کارنگ رسانه اقتصاد نوآوری است. رسانه‌ای که نسخه چاپی آن هر هفته شنبه‌ها منتشر می‌شود و وب‌سایت و شبکه‌های اجتماعی‌اش هر ساعت، اخبار و تحولات این بخش از اقتصاد را پوشش می‌دهند. در کارنگ ما تلاش داریم کسب‌وکارهای نوآور ایرانی، استارتاپ‌ها، شرکت‌های دانش‌بنیان و دیگر کسب‌وکارها کوچک و بزرگی که در بخش‌های مختلف اقتصاد نوآوری در حال ارائه محصول و خدمت هستند را مورد بررسی قرار دهیم و از آینده صنعت، تولید، خدمات و دیگر بخش‌های اقتصاد بگوییم. کارنگ رسانه‌ای متعلق به بخش خصوصی ایران است.
گفت‌وگو با مدیرعامل شرکت صنایع بال، تولیدکننده دستگاه‌های سورتینگ پستی و فرودگاهی / محدودیت مانع صادرات فناوری است
رضا امیرزاده/ صنعت سورتینگ بخش مهمی از زنجیره لجستیک است که اهمیت آن در دهه‌های اخیر با توجه به گسترش تجارت آنلاین، فروشگاه‌های اینترنتی و افزایش روابط بازارهای مناطق مختلف با یکدیگر افزایش چشم‌گیری داشته است. این صنعت با اتکا به رشد فناوری با تحولات زیادی در راستای افزایش سرعت و دقت همراه بوده و این پیشرفت همچنان ادامه دارد؛ به نحوی که اخیراً شاهد استفاده از هوش مصنوعی در بخش‌های مختلف سورتینگ در کشورهای توسعه‌یافته جهان هستیم. شرکت «صنایع بال» تولیدکننده سیستم‌های سورتینگ فرودگاهی و پستی در کشور است و امیر صدرالدینی، مدیرعامل این شرکت باور دارد اگر روابط بین‌المللی ایران با دیگر کشورها عادی بود، این مجموعه توانایی این را داشت که با شرکت‌های مشابه در بازارهای جهانی رقابت کند. با این حال این تولیدکننده به آینده صنعت لجستیک در جهان خوش‌بین است و باور دارد شرایط این صنعت در ایران نیز نمی‌تواند از این رشد مستثنی باشد.
در چه بخشی از صنعت سورتینگ فعالیت می‌کنید و تاکنون چه پروژه‌هایی را در این زمینه انجام داده‌اید؟
ما در دو حوزه سورتینگ شامل بار همراه مسافر فرودگاهی-ترمینالی و بسته‌های امانت پستی مشغول توسعه فعالیت خود هستیم. در حوزه اول طراحی، تولید و نصب و راه‌اندازی و راهبری سیستم‌های سورتینگ بار در ترمینال «شماره ۱» و «سلام» شهر فرودگاهی امام خمینی(ره) را در کارنامه خود داریم و در حوزه دوم نیز در یک پروژه سورتینگ بسته‌های امانات پستی با مرکز تجزیه و مبادلات پست کشور کار کرده‌ایم.
چه شد که در وارد حوزه سورتینگ مرسوله‌های پستی شدید؟
از همان زمان که در حوزه سورتینگ بار فرودگاهی کار می‌کردیم به کارهای مکاترونیک و برنامه‌نویسی علاقه داشتیم و در سال 1397 یک طرح تحقیقات توسعه‌ای را در این زمینه شروع کردیم. در نهایت سال 1399 با توجه به تصمیمی که شرکت پست مبنی بر تجهیز مرکز تجزیه و مبادلاتش به یک سیستم سورتینگ گرفت، شرایطی پیش آمد تا بتوانیم با شرکت در مناقصه مربوطه فرصت انجام این پروژه را کسب کنیم.
مهم‌ترین چالش‌هایی که در این حوزه با آن برخورد داشتید، چه بوده است؟
در دو حوزه ما با چالش‌های بزرگی مواجه بودیم: یکی بحث برنامه‌نویسی بود، زیرا این کار برای اولین‌بار در کشور انجام می‌شد و مشابهی برای آن وجود نداشت. در حوزه واردات مواد اولیه و تجهیزات هم به‌دلیل وجود تحریم‌ها با دشواری‌های زیادی مواجه بودیم که به هر طریق توانستیم کار را پیش ببریم و پروژه‌ها را راه‌اندازی کنیم.
نوسان قیمت ارز در مراحل تولید مشکلی ایجاد نکرد؟
خوشبختانه پروژه اداره پست در سال ۱۳۹۹ کلید خورد و در بهمن‌ماه ۱۴۰۰ به بهره‌برداری رسید و در طول این پروژه با معضل نوسان ارز کمتر برخورد داشتیم. البته در مرحله نصب و راه‌اندازی دچار این مسئله شدیم، اما از آنجا که ۸۰ درصد خرید‌های مورد نیاز را پیش از آن و در یک بازه شش، هفت‌ماهه که بازار ارز نسبتاً باثبات‌تر بود، انجام داده بودیم، پروژه خیلی تحت تأثیر این قضیه قرار نگرفت. برای موضوع خرید لوازم و مواد اولیه مشکل ما بیشتر طولانی‌شدن روند تخصیص ارز و ترخیص کالا‌هایی که داشتیم بود. البته مسئله نوسان ارز در پروژه فرودگاهی که آن را طی سال‌های ۱۳۹۷ تا ۱۳۹۹ انجام دادیم، موضوع تأثیرگذاری بود و زیان بسیار زیادی به بدنه شرکت ما وارد کرد.
سیستم سورتینگ که کار طراحی و اجرای آن را برای شرکت پست انجام داده‌اید، با چه ظرفیتی کار می‌کند و به‌صورت کلی این سیستم چه مزیت‌هایی نسبت به روش‌های دستی دارد؟
کاری که دستگاه ما برای اداره پست انجام می‌دهد همان‌طور که گفتم سورتینگ بسته‌های پستی است. ظرفیت این سیستم، سورتینگ هشت هزار بسته در ساعت است؛ این سیستم چهار مسیر ورودی دارد و می‌تواند بسته‌ها را به ۵۲ مقصد و شوت خروجی تفکیک کند. علاوه بر افزایش چشم‌گیر سرعت و ظرفیت، خطای کار انجام‌شده با این سیستم به نسبت نیروی انسانی به‌شدت کاهش پیدا کرده است. همچنین ما تجهیزی را به این سیستم افزودیم که خوانش بارکد، وزن و حجم بار را انجام می‌دهد و این امکان به وجود آمده که اطلاعات مذکور را با داده‌های مبداء پذیرش بار چک کند و اگر تفاوتی ناشی از خطای انسانی در زمینه هزینه خدمات پستی وجود داشته باشد، آن را مشخص کند.
استفاده از این سیستم چه میزان هزینه نیروی انسانی را در روند تقسیم بارهای پستی کاهش می‌دهد؟
اگر همان ظرفیت هشت هزار بسته در ساعت را در نظر بگیریم، سیستم سورتینگ موجب کاهش ۳۰ الی ۴۰درصدی نیروی انسانی در روند کار می‌شود. ۷۰ تا ۷۵ درصد بسته‌های بین ۱۰ تا ۶۰ سانتی‌متر مرکز مکانیزه توسط سیستم نصب‌شده سورت می‌شوند و ۲۰ الی ۳۰ درصد باقی‌مانده نیز بسته‌هایی هستند که در آنها استاندارد بسته‌بندی بار رعایت نشده است.
قیمت تمام‌شده پروژه سورتینگ پست در مقایسه با نمونه‌های خارجی به چه صورت بوده و آیا در ایران شرکت دیگری مشابه شما چنین سیستمی را تولید می‌کند؟
کشورهای چین و آلمان از جمله تولیدکنندگان این دستگاه در جهان هستند. قیمت سیستمی که ما آن را با سرمایه‌گذاری شرکت پست به‌صورت صفر تا صد، طراحی و اجرا کرده‌ایم، حدود ۳۵ درصد از نمونه چینی آن ارزان‌تر بود. در زمینه سورتینگ شرکت‌های دیگری نیز در داخل کشور فعالیت می‌کنند، اما در حوزه سورتینگ با این فناوری (کراس‌بلت) که در سیستم ما به کار گرفته شده، تاکنون تولیدکننده دیگری نداشتیم.
آینده صنعت لجستیک به‌ویژه در بخش سورتینگ را چطور ارزیابی می‌کنید؟
سورتینگ در حوزه‌های مختلف لجستیک مانند انبارش، فروشگاه‌های اینترنتی و… اهمیت ویژه‌ای دارد و می‌توان گفت این صنعت بازار خوبی در دنیا پیدا کرده است، اما متأسفانه به خاطر روابط بین‌المللی ضعیفی که کشور ما دارد، دست ما برای ورود به بازار سورتینگ دیگر کشورها به‌شدت بسته است. به‌جز یکی، دو کشور در حوزه اوراسیا و خاورمیانه که در حال مذاکره با آنها هستیم، سایر کشورها تمایلی به همکاری با کشور ما ندارند. این وضعیت در حالی است که ما یکی از شش تولیدکننده این تجهیزات در جهان محسوب می‌شویم. در حال حاضر ما به لحاظ تعداد پروژه‌های انجام‌شده با شرکت‌هایی که در دیگر کشورهای دنیا فعالیت می‌کنند، قابل مقایسه نیستیم، چون تاکنون به‌دلیل محدودیت‌ها تنها یک پروژه در این حوزه انجام داده‌ایم، اما آنها توانسته‌اند تجهیزات بیشتری را در جهان راه‌اندازی کنند.
در مجموع هرچه جلوتر می‌رویم، رونق صنعت لجستیک در دنیا و به‌ویژه آسیای مرکزی با توجه به افزایش فروشگاه‌های اینترنتی و… بیشتر می‌شود و کشور ما هم نمی‌تواند از این موج مستثنی باشد. صنعت سورتینگ به‌عنوان یک حلقه از زنجیره لجستیک رو‌به‌رشد خواهد بود.
شرایط بازار کار داخلی کشور برای این فناوری به چه صورت است؟ آیا بخش خصوصی هم می‌تواند مشتری شما باشد؟
فروشگاه‌های اینترنتی که در حال فعالیت هستند به این تجهیز نیاز دارند. یکی، دو اپراتور پستی دیگر هم هستند که مستقل از اداره پست کار ارسال مرسولات را انجام می‌دهند که با آنها در حال مذاکره هستیم. در مجموع می‌توان گفت این سیستم می‌تواند در داخل کشور بازار داشته باشد و ما نیز در حال کار کردن روی آن هستیم تا بتوانیم با مجموعه‌هایی که به آن نیاز دارند، قرارداد ببندیم.
مهم‌ترین چالشی که در مجموعه خود با آن مواجه هستید چه بوده است؟
آن بخش تولیدی که با کارفرمایان دولتی فعالیت می‌کنند و اصطلاحاً پیمانکار هستند، اغلب با چالش نوساناتی که قیمت تمام‌شده به واسطه بحث ارز دارد، درگیر هستند. لازم است برای این مسئله راهکاری علاوه بر راهکارهایی که سازمان برنامه و بودجه در بحث جبران خسارت ناشی از افزایش نرخ ارز دارد، در نظر گرفته شود. به‌نوعی باید شناوری قیمت مواد را به گونه‌ای در نظر بگیرند که بدنه تولید بیش از این آسیب نبیند. اینکه بازار بخواهد به این صورت در دست کارفرمای دولتی باشد، با این نوع قراردادها و بوروکراسی اداری، برای تولیدکنندگان چالش بزرگی است. در مجموع شرایط کار کردن با بخش خصوصی بسیار راحت‌تر است. به نظرم بخش خصوصی می‌تواند در حوزه نرم‌افزارهای پستی و خدمات لجستیک تأثیر بهتری داشته باشد و اگر این حوزه به بخش خصوصی سپرده شود، چالش تولیدکنندگانی مانند ما هم کمتر خواهد شد.
لینک کوتاه: https://karangweekly.ir/cgu3
