تعداد تک‌شاخ‌ها در سه ماه نخست سال ۲۰۲۳ به کمترین میزان خود رسید

جدیدترین گزارش منتشرشده از سوی سی‌بی اینسایس (CBinsights) حاکی از آن است که تعداد تک‌شاخ‌های (شرکت‌‌های خصوصی با ارزش‌گذاری بیش از یک میلیارد دلار ) جهان در سه‌ماهه نخست سال ۲۰۲۳ میلادی، به کمترین میزان خود طی شش سال اخیر رسیده است. داده‌های منتشرشده از سوی این وب‌سایت نشان می‌دهند که تعداد تک‌شاخ‌های جهان در سه‌ماهه اول ۲۰۲۳ میلادی هزار و ۲۰۶ شرکت است که بیشتر از همه در حوزه‌های هوش مصنوعی، تجارت الکترونیک و فین‌تک مشغول فعالیت هستند.

تعداد استارتا‌پ‌های جهان از سال ۲۰۲۱ تا اوایل سال ۲۰۲۲ روند رشد خوبی را در پیش گرفته بود تا اینکه روندهای کلانی همچون تورم و افزایش نرخ بهره توسط فدرال‌رزرو، رژه قدرت‌نمایی تک‌شاخ‌ها را متوقف کرد. به نظر می‌رسد در سال جاری تعداد تک‌شاخ‌های جهان به سقف ممکن خود رسیده و به احتمال زیاد، تا تغییرات عدیده در وضعیت اقتصادی جهان، شاهد ظهور تک‌شاخ‌های جدید نخواهیم بود.

تعداد تولد تک‌شاخ‌ها برای پنج فصل متوالی روند کاهشی داشته است. در سه‌ماهه نخست امسال، تنها ۱۳ استارتاپ توانسته‌اند خودشان را به دارایی بالای یک میلیارد دلار رسانده و عنوان تک‌شاخ را به یدک بکشند که از سال ۲۰۱۷ تاکنون کمترین رقم را نشان می‌دهد.

مجموع ارزش تک‌شاخ‌های جهان در سه‌ماهه نخست سال ۲۰۲۳ میلادی حدود ۳.۸۳ تریلیون دلار برآورد شده و این در حالی است که احتمال می‌رود با روند خروجی بسیاری از شرکت‌ها از لیست تک‌شاخ‌های جهان، شاهد کاهش این رقم در ماه‌های آتی نیز باشیم. به گزارش سی‌بی‌اینسایس، بسیاری از تک‌شاخ‌های حاضر در لیست کنونی آماده نزول یا حتی شکست هستند و احتمال دارد طی سه‌ماهه پیش رو شاهد خروج آنها از لیست و کاهش تعداد تک‌شاخ‌های جهان باشیم. (عکس ۲)

سی‌بی‌اینسایس، تک‌شاخ‌های جهان را در ۱۵ حوزه کاری مختلف دسته‌بندی کرده است:

• هوش مصنوعی
• خودرو و حمل‌ونقل
• خرده‌فروشی و مصرف‌کننده
• مدیریت داده و تجزیه‌وتحلیل
• امنیت سایبری
• تجارت الکترونیک
• فین‌تک
• ادتک
• سخت‌افزار
• نرم‌افزار و خدمات
• بهداشت و درمان
• موبایل و مخابرات
• زنجیره‌های تأمین، لجستیک و دلیوری
• مسافرت
• و سایر موارد.

که این سایر موارد خود شامل انرژی‌های تجدیدپذیر، فناوری‌های فضایی، فناوری‌های تبلیغاتی و غیره است.

---

تک‌شاخ‌های با بیشترین ارزش‌گذاری در سه‌ماهه اول ۲۰۲۳

---

گزارش سی‌بی‌اینسایس حاکی از آن است که ارزشمندترین تک‌شاخ جهان در سه‌ماهه نخست سال ۲۰۲۳ میلادی، شرکت بایت‌دنس (ByteDance) مستقر در چین است که در حوزه هوش مصنوعی فعالیت می‌کند. حوزه‌ای که به نظر می‌رسد در سال جدید افق‌های جدیدی را به روی غول‌های فناوری، شرکت‌های بزرگ و تک‌شاخ‌ها و کاربران عادی خواهد گشود و در حال حاضر بسیاری از غول‌های فناوری جهان نظیر گوگل یا بزرگان فناوری نظیر ایلان ماسک به دنبال آن هستند.

این در حالی است که در میان پنج شرکت تک‌شاخ با بالاترین ارزش‌گذاری در سه‌ماهه نخست سال ۲۰۲۳ میلادی، نام اسپیس‌ایکس (SpaceX)، شرکت هوافضایی ایلان ماسک هم به چشم می‌خورد.

تک‌شاخ‌هایی که در سه‌ماهه نخست سال ۲۰۲۳ توانسته‌اند بیشترین ارزش‌گذاری را به خود اختصاص دهند بر اساس ارزش عبارت‌اند از:

• بایت‌دنس (ByteDance) – چین – ۲۰۰ میلیارد دلار
• اسپیس‌ایکس (SpaceX) – ایالات متحده آمریکا – ۱۳۷ میلیارد دلار
• آنت‌گروپ (ANT Group) – چین – ۱۲۰ میلیارد دلار
• شین (Shein) – چین – ۶۵ میلیارد دلار
• استرایپ (Stripe) – ایالات متحده آمریکا – ۵۰ میلیارد دلار
• وی‌بانک (WeBank) – چین – ۳۳ میلیارد دلار
• دیتا‌بریکس (DataBricks) – ایالات متحده آمریکا – ۳۱ میلیارد دلار
• تلگرام (Telegram) – امارات متحده عربی – ۳۰ میلیارد دلار
• ریولوت (Revolut) – بریتانیا – ۲۸ میلیارد دلار
• چاینیائو (Cainiao) – چین – ۲۷ میلیارد دلار

چین و ایالات متحده آمریکا، دو مکان با بیشترین حجم تک‌شاخ‌ در سراسر جهان هستند که البته ارزشمندترین تک‌شاخ‌های جهان را نیز در خود جای داده‌اند. در حالی که چین از نظر ارزش بازار تک‌شاخ‌ها بر جهان سیطره دارد، ایالات متحده آمریکا از منظر تعداد تک‌شاخ‌های مستقر در آن در رده نخست جهان جای گرفته است.

بر اساس گزارش سی‌بی‌اینسایس، فین‌تک حوزه‌ای است که بیشترین تعداد تک‌شاخ‌های جهان در آن فعالیت دارند. تقریباً یک تک‌شاخ از هر پنج تک‌شاخ (۲۱.۲ درصد) جهان در حوزه فین‌تک فعالیت دارند. پس از آن هم حوزه نرم‌افزار و خدمات با ۱۸.۹ درصد و تجارت الکترونیک با ۹.۰ درصد در رده‌های دوم و سوم جا خوش کرده‌اند.

باارزش‌ترین تک‌شاخ در حوزه فین‌تک شرکت استرایپ با ارزش ۵۰ میلیارد دلار در ماه مارس ۲۰۲۳ بوده است. شرکت کانوا (Canva) با آخرین ارزش‌گذاری ۴۰ میلیارد دلاری در سپتامبر ۲۰۲۱ میلادی ارزشمندترین شرکت در مجموعه نرم‌افزار و خدمات است و ارزشمندترین شرکت تجارت الکترونیک نیز شین با ارزش‌گذاری ۱۰۰ میلیارد دلار در آوریل ۲۰۲۲ است.

از بین ۱۲۰۶ تک‌شاخ معرفی‌شده در سراسر جهان، تنها سه شرکت عنوان هکتوکورن (Hectocorn) (شرکت‌هایی که ۱۰۰ میلیارد دلار یا بیشتر ارزش‌گذاری شده‌اند) را به دوش می‌کشند که عبارت‌اند از:

• بایت‌دنس (ByteDance) – چین – ۲۰۰ میلیارد دلار
• اسپیس‌ایکس (SpaceX) – ایالات متحده آمریکا – ۱۳۷ میلیارد دلار
• آنت‌گروپ (ANT Group) – چین – ۱۲۰ میلیارد دلار

۵۰ شرکت خصوصی دیگر (۴.۱ درصد) در گروه بعدی جای می‌گیرند که دکاکورن (Decacorn) (شرکت‌های خصوصی با ارزش‌گذاری ۱۰ الی ۱۰۰ میلیارد دلار) نامیده می‌شوند. چیزی حدود ۲۲.۸ درصد از شرکت‌های خصوصی نیز تک‌شاخ‌هایی با دقیقاً یک میلیارد دلار ارزش هستند.

---

توزیع جغرافیایی تک‌شاخ‌های جهان در سه‌ماهه اول ۲۰۲۳

---

چین و ایالات متحده آمریکا بیشترین تعداد تک‌شاخ‌های جهان را در خود جای داده‌اند و بالاترین ارزش بازار این شرکت‌ها را نیز در اختیار دارند. در حالت کلی، توزیع جغرافیایی تک‌شاخ‌های جهان در سه‌ماهه نخست سال ۲۰۲۳ میلادی براساس تعداد به صورت زیر گزارش شده است:

• ایالات متحده آمریکا – ۵۴.۱ درصد
• چین – ۱۴.۰ درصد
• هند – ۵.۸ درصد
• بریتانیا – ۴.۱ درصد
• آلمان – ۲.۵ درصد

از تعداد موجود در فهرست تک‌شاخ‌های سه‌ماهه اول سال جاری، ۷۸۸ مورد (تقریباً دو شرکت از هر سه شرکت) از سال ۲۰۲۱ میلادی به‌عنوان تک‌شاخ یا یونیکورن شناخته شده‌اند که این روند تا اوایل سال ۲۰۲۲ میلادی ادامه داشته است. سرمایه‌گذاری روی شرکت‌های فناوری در سال ۲۰۲۱ میلادی افزایشی دوبرابری داشته و به ۶۲۱ میلیارد دلار رسید که زمینه‌ساز افزایش ارزش یونیکورن‌ها و تولد تک‌شاخ‌های جدید در سراسر جهان شد.

تعداد تک‌شاخ‌هایی که فقط در سال ۲۰۲۱ به دنیا آمدند ۵۳۷ شرکت بود که می‌توان گفت به ازای هر روز کاری، دو تک‌شاخ متولد می‌شد. با این حال، در سه‌ماهه پایانی سال ۲۰۲۲ و سه‌ماهه نخست سال ۲۰۲۳ این روند به کمترین میزان خود رسید. در سه‌ماهه پایانی سال ۲۰۲۲ تنها شاهد تولد ۸۷ تک‌شاخ بودیم که این رقم در سال جاری به فقط و فقط ۱۳ تک‌شاخ رسیده است.

به گزارش سی‌بی‌اینسایس، مهم‌ترین عوامل تأثیرگذار در این روند رو به نزول عبارت‌اند از:

• ازدحام تک‌شاخ‌ها در سال ۲۰۲۱

یکی از مهم‌ترین علت‌های روند کاهشی تولد تک‌شاخ‌ها در سراسر جهان، ازدحام عجیب و غریب تک‌شاخ‌ها در سال ۲۰۲۱ در نتیجه سرمایه‌گذاری‌های متعدد و کلان روی بخش فناوری است. نرخ‌های پایین بهره (نزدیک به صفر) و پذیرش سریع فناوری‌های دیجیتال باعث تحریک سرمایه‌گذاری‌های خطرپذیر در سال ۲۰۲۱ شد و همین امر، با ازحام تک‌شاخ‌ها، تولد شرکت‌هایی با ارزش‌گذاری بالای یک میلیارد دلار را با رکودی بی‌سابقه مواجه کرد.

شرکت‌‌هایی مثل تایگر گلوبال منیجمنت (Tiger Global Management) و کوتو منیجمنت (Coatue Management) در واکنش به بازارهای سرمایه‌گذاری خصوصی سرمایه‌های هنگفتی را به دورهای تأمین مالی تزریق کردند که باعث شد ارزش‌گذاری شرکت‌ها سر به فلک بگذارد. این روند تا اواسط سال ۲۰۲۲ نیز ادامه داشت تا اینکه در سه‌ماهه چهارم سال ۲۰۲۲ متوقف شد.

• ناپایداری اقتصاد کلان

حرکت صعودی تولد تک‌شاخ‌ها و افزایش ارزش‌گذاری تک‌شاخ‌های قبلی تا اوایل سال ۲۰۲۲ میلادی ادامه داشت تا اینکه در فوریه ۲۰۲۲، برای نخستن‌بار رقم هزار تک‌شاخ را لمس کرد. با این حال، روندهای کلان اقتصادی نظیر تورم، افزایش نرخ‌های بهره توسط فدرال‌رزرو (در واکنش به تورم) و بحران‌های ژئوپلیتیکی (مثل جنگ روسیه و اوکراین) شوک بزرگی به بازارهای مالی وارد کرد.

برخی از تک‌شاخ‌هایی که در سال ۲۰۲۱ و با اوج‌گرفتن همه‌گیری کووید ۱۹ بالا رفته بودند، مثل رابین‌هود (Robinhood) و زوم (Zoom) سقوط کردند و بسیاری از استارتاپ‌ها نیز که در مراحلی پایانی خود بودند تا وارد لیست تک‌شاخ‌ها شوند برنامه‌های عرضه عمومی خود را لغو کرده یا به تعویق انداختند.

• کاهش سرمایه‌گذاری‌های خطرپذیر

افزایش نرخ‌های بهره از یک سو و متضرر شدن بسیاری از سرمایه‌گذاران خطرپذیری که در سال گذشته یا حتی ۲۰۲۱ روی شرکت‌های فناوری سرمایه‌گذاری کرده بودند، باعث شد حجم سرمایه‌گذاری‌های خطرپذیر به شدت کاهش پیدا کند. سه‌ماهه نخست سال ۲۰۲۳ میلادی یکی از ضعیف‌ترین دوره‌ها برای تأمین مالی بوده و احتمالاً دست‌کم برای سه ماه آتی نیز همین روند ادامه خواهد داشت.