کارنگ رسانه اقتصاد نوآوری است. رسانه‌ای که نسخه چاپی آن هر هفته شنبه‌ها منتشر می‌شود و وب‌سایت و شبکه‌های اجتماعی‌اش هر ساعت، اخبار و تحولات این بخش از اقتصاد را پوشش می‌دهند. در کارنگ ما تلاش داریم کسب‌وکارهای نوآور ایرانی، استارتاپ‌ها، شرکت‌های دانش‌بنیان و دیگر کسب‌وکارها کوچک و بزرگی که در بخش‌های مختلف اقتصاد نوآوری در حال ارائه محصول و خدمت هستند را مورد بررسی قرار دهیم و از آینده صنعت، تولید، خدمات و دیگر بخش‌های اقتصاد بگوییم. کارنگ رسانه‌ای متعلق به بخش خصوصی ایران است.
یکی از چرخ‌دنده‌های بزرگ سیستمی که در آن زندگی مدرن و راحت امروزی برای ما محقق شده، صنعت عظیم و جهان‌شمول ساختوساز است. مانند بسیاری از صنایع کلیدی دیگر، صنعت ساختوساز نیز تاریخ دراز و قابل تحسینی دارد و از لحظه وقوع انقلاب کشاورزی در طلوع تمدن تاکنون ایفای نقش کرده است. از طرف دیگر در لیست بزرگترین و پرسودترین شرکت‌های دنیا یا حتی لیست میلیونرهای بزرگ، همیشه بسازوبفروش‌ها و ساختمانی ها جایگاه ویژه‌ای داشته‌اند.
امر دیگری که اهمیت ساختوساز را حتی بالاتر از بسیاری از صنایع حیاتی دیگر نشان می‌دهد، ماهیت تکمیلی این صنعت در کنار صنایع دیگر است. تقریبا تمام صنایع جهان که ماهیت فیزیکی دارند، در حداقل یکی از بخش‌های خود نیاز حیاتی به ساختوساز دارند. برای مثال کشتیرانی نیاز به اسکله دارد، پزشکی نیاز به بیمارستان دارد و کشاورزی نیاز به انبار و سیلو. دانستن نقش کلیدی و غیرقابل تعویض ساختوساز به عنوان یک صنعت تمدن‌ساز، وقتی اهمیت دوچندان پیدا می‌کند که پس از نگاهی دقیق‌تر به لایه‌های عمیق این صنعت، مشکلات و کوتاهی‌های بسیاری به چشم مي‌آید. اما این مشکلات چیست و چگونه می‌توان جلو آسیب زدن آن‌ها به ساختار فعلی حیات بشری را گرفت؟
بی‌شک مهم‌ترین مشکلی که ساختوساز به عنوان یک صنعت با خود به ارمغان می‌آورد، مشکلات زیست‌محیطی است. بر اساس آخرین آمار، بخش ساختوساز مسئول ۲۳ درصد از آلودگی هوا، ۵۰ درصد از گرمایش جهانی، ۴۰ درصد از آلودگی آب شرب و ۵۰ درصد از زباله‌های خاک‌چالی است. در تحقیق دیگری که شورای ساخت سبز آمریکا (USGBC) انجام داده، معلوم شد بیش از ۴۰ درصد انرژی مورد استفاده در دنیا، در صنعت ساختوساز به کار می‌رود. همه این‌ها باعث شده تا ساختوساز در تمامی شاخص‌های مهم آلودگی در دنیا جزو پنج صنعت آلوده‌کننده قرار گیرد. یکی دیگر از بزرگترین مشکلات صنعت ساختوساز عدم وجود امنیت در لایه‌های کاری پایین‌تر آن است.
هر چقدر معیار برای سنجش ناامنی محل کارِ صنعت ساختوساز در شاخص توسعه پایین‌تر باشد، درصد این خطرات نیز بالاتر است. با به یاد داشتن این پدیده، حالا در نظر بگیرید که در ایالات متحده آمریکا، بیش از ۷۱ درصد کارگران در ۱۲ ماه گذشته دچار یک حادثه ناامن یا جراحت شده‌اند. آمریکا در قله هرم کشورهای توسعه‌یافته است، پس می‌توان به‌راحتی عمق فاجعه را در کشورهای در حال توسعه نظیر کشور خودمان درک کرد.
بالاتر بودن این آمار در هر کشور به طور طبیعی و نسبی آمار مرگ‌و‌میر در صنعت را نیز افزایش می‌دهد. مشکلات این صنعت عظیم به این‌ها محدود نمی‌شود و دیگر مشکلات بزرگ صنعت شامل گرانی و انحصار کنترل کشور چین بر مواد خام مورد نیاز برای ساختوساز، قراردادهای نابرابر، نابرابری نسلی در میان کارکنان صنعت در کشورهای توسعه‌یافته، تأخیر و عدم بهینه‌سازی پروژه‌ها، عدم تقبل هزینه‌ها و نابرابری فناوری در صنعت می‌شود.
خانه‌هایی که چاپ می‌شوند!
علیرغم بار منفی فزاینده صنعت ساختوساز در لایه‌های عمیق‌تر این حوزه، نوآوران این بخش نیز مانند تمام صنایع دیگر در تلاش برای بهبود وضعیت و رویه کلی این صنعت هستند. در این راستا، دو تکنولوژی هستند که از بقیه بیشتر به چشم مي‌آیند: ساختوساز سبز و چاپ سه‌بعدی. ساختوساز سبز ایده چندان جدیدی نیست و نزدیک به دو دهه است که به کار می‌رود، با این وجود ماهیت این فناوری در حال تکامل است و روز‌به‌روز شیوه‌های جدیدی برای ارتقای آن یافت می‌شود. اصلی‌ترین شیوه‌های به‌کارگیری ساخت سبز شامل استفاده از مواد تجدیدپذیر و قابل بازیافت، معماری شیشه‌ای و محدودسازی مصرف انرژی ساختمان در مرحله بهره‌برداری است.
چاپ سه‌بعدی یکی از جدیدترین و همه‌گیرترین فناوری‌هایی است که استفاده از آن البته محدود به صنعت ساختوساز نمی‌شود. چاپ سه‌بعدی همین حالا هم نشان داده که می‌تواند با سرعت و بهینگی بسیار بالاتری نسبت به نیروی انسانی به ساختن طراحی‌های مسکونی نظیر خانه‌ها بپردازد. ساخت قطعات با دقت صددرصد، حذف ریسک هزینه جانی، سرعت بالا و پیاده‌سازی عینی از مزایای اصلی این فناوری است که پیش‌بینی می‌شود در آینده بتواند حتی شهرهای کامل را نیز به خودی خود بسازد، در حالی که فراهم‌سازی مواد خام و هزینه‌ها تنها موانع به‌کارگیری گسترده آن در سطح جهانی هستند.
مرگ‌های خاموش
یکی از رویدادهای خبری جهان که برای اولین بار توانست از فضای نسبتا بسته صنعت ساختوساز عبور کند، افشای وضعیت کارکنان ساختوساز در کشور قطر در جریان ایجاد زیرساخت‌های مورد نیاز برای جام جهانی فوتبال در سال ۲۰۲۲ بود. قطر برای برگزاری این رویداد شروع به ساخت هشت استادیوم تراز اول، پنج مرکز اقامت لوکس و بسیاری ساختمان‌های جانبی کرد. اما نیروی کار قطر، شامل کارگران کشورهای فقير آفریقا و جنوب شرق آسیا مانند بنگلادش بود. کارگرانی که بدون هیچ امکان اولیه، برای حقوقی کمتر از یک دلار در ساعت کار می‌کردند.
برآورد شده که تاکنون بر اثر نبود امکانات امنیتی، بیش از شش هزار کارگر جان خود را از دست داده‌اند. این مثال به‌تنهایی بخش بزرگی از مشکلات صنعت را در خود جا داده است: قراردادهای غیرمنصفانه، ناامنی کار و گرانی مصالحی که باعث جبران خسارت از طریق استخدام نیروی کار ارزان شده است. با وجود ابعاد وسیع فاجعه و پوشش خبری گسترده آن، نه از طرف فعالان حوزه و نه از طرف مسئولان کشورهای درگیر هیچ واکنشی دیده نشد.
لینک کوتاه: https://karangweekly.ir/c77p