اشتراک گذاشته و به ثبت‌نام رأی‌دهندگان کمک کردند. اما انتخابات سال 2016 همه‌چیز را تغییر داد.

در سال 2016 دونالد ترامپ سیاست‌های محتوایی شرکت‌ها را به چالش کشید. گویا یک‌شبه و پس از انتخابات فیلیپین، برگزیت در بریتانیا و تکانه پیروزی ناراحت‌کننده ترامپ در ایالات متحده، بسترهای فناوری از نیروهای مثبت در مردم‌سالاری به نیروهای منفی تبدیل شدند (برخلاف زمانی که باراک اوباما در سال 2012 رئیس‌جمهور پیروز آمریکا شد). به جای نوشته‌هایی درباره اینکه چگونه راهبردهای آنلاین ترامپ به او کمک کرد، اعلامیه‌هایی درباره جلوگیری از مداخله خارجی، محافظت در برابر اطلاعات نادرست و ایجاد پایگاه‌های اطلاعاتی تبلیغات سیاسی منتشر شد.

گزارشی که توسط کولیر فرنکس (Collier Fernekes) و کیتی هاربث (Katie Harbath) تهیه شده به تجزیه‌وتحلیل اعلامیه‌های عمومی شرکت‌های فناوری طی بیش از دو دهه گذشته می‌پردازد و گرچه یک بررسی جامع در مورد نحوه استفاده کارزارهای تبلیغاتی از فناوری در طول سال‌ها نیست، اما پایگاه داده‌ای از منابع اینترنتی را تجزیه‌وتحلیل می‌کند که توسط مرکز سیاست دوحزبی در سال 2022 منتشر و از آن زمان به‌روزرسانی شده است. یکی از نویسندگان این گزارش، کیتی هاربث به مدت 10 سال مدیر سیاست‌های عمومی فیس‌بوک بود و در آنجا گروه‌هایی ایجاد کرد که با سیاستمداران و دولت‌ها درباره چگونگی استفاده از این بستر کار می‌کردند. او همچنین از میانه سال 2013 تا اواخر سال 2019 کار شرکت روی انتخابات در سراسر جهان را هماهنگ کرد و در اوایل دهه 2000 در جایگاه یک برنامه‌ریز راهبردی کارزارهای جمهوری‌خواهان قرار داشته است.

---

تأثیر فناوری روی انتخابات‌ها پیش از 2004

---

در آن دوره شرکت‌های فناوری (1975) Microsoft، (1985) AOL، (1994) Amazon، (1994) Yahoo، (1997) Netflix، (1998) Google، (1999) Blogger، (2000) Pandora، (2002) Meetup و Friendster، (2003) MySpace، (2004) Gmail، Facebook، Audioblog و Okrut شکل گرفتند. همچنین مردم شاهد رخدادهای برجسته‌ای بودند:
1994؛ نخستین معامله تجارت الکترونیکی
1996؛ همکاری مایکروسافت با NBC در ایجاد وب‌سایت Decision’96
1996؛ ایجاد نخستین وب‌سایت‌های تبلیغاتی ریاست‌جمهوری
1998؛ اهدای نخستین کمک مالی سیاسی آنلاین
2000؛ انتشار نخستین پادکست با فناوری RSS
2000؛ معرفی Google Ad Words توسط شرکت گوگل
2001؛ بمباران گوگل (افزایش زیاد رتبه یک وب‌سایت با استفاده از شمار زیاد ارجاع‌های نامربوط)

هشت سال نخست کارزارهای آنلاین چشمگیر، اما در مقایسه با امروز محدود بود. خبر شگفت‌انگیز سرتاسر سال 1996 ایجاد نخستین وب‌سایت‌های مبارزات انتخاباتی ریاست‌جمهوری بود. در تابستان 1996 در نتیجه همکاری مایکروسافت و NBC سایت MSNBC ایجاد شد که به رأی‌دهندگان اطلاعاتی درباره انتخابات می‌داد. شرکت CompuServe برنامه پرسش و پاسخ آنلاین با حضور نیوت گینگریچ (Newt Gingrich)، رئیس مجلس نمایندگان در سال 1996 را میزبانی کرد.

در سپتامبر 2000 گزارشی درباره پدیده جالبی به نام «بمباران گوگل» منتشر شد. یک مجله طنز آنلاین نتایج جست‌وجوی گوگل را به‌گونه‌ای دستکاری کرده بود که جست‌وجوی یک عبارت توهین‌آمیز، کاربر را به یک فروشگاه کالای جورج دبلیو بوش هدایت می‌کرد. این یکی از نخستین موارد نقش اطلاعات نادرست در فضای آنلاین بود. در مبارزات انتخاباتی ریاست‌جمهوری سال 2000 برای نخستین‌بار بسترهای فناوری وارد جانبداری از کارزارهای دموکرات و جمهوری‌خواه شدند و نیروهای MySpace به Rock the Vote برای بسیج رأی‌دهندگان جوان پیوستند.

---

فناوری و انتخابات در سال‌های 2005 تا 2006

---

در این دوره شرکت‌های یوتیوب (2005) و توییتر (2006) ایجاد شدند. همچنین رخدادهای برجسته‌ای را شاهد بودیم؛ ازجمله:

2005 رئیس‌جمهور وقت آمریکا، بوش با گوگل بمباران شد.

2006 نخستین تبلیغات سیاسی در فیس‌بوک انجام شد.

2006 فیس‌بوک اعلان خبری (News feed) را راه‌اندازی کرد.

2006 اشتباه جورج آلن (George Allen)،‌ سناتور جمهوری‌خواه در یوتیوب منتشر شد.

تردیدی نبود که کارزارهای اینترنتی پس از انتخابات ریاست‌جمهوری 2004 باقی می‌ماند. اندک‌اندک بخش‌های «کارزار الکترونیکی» در کمیته‌های حزبی رسمی شد. دفاتر و کارزارهای کنگره دست‌به‌کار استخدام مدیران دیجیتال و برگزاری جلساتی با وبلاگ‌نویسان شدند.

تهدید بمباران گوگل همچنان به شکلی روبه‌رشد وجود داشت و گوگل با اتهامات جناح راست مبنی بر جانبداری سیاسی روبه‌رو بود. ماریسا مایر (Marissa Mayer)، مدیر وقت محصولات مصرفی وب در گوگل، هرگونه سوگیری را رد کرد و به جای آن الگوریتم‌ها را مقصر دانست و گفت: «ما عمل بمباران گوگل یا هر اقدام دیگری که به دنبال تأثیرگذاری بر یکپارچگی نتایج جست‌وجو باشد را نمی‌پذیریم. همچنین علاقه‌ای به تغییر دستی نتایج برای جلوگیری از نمایش چنین مواردی نداریم.»

فیس‌بوک دو سال پس از ایجاد به یک بازیگر مهم در صحنه سیاسی تبدیل شد. این دگرگونی از پردیس‌های دانشگاهی آغاز شد، زیرا نامزدهای دانشجویی برای کارزارهای خود دست‌به‌کار ایجاد گروه‌هایی در فیس‌بوک شدند.

فیس‌بوک در سال 2006 گروه‌های مختلفی برای موارد انتخاباتی معرفی کرد و زاکربرگ اظهار داشت: «در انتخابات آینده، جریان آزاد، نامحدود و بدون دستکاری اطلاعات نیز برای مردم‌سالاری حیاتی است». در ماه نوامبر پیش‌خوان (dashboard) به نام «نبض انتخابات» را به اشتراک گذاشت که تعداد کاربرانی را نمایش می‌داد که از نامزدها در حساب کاربری خود حمایت می‌کردند.

برجسته‌ترین رویداد انتخابات 2006 انتشار ویدئویی از سناتور جورج آلن بود که به یک فیلمبردار دنبال‌کننده خود توهینی نژادپرستانه کرد و فیلم آن بلادرنگ در یوتیوب بارگذاری شد. در آن زمان تنها یک‌ سال از ایجاد یوتیوب به‌عنوان بستر اشتراک‌گذاری فیلم می‌گذشت. فیلم این اقدام آلن به‌سرعت در فضای مجازی منتشر شد و نخستین هشدار به نامزدها بود که هر چیزی آنها می‌گویند می‌تواند بلادرنگ توسط میلیون‌ها نفر دیده شود. یوتیوب در سال 2008 استفاده نامزدهای انتخاباتی از این بستر را پذیرفت.