کارنگ رسانه اقتصاد نوآوری است. رسانهای که نسخه چاپی آن هر هفته شنبهها منتشر میشود و وبسایت و شبکههای اجتماعیاش هر ساعت، اخبار و تحولات این بخش از اقتصاد را پوشش میدهند. در کارنگ ما تلاش داریم کسبوکارهای نوآور ایرانی، استارتاپها، شرکتهای دانشبنیان و دیگر کسبوکارها کوچک و بزرگی که در بخشهای مختلف اقتصاد نوآوری در حال ارائه محصول و خدمت هستند را مورد بررسی قرار دهیم و از آینده صنعت، تولید، خدمات و دیگر بخشهای اقتصاد بگوییم. کارنگ رسانهای متعلق به بخش خصوصی ایران است.
مظاهر مرجانی، بنیانگذار شرکت پارمیس و رئیس کمیسیون نرمافزارهای فروشگاهی، پخش و اصناف دوره ششم سازمان نصر استان تهران است و در حال حاضر نیز بهعنوان عضوی از ائتلاف «سرآمد» برای شرکت در دوره هفتم انتخابات این نهاد صنفی کاندیدا شده است. او در گفتوگوی خود با میثم سلیمانی، سردبیر کارنگ و رسانههای دیجیتال کارخانه نوآوری رسانه راهکار، از علت حضور در تیم سرآمد میگوید. مرجانی، از برنامهریزی و جوانگرایی بهعنوان دو ویژگی تیم سرآمد یاد کرده و بر حضور پررنگ بدنه نرمافزاری صنف در این گروه تأکید میکند. او در این گفتوگو همچنین به چگونگی و دلیل اصلی ریبرندینگ گروه نصر فراگیر به سرآمد پرداخته است.
در انتخابات پیش روی سازمان نصر، دو طیف متفاوت شکل گرفته؛ طیف همآفرینی و طیف سرآمد. چه شد که تصمیم گرفتید وارد طیف سرآمد شوید؟ آیا نقدی به دوره ششم دارید؟
در دوره قبلی من همراه گروه «نصر فراگیر» بودم که این گروه در این دوره، به سرآمد تغییر نام داده است. سرآمد ویژگیهای خاص خودش را دارد. اعضای سرآمد افرادی هستند که در شش سال گذشته در کمسیونهای مختلفی فعالیت کردند؛ بنابراین برای این افراد بسیار اهمیت داشت در تیمی حضور داشته باشند که از بدنه صنف باشد. بحث دیگری که برای ما بسیار اهمیت داشت، حضور پررنگ نرمافزاریها در تیم سرآمد بود. اکنون که صحبت میکنیم، پنج نفر متخصص نرمافزار و سه فعال در این حوزه، در سرآمد حضور دارند. یکی از افتخارات گروه سرآمد این است که بدنه نرمافزاری صنف را به خوبی پوشش میدهد. همچنین سرآمد دارای ترکیبی از افراد باتجربه و افراد جوان است. البته کسانی هم در تیم همآفرینی حضور دارند که از دوستان سابق ما هستند و در واقع از نصر فراگیر وارد تیم همآفرینی شدند.
چرا نصر فراگیر به گروه سرآمد ریبرندینگ کرده است؟
از زمانی که من وارد تیم نصر فراگیر شدم، ما به نگاه متفاوت از سوی صنف قائل بودهایم. به عبارتی میخواستیم صنف نگاه متفاوتی داشته باشد. نگاهی وجود داشت مبنی بر اینکه در صنف یک اسمی شکل بگیرد و همچنان ادامه پیدا کند. اما در نهایت ما به این نتیجه رسیدیم که اسم را تغییر دهیم. بسیاری اکنون نیز ما را به نام نصر فراگیر میشناسند. اما طی جلسات متعددی که در گروه داشتیم در نهایت نام سرآمد انتخاب شد.
آیا نصر فراگیر در سه سال گذشته جلسات منسجمی برای شرکت در انتخابات داشته یا اینکه با نزدیک شدن به انتخابات، گروه سرآمد تنها برای شرکت در آن گرد هم آمده است؟ به نظر میرسد برخی از اعضای نصر فراگیر وارد تیم همآفرینی شدند و عملاً نصر فراگیر ماهیت گذشته خود را از دست داده است.
در شش دوره گذشته هیچوقت فرایند به این صورت نبوده که گروه پیشین همواره به فعالیت خودش ادامه دهد؛ حتی رؤسای دورههای قبلی اصلاً در دورههای بعدی حضور نداشتند که بخواهند ادامه دهند. روند همیشه به این صورت بوده که یک گروه با اهداف مشترک در کنار یکدیگر شکل میگرفتند و عدهای از آنها به هیئتمدیره راه پیدا میکردند یا نمیکردند. شاید این اولین دورهای است که یک گروه، مسیر خود را از گذشته ادامه میدهد. این موضوع هم میتواند دلیل ریبرندینگ گروه نصر فراگیر به سرآمد باشد که مسیر خود را ادامه دهد. هرچند که در گروه هنوز به این اتفاق نظر نرسیدیم که یک فرهنگ یا یک روال ثابت را رو به جلو ببریم. باید این امکان را هم در نظر بگیریم که شاید در مرحله بعدی گروهی دیگر و با یک فرهنگ و شکل دیگر روی کار بیاید. به عبارت دیگر، تیم موافق آن نیست که یک روند ثابت را سالیان سال ادامه دهد.
یعنی اگر برای مثال آزاد معروفی در دوره پیشین رئیس بود، در این دوره شرکت نمیکرد؟
فکر میکنم که نمیکردند.
آیا دوباره کاندیدا شدن برای یک پوزیشن اتفاق بدی است؟
ما نمیتوانیم بگوییم که این موضوع درست یا غلط است. این موضوع بیشتر به طرز تفکرهای مختلف افراد بازمیگردد. به هر حال با شکلگیری سرآمد این بستر به وجود آمده که اگر صلاح بود، در دورههای بعد هم حضور داشته باشد، اما همچنان به این نظر قطعی نرسیدیم که سرآمد قرار است ادامه بدهد یا نه؛ این موضوع به رویکرد افراد در ادامه بستگی دارد.
پس فکر میکنید که سرآمد فعلاً برای انتخابات تشکیل شده است؟
بله؛ گروه سرآمد فعلاً برای انتخابات تشکیل شده تا بتوانیم یک انتخابات خوب را داشته باشیم.
شما گفتید ما میخواستیم تا تیم از دل صنف تشکیل شود، آیا این موضوع در مقابل تیم همآفرینی است؟ به عبارتی مگر تیم مقابل از بدنه صنف نیستند که شما این انتخاب را کردید؟
قطعاً وقتی قرار بر حضور در یک گروه باشد، بسیاری از منشها و روشهای افراد دیگر گروه اهمیت پیدا میکنند. گروه همآفرینی، گروهی است که هیئتمدیره را داشته و روندی را پیش برده است؛ رویکرد و روال گروه جدید هم به این صورت بوده که بتواند از همگروهیهای خود که در هیئتمدیره حضور دارند، استفاده کند تا توفیق بیشتری را نیز به دست آورد. اما رویکرد من رویکرد متفاوتی است. نظام صنفی رایانهای نیاز به خون جدید دارد و نیازمند افرادی است که واقعاً بتوانند برای صنف وقت بگذارند. بهخصوص در حوزه نرمافزار که چالشهای فراوانی نیز دارد، نیازمند افرادی هستیم که بتوانند در هیئتمدیره تلاش کنند، وقت بگذارند و انرژی صرف کنند.
اما گروه سرآمد تشکیل شده از افرادی است که مدتها در صنف بودهاند و به نظر نمیرسد نگاه نوینی داشته باشند؛ اتفاقاً گروه همآفرینی از افرادی تشکیل شده که شاید رویکرد تازهتری ارائه دهند. به نظر میرسد سرآمد قصد دارد نظام صنفی رایانهای را به روزهای قبل از دوره ششم ببرد؛ آیا چنین خواستهای در رویکرد شما وجود دارد؟
برای پاسخ به این سؤال باید این موضوع را بررسی کنیم که آیا دوره قبل از دوره ششم، دوره بهتری بوده است یا نه؟ من قطعاً نقدهایی را نسبت به دوره فعلی دارم و اگر چنین نبود اصلاً در انتخابات شرکت نمیکردم. اتفاقی که در این میان مطرح است این است که سرآمد تلاش کرده تا از طیفی متشکل از افراد جوان و باتجربه استفاده کند. یکی از ویژگیهای بارز گروه سرآمد همین موضوع است.
این ویژگی در گروه مقابل وجود ندارد؟
اکثر کسانی که در گروه همآفرینی هستند از دوره قبل حضور دارند و میخواهند روند قبلی را ادامه دهند.
میخواهید بگویید گروه سرآمد هیچ فردی از افراد قدیمی صنف ندارد؟ به عبارتی دیگر ترکیبی که شما دارید را گروه مقابل ندارد؟
گروه مقابل هم میتواند ترکیبی شبیه به ما داشته باشد.
میگویید وجه تمایز شما، طیف گروهتان است؛ یعنی این وجه تمایز نمیتواند برای همآفرینی هم وجود داشته باشد؟
اگر بخواهیم درباره وجه تمایز صحبت کنیم باید به بسیاری از موارد دیگر هم بپردازیم؛ باید در مورد برنامهمحوری، اتفاقاتی که در دوره فعلی شاهد بودیم یا اتفاقاتی که میتوانست در دوره فعلی بیفتد هم صحبت کنیم. قطعاً یکی از ویژگیهای سرآمد، برنامهمحور بودن این تیم است. سرآمد در این سه ماه گذشته، ساعتهای بسیاری را روی طراحی و ایجاد ساختار و استراتژیهایی که باید برای هیئتمدیره جدید اتفاق بیفتد، وقت صرف کرده است. با صرف وقت زیاد برنامهای مدون نیز نوشته شده که در سایت سرآمد در اختیار افراد قرار خواهد گرفت. تلاش کردهایم دغدغههایی را که در صنف و کمیسیونها وجود دارد شناسایی و از دوستانی که دارای تجربیاتی از گذشته هستند نیز استفاده کنیم.
عمدهترین نقد شما به دوره ششم چه بوده است؟
در دوره ششم بسیاری از فرصتها از دست رفت. برای مثال، امروز ما بهعنوان سازمان نظام صنفی رایانهای کشور و با داشتن چند هزار عضو، هنوز نتوانستهایم یک دایرکتوری تجاری داشته باشیم. من از رئیس هیئتمدیره پرسیدم که اکنون چند شرکت نرمافزاری داریم؟ اما او هنوز نمیتواند به صورت دقیق بگوید که ما چند شرکت نرمافزاری داریم.
اما بحث دایرکتوری تجاری، تنها مربوط به دوره ششم نیست و در دورههای پیشین هم محل بحث بوده و اتفاقی در خصوص آن صورت نگرفته است. یعنی میتوان این نقد را به ادوار مختلف نصر داشت.
اکنون شما درباره دوره ششم صحبت میکنید. قطعاً دوره ششم هم برای رفع مشکلاتی که از گذشته وجود داشته روی کار آمده و نقد من در خصوص دوره ششم است. راجع به دایرکتوری تجاری ساعتها جلسه گذاشته و صحبت شد اما اتفاق خاصی در این باره نیفتاد؛ مشکلی که ما در گروه سرآمد و در سه ماه گذشته توانستیم برای حل آن، حداقل یک ساختار را طراحی کنیم. این موضوع مشکل بزرگی است که به خاطر نبود ارتباط دوسویه بین اعضای صنف و سازمان نظام صنفی رایانهای وجود دارد و به نظر چنین ارتباطی در شأن دوستان فناوری اطلاعات نیست.
مشکل دقیقاً کجاست؟
ارتباط دوسویه وجود ندارد و دغدغهها بهدرستی منتقل نمیشوند. ما امروز نیازمند یک دبیرخانه هوشمند هستیم. نیازمند آن هستیم که بدون تلفن کردن، نیازهای خود را مرتفع کنیم. نیازمند بستری هستیم که انتقالات خود را انجام دهیم. نیازمند یک ارتباط دوسویه بین کمیسیونها و هیئتمدیره هستیم. در برنامه جدیدی که ما در سرآمد آن را تنظیم کردیم، بهخوبی به این نیازمندیها توجه کردیم و راهکاری ارائه دادیم تا اعضای صنف بتوانند با بدنه صنف و در گام اول با کمیسیونها یک ارتباط دوسویه داشته باشند. از سویی کمیسیونها نیز بتوانند با هیئتمدیره یک ارتباط خوب و دوطرفه داشته باشند و اهداف صنف را جلو ببرند.
اما دبیر کنونی نصر تهران، عضو لیست سرآمد است. قرار بوده بخشی از مسائلی که میگویید توسط ایشان انجام شود. به نظر شما توانسته است موفق باشد؟ اگر میتوانسته و انجام نداده دلیل چه بوده؟ آیا با دوباره کاندیدا شدن ایشان با گروه سرآمد، قرار است کاری صورت بگیرد؟
هیئتمدیره باید این موضوع را پاسخ دهد. اگر ایشان بهعنوان دبیر انتخاب شدند، انتخاب هیئتمدیره بوده است. اینکه اکنون ایشان عضو گروه ما باشد یا نباشد، نمیتواند از آن سو چیزی را مبرا کند. یعنی کل هیئتمدیره و کل دبیرخانه زیر نظر هیئتمدیره است و دستورات هیئتمدیره را پیش میبرد و اگر نقصی هم وجود دارد باید هیئتمدیره پاسخگوی آن باشد.
اما این فرد اکنون در لیست سرآمد قرار گرفته است. سرآمد اکنون ادعا دارد که میخواهد تغییر ایجاد کند اما ایشان بخشی از دوره گذشته هستند که سه سال با هیئتمدیره همکاری داشتند. به نظر شما با وجود ایشان در این لیست، تغییری که مدنظر شماست اتفاق میافتد؟
اگر ما در دبیرخانه نتوانستیم کاری از پیش ببریم، از کمکاری هیئتمدیره بوده است. اگر در تیم سرآمد هم ایشان حضور دارند، دلیل بر آن نیست که دوباره همان اتفاق بیفتد، زیرا هنوز هیئتمدیرهای شکل نگرفته است. هیئتمدیره باید شکل بگیرد و در نهایت تصمیم بگیرد که دبیرخانه شکل بگیرد یا نه.
فرض کنید شما اکنون به عنوان عضو هیئتمدیره انتخاب شدید؛ در این میان آقای کشاورز رأی نمیآورند ولی بهعنوان دبیر نصر انتخاب میشوند. آیا شما به ایشان رأی میدهید؟
باید تیمی به این سؤال پاسخ داد.
اما نظر شخصی شما چیست؟
اجازه بدهید پاسخ ندهم.
نکته دیگر، تشابه و وجه تمایزهایی است که دو گروه همآفرینی و سرآمد مطرح میکنند؛ برای مثال هر دو گروه بیان میکنند که برنامه دارند و جوانگرایی کردهاند. آیا شما میتوانید وجه تمایزی واقعی را برای سرآمد بیان کنید که در طرف مقابل وجود نداشته باشد؟
وجه تمایز نمیتواند حتماً در یک نکته خاص باشد. قطعاً وقتی دو تیم وارد یک برنامه انتخاباتی میشوند، ادعا میکنند که وجه تمایزهایی با طرف مقابل خود دارند. کسانی که در سرآمد حضور دارند، هرکدام فعال صنفیاند و کار تیمی بلد هستند. در دورهای که در سرآمد حضور دارم، شاهد کار تیمی افراد بودهام. تکتک اعضا در هنگام تدوین برنامه نظرات خود را بیان میکردند و از منظرهای مختلف این برنامه مورد بررسی قرار میگرفت. اینکه برنامه قابل اجرا هست یا نه، دغدغهها چه هستند، و سؤالاتی دیگر که در طی تدوین برنامه به آنها پاسخ داده میشد. هنگامی که یک برنامه درست و افراد پایکار وجود داشته باشند، اتفاق خوبی رقم خواهد خورد و این اتفاق خوب همان تمایزی است که از آن صحبت میکنیم. مهم نیست که اکنون چند نفر در هیئتمدیره هستند، مهم این است که اعضا چه مسئولیتهایی را میتوانند برعهده بگیرند. میخواهم یک مثال بزنم؛ هنگامی که ما یک گروه نرمافزاری را شکل میدادیم، ویژگی تکتک افراد درباره روحیه کار گروهی، حضورشان در صنف و کارهایی که برای صنف کردند، مورد توجه قرار میگرفت. چون ما میدانیم که وقتی هیئتمدیرهای شکل میگیرد، وقت گذاشتن و دغدغهمند بودن اعضای آن بسیار اهمیت دارد.
شما بر حضور نرمافزاریها در گروه سرآمد بسیار تأکید داشتید. اگر شما انتخاب شوید، نماینده نرمافزاریها خواهید بود یا نماینده کل صنف؟
هنگامی که هیئتمدیرهای شکل میگیرد، متشکل از نمایندگان اعضای همه صنف در کنار یکدیگر است. در نهایت قرار بر این است که یک صدا از هیئتمدیره بشنویم. اما واقعیت این است که برای مثال اگر کسی از حوزه تأمین وارد هیئتمدیره شود باید به دلیل تخصصی که در این حوزه دارد، تمام تلاش خود را بکند تا نماینده اعضای تأمین باشد. اگر کسی بهعنوان نماینده شرکتهای نرمافزاری ورود پیدا میکند، باید نماینده این حوزه باشد، زیرا قطعاً این رفتار از آن نماینده انتظار میرود.
اما برای چنین هدفی کمیسیونها در نصر شکل گرفتهاند.
کمیسیونها شکل گرفتهاند اما در برخی موارد دیده نمیشوند.
واقعیت این است که نصر سالهاست در ماجرای سختافزاری بودن و نرمافزاری بودن مانده است؛ در حالی که به نظر میرسد صنف از این موضوعات بسیار بزرگتر شده باشد.
به نظر من صنف در این موضوع نمانده.
اما وقتی تأکید بر نرمافزاری بودن و سختافزاری بودن میکنید، این موضوع پررنگ میشود.
خیر، اصراری بر این موضوع نداریم. برای مثال ممکن است انجمنی وجود داشته باشد برای وارد کردن سختافزار، مشخص است که تمام اعضای هیئتمدیره این انجمن سختافزاری خواهند بود. اما هنگامی که درباره سازمان نظام صنفی رایانهای صحبت میکنیم، این نظام متشکل از حوزههای مختلف سختافزاری و نرمافزاری است، در این مورد انتظار این است که ترکیب اعضای هیئتمدیره متناسب با تعداد اعضای خود باشد. به نظر من اصلاً هیچ جنگی بین نرمافزاریها و سختافزاریها وجود ندارد. ما میگوییم که باید ترکیب اعضای هیئتمدیره، ترکیبی از تمام اعضای صنف باشد. اما قطعاً اگر شرکتهای نرمافزاری یا سختافزاری یا تجارت الکترونیکی حضور دارند باید نمایندگان آنها متناسب با تعدادشان باشد. وقتی که اکنون ۴۵ تا ۵۰ درصد از اعضای نظام صنفی، نرمافزاری هستند، انتظار این است که تعدادی نرمافزاری هم در هیئتمدیره حضور داشته باشند تا بتوانند دغدغههای این گروه را دنبال کنند. موضوعی که در سرآمد هم واقعاً اتفاق افتاد. با توجه به تعداد افراد، در سرآمد حضور پنج یا شش نفر از نرمافزاریها الزامی شده بود. قطعاً بحث نرمافزاری بودن و سختافزاری بودن وجود ندارد اما هر بخشی باید به اندازه میزانی که تعداد دارد و حق عضویت پرداخت میکند، در هیئتمدیره حضور داشته باشد.
نتیجه انتخابات به هر نحوی باشد، میپذیرید؟
انتخابات نظام صنفی رایانهای متفاوت است با دیگر انتخابات. افراد برای این وارد انتخابات نصر میشوند که برای خود و همصنفیهای خود تلاش کنند. اگر روزی کسی انتخاب شود و صنف به او بیشتر اعتماد داشته باشد، قطعاً باعث افتخار همه خواهد بود. چقدر خوب است که این گروهها شکل گرفتهاند و مجبور هستند که بیشتر تلاش کنند.
پس تمایلی نداشتید که یک لیست منتشر شود و همه به این لیست رأی دهند؟
من شخصاً اعتقادی به یک لیست ندارم. زیرا باید به صنف حق انتخاب داد. هرچقدر تعداد لیستها بیشتر باشد، به تلاش و ایجاد نقطه تمایز بیشتر کمک میکنند. هرچقدر این رقابتها بیشتر باشد به صنف کمک بیشتری خواهد شد. اعتقاد من این است که صنف فناوری اطلاعات اکنون خوب میتواند همه جوانب را بسنجد تا انتخابی آگاهانه داشته باشد. اگر انتخاب آگاهانه باشد همه خوشحال خواهند بود و آن را میپذیرند.