چگونه ارزش دارائی‌های فکری شرکت خود را ارتقا دهید؟

یادداشتی از میترا امین‌لو، دبیر انجمن مدیریت فناوری و نوآوری ایران- در عصری که دیجیتالی شدن با سرعت پیش می‌رود، مسائل مالکیت فکری بیش از پیش پیچیده‌تر می‌شوند و در این میان مشاوران، نقش کلیدی را برای مدیران ارشد، برای جلوگیری از اشتباهات و اطمینان از بیشینه بهره‌برداری از دارائی‌ها را ایفا می‌کنند.

ملاحظات زیادی در این حیطه از جمله مساله “تجاوز به علامت تجاری” در شرکت‌ها وجود دارد. این مساله به ویژه در بازار چین مثلا در کارتون Peppa Pig و لباس ورزشی New Balance که علامت تجاری آنها توسط ناقضانی که علامت را ثبت کردند به وجود آورد. وقتی فروش یک شرکت به دلیل نقض علامت تجاری با مشکل مواجه می‌شود، به اهمیت مالکیت فکری در بلند مدت پی می‌برد.

مشاوران مدیریت دارائی‌های فکری در این میان دو وظیفه مهم دارند:

اول کمک به شناسایی، درک اهمیت و ثبت و حفاظت دارائی‌های فکری شرکت و

دوم، کمک به هیات مدیره شرکت‌ها به درک ظرفیت بالقوه بهره‌برداری از آن دارائی‌ها

و البته باید تاکید کرد ارزش همیشه در دارائی‌های ملموس نیست و گاهی در قالب اسرار تجاری است.

یک مشاور خوب مدیریت دارائی‌ها می‌تواند با کمک به مدیران اجرایی در شناسایی فرصت‌های تجاری بالقوه ارزش بیشتری را بیافزاید. این کمک مشاوران باعث می‌شود استراتژی‌های شرکت از یک رویکرد منفعل به یک عملکرد بسیار فعال‌تر تبدیل شود. به این طریق اگر ذهنیت تجاری داشته باشید، می‌توانید روندها را شناسایی و ارزش دارائی فکری را به گونه‌ای ایجاد کنید که به نفع کسب و کار باشد.

---

تشویق به فروش

---

برخی از شرکت‌های بزرگتر، یک تیم اختصاصی مالکیت فکری دارند که فراتر از وظایف حقوقی عمل نموده و به طور مستمر مستقیماً به مدیران ارشد گزارش می‌دهند. این تیم کلیه تصمیم‌گیری‌ها، استراتژی‌ها و سرمایه‌گذاری‌های مربوط به دارایی‌های فکری کسب و کار را مدیریت می‌کند.

مدیران ارشد باید پشتیبانی و حمایت لازم را از بالا به پایین اعمال کنند زیرا در گذشته اغلب کارکرد مالکیت فکری به عنوان یک مرکز هزینه در نظر گرفته می‌شد.

مالکیت فکری امری گران است، اما برای اینکه از مرکز هزینه بودن صرف به یک ایجاد ‌کننده ارزش تبدیل شود، باید ارزش کاری که انجام می‌شود را به هیات مدیره فروخت.

میزان درک مدیران از ارزش دارایی‌های فکری خود می‌تواند به صنعت آنها نیز بستگی داشته باشد. مدیرعامل شرکت‌های رسانه‌ای و سرگرمی معمولاً دارائی‌های فکری را همیشه در خط مقدم ذهن خود قرار می‌دهند، زیرا این چیزی است که آنها می‌فروشند. دارائی فکری هسته DNA آنهاست، آنها دارائی‌های فکری خود را زندگی و تنفس می‌کنند. همین امر معمولاً برای شرکت‌های فناوری و نرم افزاری نیز صادق است. مایکل یانسن، مدیرعامل و موسس Cityzenith، یک پلتفرم فناوری دیجیتال که به شهرها کمک می‌کند تا انتشار کربن خود را کاهش دهند، می‌گوید: “ما یک محصول اصیل را از ابتدا ایجاد کرده‌ایم، بنابراین بدیهی است که مالکیت فکری برای ما بسیار مهم است”. اما تغییرات در قوانین، ثبت اختراع برخی از نرم افزارها را دشوار کرده است، به این معنی که شرکت‌های مبتنی بر فناوری برای حفاظت از دارائی فکری خود به طور روبه‌رشدی به اسرار تجاری متکی هستند.

شما هر کاری که برای حفاظت از دارایی‌های فکری خود می‌توانید به بهترین شکل ممکن انجام می‌دهید. لذا چیزی را برای کسی افشا نکنید که برای اعلام عمومی آن راحت نیستید، فقط بسیار محتاط باشید و اطمینان حاصل کنید که توافقاتی که با اعضای تیم خود و افرادی که به دارایی فکری شما دسترسی دارند، منعقد کرده‌اید، کاملاً نفوذ ناپذیر است.

---

ظرفیت دارائی فکری دیجیتال

---

با توجه به پیچیدگی فزاینده موضوعات مالکیت فکری و ارزش آن دارایی‌ها، مشاور مدیریت دارائی‌های فکری می‌تواند اقدامات بیشتری برای کمک به هیات مدیره در درک دارائی فکری خود در فضای تحول دیجیتال را انجام دهد. به عنوان مثال، شرکت‌ها باید کم کم موضوعات مرتبط با مالکیت فکری را در مساله متاورس لحاظ کنند.

مثلا فرض کنید شما یک شرکت مد هستید و می‌خواهید کیف دستی‌تان برای فروش در متاورس قابل ارائه باشد، شما به کیف دستی واقعی مجوز بهره‌برداری نمی‌دهید، بلکه به تصویری از آن کیف دستی مجوز می‌دهید و بنابراین ممکن است حق نشر و تکثیر یا سایر حقوق مالکیت فکری در مورد آن مترتب شود.

این یک سناریوی فرضی برای آینده نیست؛ در حال حاضر در جامعه بازی‌های آنلاین، عملا این اتفاق افتاده است. به عنوان مثال، گوچی نسخه دیجیتال یکی از کیف‌های دستی خود را در بازی Roblox به قیمت 4115 دلار (حدود 3100 پوند) در ماه ژوئن فروخت که تقریباً 700 دلار بیشتر از قیمت فروش نسخه واقعی کیف دستی بود.

لذا، چنانچه شما مدیرعامل یک شرکت غیررسانه‌ای هستید، باید تصور کنید که فردا همه دارایی‌های شما احتمالاً به دارایی‌های رسانه‌ای تبدیل می‌شوند که مجوز آن به افرادی که این دنیای مجازی را اداره می‌کنند، تعلق دارد.

مشاور مدیریت دارائی‌های فکری نه تنها باید از درک هیات مدیره شرکت از ارزش فعلی دارائی‌های فکری اطمینان حاصل کند، بلکه باید افق روندهای تجاری و ریسک‌های قانونی که می‌تواند بر آینده دارایی‌های آنها تأثیر بگذارد را نیز ارزیابی کند.