گفتوگو با بابک هوشمند، مدیرعامل زودکس / در شهرستان‌ها سرمایه‌گذار خطرپذیر نداریم
رضا امیرزاده / «زودکس» یک پلتفرم در زمینه فروش آنلاین و دلیوری است که از سال ۹۸ فعالیت خود را در شهر کرمان آغاز کرده است. زودکس طی قرارداد با فروشگاه‌ها، برای آنها بستر فروش آنلاین ایجاد کرده و کار ارسال خریدهای مشتریان را توسط ناوگان لجستیک خود انجام می‌دهد و از این طریق با واسطه شدن میان فروشنده و خریدار، روند خرید را برای کاربران تسهیل می‌کند.
زودکس طی این سال‌ها توانسته حوزه فعالیت خود را در دیگر شهرستان‌های استان کرمان و همچنین بندرعباس و مشهد توسعه دهد. بابک هوشمند، بنیان‌گذار و مدیرعامل زودکس در گفتوگو با کارنگ از فرصت‌ها و چالش‌های استارتاپ‌هایی می‌گوید که دور از پایتخت در حال فعالیت هستند.
چه شد که به ایده زودکس رسیدید و تصمیم گرفتید در این حوزه فعالیت کنید؟
از سال ۹۰ کارهای استارتاپی مختلفی را انجام داده‌ام. برای مثال در حوزه مارکت پلیس، سایتی به نام «شهر تو شهر» راه‌اندازی کردیم. در این کسب‌وکار برای مجموعه‌های مختلف فروشگاه ایجاد می‌کردیم و به دنبال این ایده بودیم که شما در هر شهری که باشید، می‌توانید از یک شهر دیگر خرید کنید و ما کار ارسال آن را برایتان انجام می‌دهیم.
همچنین در سال ۹۳ سایتی ایجاد کردیم به نام «قیمت» که در آن قیمت‌های ارز، دلار و سایر اجناس بازار را اطلاع‌رسانی می‌کردیم. این استارتاپ‌ها در آن زمان به این دلیل که هنوز اکوسیستم استارتاپی ایران شکل نگرفته بود، برندهای شناخته‌شده‌ای مانند دیجی‌کالا و اسنپ حضور نداشتند و در واقع فرهنگ استفاده از فضای آنلاین هنوز برای مردم به این شکل جا نیفتاده بود، با شکست مواجه شدند.
سال ۹۴ پیش از آنکه اسنپ‌فود به شیراز بیاید، اولین سایت سفارش آنلاین غذای شیراز به نام «دی‌ال‌فود» را راه‌اندازی کردیم که بازخورد خوبی هم داشت، اما به دلیل برخی مسائل مالی، فنی و مدیریتی از آن مجموعه بیرون آمدم و این باعث شد که روی پروژه زودکس وقت بگذارم.
گفتید در سال‌های قبل، فرهنگ استفاده از فضای آنلاین در شهرهایی که فعال بودید هنوز شکل نگرفته بود. در حال حاضر شرایط به چه صورت است و آیا تغییری در نگرش مردم رخ داده است؟
بله، این نگرش تغییر زیادی داشته است. یکی از دلایلی که فکر می‌کنم باعث شد فرهنگ فروش آنلاین در میان مردم جا باز کند، موضوع کرونا بود که در حوزه آنلاین باعث ایجاد فرصت شد. شاید در حالت عادی دو، سه سال زمان می‌برد که این فرهنگ ایجاد شود. در حال حاضر فکر می‌کنم فرهنگ خرید آنلاین در شهرستان‌ها تفاوتی با تهران ندارد.
گفته می‌شود سرمایه‌گذاران تمایل چندانی به سرمایه‌گذاری روی استارتاپ‌ها در شهرستان‌ها ندارند؛ تجربه شما در این زمینه به چه شکل بوده است؟
به صورت کلی ما در حوزه سرمایه‌گذاری در همه جای کشور مشکل داریم، چون هنوز تعریف درستی از سرمایه‌گذاری در حوزه استارتاپ‌ها صورت نگرفته و در شهرستان‌ها این مشکل بیشتر به چشم می‌خورد. در حوزه استارتاپ‌ها احتمال دارد چند سالی طول بکشد که سرمایه به سوددهی برسد و بسیاری ترجیح می‌دهند پول‌شان را به بازارهایی که ریسک کمتر و سودهی سریع‌تری دارند، ببرند.
هنوز این درک برای اغلب سرمایه‌گذاران ما به وجود نیامده که با سرمایه‌گذاری در این حوزه و با صرف زمان بیشتر می‌توانند به سود قابل توجه‌تری دست یابند. می‌توان گفت ما در شهرستان‌ها چیزی به نام سرمایه‌گذاری خطرپذیر نداریم.
شرایط زودکس در این زمینه به چه شکل است؟
زودکس در سال ۹۹ یک قسمت جذب سرمایه داشته که این سرمایه‌گذاری توسط شرکت «آواپرداز» انجام شده است. در حال حاضر نیز برای توسعه کار خود به دنبال جذب سرمایه‌گذار هستیم و با شرکت‌های خوبی نیز مذاکره داشته‌ایم و امیدواریم به نتیجه مطلوب برسیم. سرمایه‌گذاران بیشتر به دنبال فضایی هستند که در آن رقیبی وجود نداشته باشد تا از این طریق ریسک خود را در بحث سرمایه‌گذاری پایین بیاورند. ما تا به امروز با تکیه بر پتانسیلی که خود زودکس داشته، توانسته‌ایم کار خود را توسعه دهیم و آن را درشهرهای مختلفی راه‌اندازی کنیم.
شاید بسیاری از استارتاپ‌های شناخته‌شده همچنان ضررده باشند، اما ما مدل‌مان را به گونه‌ای چیده‌ایم که از سال ۱۴۰۰ سودده شده‌ایم و توانسته‌ایم زیان‌انباشته‌های خود را جبران کنیم. حضور سرمایه‌گذار می‌تواند سرعت کار ما را افزایش دهد.
شرایط تیم‌سازی در استان‌هایی که در آن فعال هستید به چه شکل بوده و آیا مسائلی مانند مهاجرت در این زمینه روی کار شما تأثیری داشته است؟
همیشه این تلاش را داشته‌ایم که بتوانیم نیروهای خود را نگه داریم و محیط و شرایط را به گونه‌ای فراهم کنیم که خیلی از نظر موقعیت‌ها و پیشنهادهایی که وجود دارد، شرایط‌مان برای نیروها از رقبایمان کمتر نباشد. همچنین از زمانی که ما شروع به فعالیت کردیم، با تمرکز بر حوزه آموزش و به‌کارگیری نیروهای کارآموز تلاش کرده‌ایم از توانایی‌های بالقوه و استعدادهایی که وجود دارد، استفاده کنیم که این روند تا امروز نیز با موفقیت در حال انجام است.
اما موضوعی که اغلب شرکت‌های اکوسیستم نوآوری را با چالش مواجه کرده، مهاجرت و فعالیت نیروها به صورت فریلنسری است. شرکت‌های خارجی این امکان را دارند که به دلار حقوق بدهند که با توجه به قیمت دلار و… شرایط خوبی پیش روی نیروهای کار ما قرار می‌گیرد. در زودکس سعی کرده‌ایم فضایی را برای نیروهایمان فراهم کنیم که بدانند عضوی از یک سازمان و یک اتفاق بزرگ هستند و قرار است به کمک هم این برند را در کشور توسعه دهیم و در آینده بازخوردهای خوبی بگیریم.
قطعی اینترنت در نیمه دوم سال گذشته چه میزان در کسب‌وکار شما تأثیر گذاشت و در حال حاضر چه مقدار شرایط بهبود پیدا کرده است؟
زمانی که این اتفاق افتاد، شرکت ما در کمپین بود و کلی برای آن هزینه کرده بودیم و در حالی که انتظار شرایط بهتری را برای مجموعه داشتیم، افت بزرگی را در مهرماه نسبت به ماه قبل از آن تجربه کردیم؛ این قضیه تا آبان ادامه داشت. اما در نهایت شرایط برای ما بهتر شد و توانستیم از آخر آذر تا اسفندماه این افت را جبران کنیم و به رشد خوبی دست یابیم.
